Geçmişte yaşanan hastalıklarımız nüksedebilir ve birebir hastalık sürecini yine yaşayabiliriz. En hafif rahatsızlıklardan nezle ve dudak uçuğu bile beden direncimizin azaldığı, bağışıklık sistemimizin zayıfladığı periyotlarda tekrarlayabilir.
Şayet kendimizi koruyamaz ve gerekli koşulların oluşmasını önleyemez isek hastalığın kapımızı çalması kaçınılmaz olur. Tuz tüketen tansiyon hastasının hipertansif atak yaşaması, baklava tepsisinden uzak duramayan şeker hastasının şeker komasına girmesi, saçı ıslak gezen sinüzit hastasının yine iltihaplanma yaşaması kaçınılmazdır. Kişi kendini ve hastalığını bilmeli, hastalığa taban hazırlamamalıdır.
Bir ortada bulununca hastalık nüksüne neden olan 4 temel faktör şunlardır: genetik faktörler, çevresel faktörler, biyolojik faktörler, ferdî özellikler (kişilik yapısı, alışkanlıklar vs.). Genetik faktörler vaktimizde değiştirilemez (genetik konusunda tıbbi ilerlemeler epey bu söz değişebilir), çevresel faktörleri değiştirmek epey zordur (dış dünyanın olumsuzluklarından hangi birini kişi değiştirebilir? gücü yetmez). Biyolojik faktörler için belirlenmiş ilaç tedavi protokolleri çağımızda epey gelişmiştir. Şahsî özellikleri ise değiştirebilecek ilaç yoktur, kişi kendisinin hayatında, üslubunda, alışkanlıklarında düzenlemeye gitmelidir. Hastalanmazdan evvelki hal üzere kalır ve “ben değişmem, geçmişte yaşadığım üzere yaşarım” derse hastalık nüksüne davetiye çıkarır. Kalp krizi geçiren kişi 30 yıllık berbat dostu sigarayı artık bırakmalıdır, içmeye devam ederse de 2. kere kalp krizi geçirmeyi göze almalıdır. “Ben yeniden yük kaldırabilmeliyim” biçiminde düşünüp kendini korumaksızın hareket eden kişi, bel fıtığının nüksetmesine şaşmamalıdır.
Psikiyatrik hastalıklarda öbür rahatsızlıklardan farklı değildir. Örneğin depresyon periyodunu atlatan bir hasta, hastalık öncesi durumunu korursa ve kendisinde gerekli değişimleri yapamazsa (psikoterapi süreçlerinde bu mevzular ele alınır) tekrar hastalanabilir. “Ya tekrar hastalanırsam!” kaygısı ile yaşamak yerine hastalığı fırsat bilip kendimizde var olan aksiliklerle (tutum yanlışları, katı kişilik özellikleri, olumsuz fikir şemaları vs.) yüzleşmek ve değişime gitmek daha sağlıklı bir yaklaşım olur.
