Yürürken ayak kemerinin aşağı gerçek yaylanmasını sağlayan Plantar Fasya isimli kasın, ayağımıza binen yükleri absorbe edici vazifesi vardır. Bu kasa çok yüklenmeler olduğu takdirde, kasta hasar ve küçük yırtıklar ortaya çıkar. Hasarlar sonucu inflamasyon oluşur; ağrı ve hassasiyet gelişir. Bu durumun sıklıkla tekrar etmesi, Plantar Fasya kasının kalınlaşmasına, esnekliğin kaybolmasına ve en sonunda da burada kalsiyum birikmesine yol açar. Röntgenlerde gördüğümüz diken biçimindeki imaj tam da bu halde oluşur.
Topuk dikeni hastalığı, topuk ağrılarının en yaygın nedenidir. Türkiye’de her yıl yaklaşık 1 milyon kişi bu hastalıktan tedavi olmaktadır.
· Sert yüzeyde koşu, jogging, zıplama içeren faaliyetleri çok yapmak,
· Ayak kemerini desteklemeyen ayakkabılar giymek, örneğin babet, sandalet, parmak ortası terlik, çok yüksek topuklu ayakkabılar üzere,
· Aksayarak yürüme,
· Çok kilo, obezite,
· Düz tabanlık yahut yüksek kemerli ayak,
· İlerlemiş yaş (tendon ve bağlardaki esnekliğin azalması, topuk yağ yastığının azalması)
· Diabet Hastalığı’na sahip olmak,
· Çok yürümek, çok ayakta durmak, ayakta duruyorken tek ayağının üstüne yük vermek,
Plantar Fasya kasında hasar oluşturan durumlardır, bir öbür deyişle topuk dikeni oluşumuna yol açan durumlardır.
Belirtileri Nelerdir?
Topuk dikeninde en temel bulgu; hastalarda sabah uyandıktan sonra birinci bir kaç adımda hissedilen topuk ağrısının yürümeyle tabiatıyla geçiyor oluşudur. Gün içinde bir yerde uzun mühlet oturup birinci kalkmada oluşan ve birebir vakitte günün sonunda da ağrı olması yeniden esas bulgulardandır.
TOPUK DİKENİ EGZERSİZLERİ
Topuk Dikeni tedavisinde önceliğimiz; ayak tabanında işlevini tam yerine getiremeyen Plantar Fasya kasını uzatıcı ve misyonunu yapmasını sağlayan aşil germe antrenmanlarına başlanmasıdır. Bu antrenmanları kısaca tanım etmek gerekirse;
Bacağın Art Adelelerini (aşil) Germe İdmanı: Bu idmanda hasta ayaktayken avuç içlerini omuz paralelinde duvara yaslar. Sağ ayağını öne gerçek, duvara yakın olarak yerleştirir, sol ayağı yaklaşık 30 cm kadar geride kalır. Her iki ayağın burun kısmı öne yanlışsız bakar. Geride kalan sol bacağı gergin tutarak, önde yer alan sağ dizimizi bükeriz. Bunu yaparken hedef sol bacağın art adelelerini germektir. Gergin vaziyette 10 saniye kadar dururuz. Bunu yaparken art dizin bükülmemesi ve art adelelerde gerilme hissedilmesi gerekir. Bu antrenman, her iki ayak için toplam 20’şer defa tekrarlanmalıdır.
Plantar Fasya Germe Antrenmanı: Bu idmanın sabah yataktan çıkmadan, yani yürümeye başlamadan evvel yapılması gerekmektedir. Konutunuzda varsa bir pilates esneme-germe lastiğini ayağınızın altından geçirip her iki elinizle birer ucundan tutup kendinize hakikat çekebildiğiniz noktaya kadar çekin ve bunu yaparken bacak gerisi kaslarınızın uzadığını hissedin. (eğer lastik yoksa, havlu yahut uzun bir çoraptan da yardım alınabilir) . Bu idman de her germede 10 saniye bekletilerek, iki ayak için toplam 20’şer defa tekrarlanmalıdır.
Plantar Fasya Soğuk İdman: Su dolu bir küçük uzunluk pet şişe buzlukta dondurulur. Dondurulmuş pet şişe ayağın altındaki çukur bölgeye yerleştirilir ve ileri-geri hareket ettirilir. 3 dk kadar bu harekete devam edilir. Dinlendikten sonra 3 dk daha yapılır. Bu idman gün içinde yapılabildiği kadar sıkça tekrarlanabilir.
AYAKKABI SEÇİMİNİZ KIYMETLİ !
