- En az 6 aydır çabucak hemen her gün ortaya çıkan birçok olay ya da aktiflik hakkında evham ve çok derde mı kapılıyorsunuz?
- Aşırı olduğunu bilmenize karşın evhamlanmaktan kendinizi alamıyor musunuz?
- Çoğu insan sabırsız, ‘panik atak’, kuruntulu olduğunuzu mu söyler?
- Çabuk öfkelendiğinizi, kolay yorulduğunuzu, kaslarda gerginlik hissettiğinizi, niyetlerinizi ağırlaştırmakta zorlandığınızı, uyku problemleri çektiğinizi mi görmektesiniz?
Eğer bunları kendinizde gözlemliyorsanız ya da çok yakınınızda bu belirtileri taşıyan biri varsa ‘Yaygın Telaş Bozukluğu’na sahip olabilirsiniz.
Bu bireyler şimdi olmamış bir olayı olmuş üzere düşünerek ya da muhtemel sonuçları kestirim ederek kendilerini korku ve ıstırabın kucağına bırakırlar. Daima bunları düşünmekten kendi gündelik işlerini aksatırlar, düşünmekten de kendilerini alamazlar. Kendilerinin ya da sevdikleri ve paha verdikleri insanların hayatlarında olabilecek ya da olan rastgele bir değişiklik onları bu duruma itmeye kâfi. Bu korkular bir yere vaktinde yetişmekten mümkün bir zelzeleye, faturaların ödeme tarihlerinden dünyanın nereye gittiğine kadar endişelenebilirler.
Fiziksel belirtilerin sık sık eşlik ettiği gözlenir. Göz seyirmesi, titreme, kas ağrıları, uyuşukluk ve karıncalanma, dişlerde kitlenme, kendini katı ve kasılmış hissetme en sık görülenlerdendir. Baş ağrısı, barsak hareketlerinde hızlanma ya da kabızlık da yeniden sık gözlemlenir. Psikiyatristlerden fazla daha çok öteki branşlara (Dahiliye, Kardiyoloji, Nöroloji, Gastroenteroloji, FTR gibi) başvururlar. ‘Fibromiyalji’, ‘Gerilim tipi baş ağrısı’, ‘Migren’, ‘Asabi tansiyon’ gibi teşhisler en çok tespit edilen teşhisler olup ilgili olmayan branşlarca yanlış psikiyatrik tedaviler başlanabilir. Genelde bu şahıslar psikiyatri uzmanına başvurduklarında muhakkak psikiyatrik tedavileri uzun vakittir kullanıyor olabilirler. Bu da tedaviyi zorlaştırır.
Hayattaki bir çok olay ve değişikliğe çok hassas olduklarından kapı zili, telefon çalması, bildiri sesi bile onları endişelendirebilir. Hayatın daima berbat taraflarını gören ‘Yaygın Dert Bozukluğu’na sahip şahıslarda sık sık moralsizlik, hayata karşı ilgi kaybı üzere depresif belirtiler de eşlik edebilir.
Birtakım bireylerde korkuyu azaltmak ve uykuya dalmayı kolaylaştırmak için alkol ve husus kullanımı görülebilir, bu da süreçte bağımlılığa yol açabilir.
Bu bozukluğa sahip bireylerin kişilerarası bağlantılarında sık sık tansiyonlar gözlenebilir. Zira kendileri hayattaki birçok olayda kaygılanıp tez ederken etraftaki insanların kendileri üzere düşünmemesi, işleri ağırdan alması, onlar kadar bahse kıymet vermemeleri onları sinirlendirebilir. Onlara nazaran etrafındakiler olayların ne kadar acil olduğunu, işlerin nereye gidebileceğini ve nasıl makûs sonuçların ortaya çıkacağını görememektedir. O yüzden kişi kendini önlemler, alternatifler üretmeye adar. Olabilecek olumsuz olaylara kendini hazırlıklı görmek ister.
Sevdikleri insanların da başına bir şey gelmesinden çok korkan bu bireyler sık sık sevdiklerini arar yahut onlar tarafından aranmak ister. Nasıl olduklarından haberdar olmak korkularını hafifletir, lakin bir mühlet sonra bunu tekrar duyma yahut görme gereksinimi hissederler. Bu yüzden etrafındakiler o berbat olmasın diye ondan olumsuz haberleri saklamaya başlar. Ailedeki yahut etrafındaki olayları vakitle en son duyan o olur. Etrafındakilerin tercih ettiği bu âlâ niyetli muhafaza yolu olaylar ortaya çıktığı vakit aleyhlerine döner. Zira birey telaşlarına daha sıkı tutunup onları daha sık denetim etmeye ve söylenilenlere güvenmemeye başlar. Bu da bağlarda kopukluklara yol açar.
Bu bireylerin iş hayatları da kendileri için bir kabusa dönüşebilir. İşlerde evhamları nedeniyle her şey acildir. Bu yüzden asıl işlerini yetiştirmekte zorlanabilirler. İşler yetişmeyecek diye düşünüp konuta iş götürebilirler, vakit planlaması yapmakta zorlanırlar. Öbür iş arkadaşlarını da işler yetişsin ya da daha çabuk olsun diye sıkıştırabilirler. Ki bu da iş yerinde öbür arkadaşlarınca olumsuz karşılanıp tansiyona yol açabilir. Sık sık fizikî belirtilerle işten müsaade alıp hekim müracaatlarında bulunabilirler ki bu da işteki devamlılıklarını zedeler. Uyku sıkıntıları, kas ve baş ağrıları nedeniyle kolay yorulurlar. Bu yüzden kendilerini enerjik hissettirecek ek besinler, vitaminler denerken yahut önerirken onları görebilirsiniz.
Tasalarından kurtulamayan, daima kendinin ve sevdiklerinin başına ne gelebileceğini düşünen bu bireylerde faal ilaç tedavileri ve kişisel psikoterapi çok faydalı olacaktır.
