Yaygın anksiyete bozukluğu (YAB) birçok fizikî hastalıkla yaygın olarak birlikte bulunabilen kronik bir anksiyete bozukluğudur. YAB’nin çeşitli belirtileri kimi fizikî hastalıkları taklit ettiği için bu hastalar çoklukla psikiyatri dışı uzmanlık alanlarına başvururlar. YAB belirtileri çabucak her gün ortaya çıkan birçok olay ya da aktiflik hakkında çok anksiyete ve ıstırap duyma ile karakterizedir. Beraberinde huzursuzluk, çok heyecan duyma ya da kaygılı olma, kolay yorulma, niyetleri yoğunlaştırmada zorluk çekme, kas gerginliği, uyku sorunları, çabuk sonlanma şikayetleri vardır.
YAB, çok telaş ve kaygı ile birlikte olan kronk gidişli bir bozukluktur. Ekseriyetle son ergenlik ve erken erişkinlik devirlerinde başlar. Hastalığın ortalama mühleti 20 yıl olup, bu müddet kronik gidişili olduğunu gösterir. Gerilim, hastalığın başlangıcında kıymetli rol oynamaktadır. Genetik etkenler başlangıca katkıda bulunmaktadır. YAB’deki anksiyete ‘yüzer-gezer’bir anksiyetedir ve bireyin günlük fonksiyonelliğini bozar. Hayatı zorlayıcı tesiri vardır. Bayanlarda daha sık ortaya çıkar. Buradaki patolojik anksiyete; ‘endişeli beklenti’ ve ‘kaygılı olma’ kalıpları ile olur. Anksiyete çok ve/veya gerçek dışı olup tek bir hayat olayına bağlı değildir. Dehşet duyulan olayın gerçek olabilme muhtemelliğine ya da ortaya çıkabilecek tesirlerine nazaran anksiyete ve hüznün yoğunluğu, müddeti ya da görülme sıklığı çok fazladır. Örneğin; bir annenin çocuğunun okuldan geç kalması sonrasında çok gerginlik, huzursuzluk hissetmesi ve sonrasında bu korkunun fizikî belirtilere dönüşmesi (uykuya dalma zahmeti, kas ağrıları, ağız kuruluğu) YAB sonucunda yaşanan bir durumdur.
YAB sıklıkla öbür psikiyatrik bozukluklarla birlikte bulunur. Bilhassa agorafobili panik bozukluk, kolay fobi, toplumsal fobi ve öteki duygudurum bozuklukları ile birlikte sık görülür. YAB’si olan bireylerin 1/3’ünde major depresyon bulunur. Bu durum teşhis, tedavi ve hastalığın gidiş sürecini karmaşıklaştırır.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Tedavisi
YAB hastalarında uygun tedavinin seçimi eştanılı hastalılklar üzere çeşitli durumlardan etkilenir. Akut anksiyeteyi denetim etmek, güzelleşme müddetince izlemek üzere tedavi gayelerinin belirlenmesi ile tedavinin başarılı olması kolaylaşabilir. Hastalığın tekrarlamasının önlenmesi tedavinin en kıymetli maksatlarından biridir. Tedavide en uygun yol farmakoterapi (ilaç tedavisi) ve psikoterapinin bir arada uygulanmasıdır. Her iki yol bir arada uygulandığında epey yeterli sonuçlar alınmaktadır. Eştanıların varlığında uygun yaklaşımlar tedaviye eklenir.
