TOPUK DİKENİ TEDAVİSİNDE DOĞAL ÇÖZÜMLER
Yürürken ayak kemerinin aşağı gerçek yaylanmasını sağlayan Plantar Fasya isimli kasın, ayağımıza binen yükleri absorbe edici vazifesi vardır. Bu kasa çok yüklenmeler olduğu takdirde, kasta hasar ve küçük yırtıklar ortaya çıkar. Hasarlar sonucu enflamasyon oluşur; ağrı ve hassasiyet gelişir. Bu durumun sıklıkla tekrar etmesi, Plantar Fasya kasının kalınlaşmasına, esnekliğin kaybolmasına ve en sonunda da burada kalsiyum birikmesine yol açar.Röntgenlerde gördüğümüz diken biçimindeki manzara tam da bu formda oluşur.
Topuk dikeni hastalığı, topuk ağrılarının en yaygın nedenidir. Türkiye’de her yıl yaklaşık 1 milyon kişi bu hastalıktan tedavi olmaktadır.
-
Sert yüzeyde koşu, jogging, zıplama içeren faaliyetleri çok yapmak
-
Ayak Kemer’ini desteklemeyen ayakkabılar giymek, örneğin babet, sandalet, parmak ortası terlik, çok yüksek topuklu ayakkabılar.
-
Aksayarak yürüme
-
Aşırı kilo, obezite
-
Düz tabanlık yahut yüksek kemerli ayak
-
İlerlemiş yaş (tendon ve bağlardaki esnekliğin azalması, topuk yağ yastığının azalması)
-
Diabet Hastalığı’na sahip olmak
-
Çok yürümek, çok ayakta durmak, ayakta duruyorken tek ayağının üstüne yük vermek
Plantar Fasya kasında hasar oluşturan durumlardır, bir diğer deyişle topuk dikeni oluşumuna yol açan durumlardır.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Topuk dikeninde en temel bulgu; hastalarda sabah uyandıktan sonra birinci bir kaç adımda hissedilen topuk ağrısının yürümeyle bizatihi geçiyor oluşudur. Gün içinde bir yerde uzun mühlet oturup birinci kalkmada oluşan ve tıpkı vakitte günün sonunda da ağrı olması tekrar en önemli bulgulardandır.
TOPUK DİKENİ EGZERSİZLERİ
Topuk Dikeni tedavisinde önceliğimiz; ayak tabanında işlevini tam yerine getiremeyen Plantar Fasya kasını uzatıcı ve misyonunu yapmasını sağlayan aşil germe idmanlarına başlanmasıdır. Bu idmanları kısaca tanım etmek gerekirse;
Bacağın Art Adelelerini (aşil) Germe Egzersizi: Bu antrenmanda hasta ayaktayken avuç içlerini omuz paralelinde duvara yaslar. Sağ ayağını öne gerçek, duvara yakın olarak yerleştirir, sol ayağı yaklaşık 30 cm kadar geride kalır. Her iki ayağın burun kısmı öne hakikat bakar. Artta kalan sol bacağı gergin tutarak, önde yer alan sağ dizimizi bükeriz. Bunu yaparken gaye sol bacağın art adelelerini germektir. Gergin vaziyette 10 saniye kadar dururuz. Bunu yaparken art dizin bükülmemesi ve art adelelerde gerilme hissedilmesi gerekir. Bu antrenman, her iki ayak için toplam 20’şer sefer tekrarlanmalıdır.
Plantar Fasya Germe İdmanı: Bu antrenmanın sabah yataktan çıkmadan, yani yürümeye başlamadan evvel yapılması gerekmektedir. Meskeninizde varsa bir pilates esneme-germe lastiğini ayağınızın altından geçirip her iki elimizle birer ucundan tutup kendinize yanlışsız çekebildiğiniz noktaya kadar çekin ve bunu yaparken bacak ardı kaslarınızın uzadığını hissedin. (eğer lastik yoksa, havlu yahut uzun bir çoraptan da yardım alınabilir) . Bu antrenman de her germede 10 saniye bekletilerek, her iki ayak için toplam 20’şer kere tekrarlanmalıdır.
Plantar Fasya Soğuk Egzersiz : Su dolu bir 500 ml plastik su şişesi buzlukta dondurulur. Dondurulmuş pet şişe ayağın altındaki çukur bölgeye yerleştirilir ve ileri-geri hareket ettirilir. 3 dk kadar bu harekete devam edilir. Dinlendikten sonra 3 dk daha yapılır. Bu idman gün içinde yapılabildiği kadar sıkça tekrarlanabilir.
AYAKKABI SEÇİMİNİZ DEĞERLİ !