En az antrenmanlar kadar kıymetli bir öbür konu; ayakkabı seçimi ve ayakkabı giyme alışkanlıklarıdır. Öncelikle ayağa uygun vücutta ayakkabı seçimi temeldir, dar ya da bol olmamalıdır. Ayakkabı alışverişlerinin hep günün sonunda yapılmasını öneririz, zira ayak olabildiğince yorgun ve şiş haldedir. Her vakit giyilen biçimde bir çorapla ayakkabı denenmelidir. Ayak parmaklarımızın ayakkabı içinde rahatlıkla bükülebilir olması en sağlıklı ayakkabı seçimini işaret eder. Yani mümkün olduğunca sivri burunlu modellerden kaçınmak, Topuk Dikeni başta olmak üzere bir çok ayak hastalığından hami olacaktır. Ayağın en uzun parmağının ayakkabının burnu ile ortasındaki uzaklık, başparmağımızın kalınlığı kadar olmalıdır. Elbette satın almadan evvel ayakkabıyla mağaza içinde birkaç cins yürümek kıymetlidir. Bu etapta dikkat edilmesi gereken en kıymetli konu topuğun ayakkabı içinde üst ve aşağı gerçek hareket etmiyor oluşu ve ayakkabının ayağı sarıyor oluşudur.
TOPUK DİKENİ TEDAVİSİNDE DOĞAL ÇÖZÜMLER
Magnezyum: Kemik oluşumunda değerli bir mineraldir. Birebir vakitte kalsiyumun kullanımının da efektif olmasını sağlar. Bedenimizdeki magnezyumun yarısından fazlası kemiklerimizde depolanır. Topuk dikeni tedavisinde doğal yollardan biri Epsom Tuzu ile ılık ayak banyosu yapmaktır. Epsom Tuzu; Magnezyum Sülfattır. Ağrıyı ve inflamasyonu azaltmaktaki yararları bilinmektedir. Epsom Tuzu suyla karıştırılıp nazikçe ayak topuğuna ve ayak çukuruna masaj yapıldığında rahatlatıcı tesirleri gözlemlenir. Ayrıyeten Magnezyum içeriği güçlü besinlerin tüketilmesinde de yarar görüyoruz; Avokado, Muz, Ispanak, Siyah Fasülye, Kuru Fasülye, Pirinç, Bal Kabağı Çekirdeği, Mercimek ve Kuru İncir üzere.
B5 Vitamini: Vitamin B5 eksikliğinin en değerli bulgusu kaslarda zayıflama ve ağrıdır. Hudut işlevlerinin çalışmasında yardımcıdır, bilhassa de asetilkolin isimli molekülün üretilmesinde değerli misyon üstlenir. Asetilkolin, sonlarda oluşan sinyallerin kaslara iletilmesinde rol oynar. Yani bedenin hudut hasarından ve zayıflamasından korunmasını sağlar. B5 vitamini birebir vakitte bedenin güzelleşme suratını arttırır. Doğal olarak B5 vitamini içeren besinler ; Avokado, Ayçiçeği Çekirdeği, Yumurta, Somon ve Mercimek’tir. B complex vitamin desteği alımıyla eklem ağrılarında azalma, kas gücünde artış ve kas/eklem ağrılarının azalması sağlanır.
Proteolitik Enzimler: İnflamasyon, bedenimizde doğal olarak proteolitik enzimler sayesinde azalır. Araştırmalar göstermiştir ki Proteolitik enzimler güzelleşme müddetini kısaltmakta ve tedaviye yanıtı hızlandırmaktadır. Birebir vakitte eklem ve kas ağrılarının tedavisinde, kanser tedavisinde ve yaşlılığa bağlı hastalıkların tedavisinde deneme evresinde kullanılan elementlerdendir. Proteolitik enzimlerin bir örneği Bromelain’dir. Bromelain, inflamasyon ile savaşır ve ödem oluşumunu engelleyici vazife yapar. Kanda bulunan “fibrin” isimli maddeyi aktive ederek ödemin azalmasını sağlar. Bromelain içeren mevyelerden biri olan Ananas, bilhassa ameliyatlardan evvel güzelleşme vaktini hızlandırmak, inflamasyonu azaltmak için önerilir. İnflamasyonun azalması, Topuk Dikeni’nin güzelleşmesinde ve Plantar Fasya kasına binen basıncın azalmasında kıymetli rol oynar.
ENJEKSİYON TEDAVİSİ
Yukarıda belirttiğim metotlardan yarar görmeyen Topuk Dikeni hastalarında, enjeksiyon tahlili devreye girer. Kortizon yada prp enjeksionları denenebilir. Hastalığın temel tedavi prosedürü enjeksiyondur. Bu tedavinin muvaffakiyetini belirleyen değerli konu; iğnenin yapıldığı nokta ve kullanılan ilaçtır. İlaveten, hastaların idman yapmaya ve tabanlık kullanımına devam etmeleri de kıymetlidir.
AMELİYAT KARARI
Şimdiye kadar belirtmiş olduğum tekniklerin hiç birinin yarar sağlamaması halinde, Plantar Fasya kasının kısalmasıyla birlikte, kasın yakınından geçen hududun de sıkıştığı düşünülerek ameliyat planlanabilir.