En az antrenmanlar kadar kıymetli bir başka konu; ayakkabı seçimi ve ayakkabı giyme alışkanlıklarıdır. Öncelikle ayağa uygun vücutta ayakkabı seçimi temeldir, dar ya da bol olmamalıdır. Ayakkabı alışverişlerinin hep günün sonunda yapılmasını öneririz, zira ayak olabildiğince yorgun ve şiş haldedir. Her vakit giyilen üslupta bir çorapla ayakkabı denenmelidir. Ayak parmaklarımızın ayakkabı içinde rahatlıkla katlanabilir, bükülebilir olması en sağlıklı ayakkabı seçimini işaret eder. Yani mümkün olduğunca sivri burunlu modellerden kaçınmak, Topuk Dikeni başta olmak üzere bir çok ayak hastalığından kollayıcı olacaktır. Ayrıyeten en uzun parmağının ayakkabının burnu ile ortasındaki ara, başparmağımızın kalınlığı kadar olmalıdır. Elbette satın almadan evvel ayakkabıyla mağaza içinde birkaç çeşit yürümek değerlidir. Bu evrede dikkat edilmesi gereken en kıymetli konu topuğun ayakkabı içinde üst ve aşağı gerçek hareket etmiyor oluşudur.
TOPUK DİKENİ TEDAVİSİNDE DOĞAL ÇÖZÜMLER
Magnezyum : Kemik oluşumunda değerli bir mineraldir. Tıpkı vakitte kalsiyumun kullanımının da efektif olmasını sağlar. Bedenimizdeki magnezyumun yarısından fazlası kemiklerimizde depolanır. Topuk dikeni tedavisinde doğal yollardan biri Epsom Tuzu ile ılık ayak banyosu yapmaktır. Epsom Tuzu; Magnezyum Sülfattır. Ağrıyı ve inflamasyonu azaltmaktaki yararları bilinmektedir. Epsom Tuzu suyla karıştırılıp nazikçe ayak topuğuna ve ayak çukuruna masaj yapıldığında rahatlatıcı tesirleri gözlemlenir. Ayrıyeten Magnezyum içeriği varlıklı besinlerin tüketilmesinde de yarar görüyoruz; Avokado, Muz, Ispanak, Siyah Fasülye, Kuru Fasülye, Pirinç, Bal kabağı çekirdeği, Mercimek ve Kuru İncir üzere.
B5 Vitamini : Vitamin B5 eksikliğinin en değerli bulgusu kaslarda zayıflama ve ağrıdır. Hudut işlevlerinin çalışmasında yardımcıdır, bilhassa de asetilkolin isimli molekülün üretilmesinde kıymetli vazife üstlenir. Asetilkolin, hudutlarda oluşan sinyallerin kaslara iletilmesinde rol oynar. Yani bedenin hudut hasarından ve zayıflamasından korunmasını sağlar. B5 vitamini birebir vakitte bedenin güzelleşme suratını arttırır. Doğal olarak B5 vitamini içeren besinler ; Avokado, Ayçiçeği Çekirdeği, Yumurta, Somon ve Mercimek’tir. B complex vitamin desteği alımıyla eklem ağrılarında azalma, kas gücünde artış ve kas/eklem ağrılarının azalması sağlanır.
Proteolitik Enzimler : İnflamasyon, bedenimizde doğal olarak proteolitik enzimler sayesinde azalır. Araştırmalar göstermiştir ki Proteolitik enzimler düzgünleşme müddetini kısaltmakta ve tedaviye karşılığı hızlandırmaktadır. Tıpkı vakitte eklem ve kas ağrılarının tedavisinde, kanser tedavisinde ve yaşlılığa bağlı hastalıkların tedavisinde deneme evresinde kullanılan elementlerdendir. Proteolitik enzimlerin bir örneği Bromelain’dir. Bromelain, inflamasyon ile savaşır ve ödem oluşumunu engelleyici vazife yapar. Kanda bulunan “fibrin” isimli maddeyi aktive ederek ödemin azalmasını sağlar. Bromelain içeren mevyelerden biri olan Ananas, bilhassa ameliyatlardan evvel güzelleşme vaktini hızlandırmak, inflamasyonu azaltmak için bilhassa önerilir. İnflamasyonun azalması topuk dikeninin güzelleşmesinde ve Plantar Fasya kasına binen basıncın azalmasında rol oynar.
ENJEKSİYON TEDAVİSİ
Yukarıda belirttiğim usullerden yarar görmeyen topuk dikeni hastalarında, enjeksiyon tahlili devreye girer. Kortizon yada prp enjeksionları denenebilir. Hastalığın temel tedavi tekniği enjeksiyondur. Bu tedavinin muvaffakiyetini belirleyen kıymetli konu; iğnenin yapıldığı nokta ve kullanılan ilaçtır. İlaveten, hastaların antrenman yapmaya ve tabanlık kullanımına devam etmeleri de değerlidir.
AMELİYAT KARARI
Şimdiye kadar belirtmiş olduğum prosedürlerin hiç birinin yarar sağlamaması halinde, Plantar Fasya kasının kısalmasıyla birlikte, çok yakınından geçmekte olan hududun de sıkıştığı düşünülerek ameliyat planlanabilir. Ama ben cerrahi hekimlik hayatımda topuk dikeni ameliyatına çok nadiren gerek duymuş bir tabibim. Gerçekten enjeksiyon tedavisi yanlışsız noktaya uygulandığında başarılı sonuç veren ve ameliyata gerek bırakmayan bir yaklaşımdır.
Op.Dr. Gökçe MIK
Yetişkin ve Pediyatrik Ortopedi Uzmanı
www.gokcemik.com
444 44 24
FACEBOOK: Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op.Dr.Gökçe Mık
INSTAGRAM: @opdrgokcemik
TWITTER: @gokce_mik