TOPLUMSAL FOBİ

Sosyal fobi (yeni ismi toplumsal anksiyete bozukluğu olarak değiştirildi), bireyin diğerleri tarafından yargılanabileceği korkusunu taşıdığı toplumsal ortamlarda mahçup ya da rezil olacağı konusunda güçlü ve inatcı endişenin olduğu bir korku bozukluğudur. Kişi dehşetinin anlamsız olduğunu bilir. Belirtiler 6 aydan uzun sürmelidir. Hastalık kişinin olağan günlük işlerini ve toplumsal etkinliklerini, karşı cins alakalarını, okul ve iş muvaffakiyetini aşağı çeker. Mevcut yetenek ve birikimini ortaya koyamaz.
Şahıslar diğerleriyle etkileşimde bulunmalarını gerektiren ya da bir aksiyonu oburlarının yanında yerine getirebilmeleri gereken durumlarda anksiyete (çarpıntı, terleme, titreme, kızarma, ellerde titreme, sesinde titreme, baş dönmesi, diare, uyuşmalar vs.) belirtileri gösterirler ve de anksiyete belirtileri göstereceklerinden ötürüde beklenti anksiyetesi yaşarlar, bunlardan olabildiğince kaçmaya çalışırlar. Diğerlerinin kendileri ile ilgili olarak anksiyeteli, zayıf üzere yargılarda bulunacağını düşünürler. Ellerinin ya da seslerinin titrediğini farkına varacaklarıyla ilgili tasalardan dolayı toplum önünde konuşmaktan korkabilirler ya da düzgün bir biçimde konuşamıyor üzere görünmekten korktukları için diğerleri ile karşılaşmak istemezler. Öbür insanların ellerinin titrediğini görmesinden utanç duyacaklarından korktukları için oburlarının yanında yemekten, içmekten ya da yazı yazmaktan kaçınabilirler ve hatta ortak tuvaletleri kullanmak (utangaç mesane) onlar için çok sıkıntı yahut imkansızdır.
Toplumsal fobik çocuklar mantıksız endişelerinin olduğunun farkında olamazlar. Öfke belirtisi, içe kapanma, dona kalma formunda belirtiler verebilirler. Yalnızca yetişkinlerle ilgi kurmakta sorunları yoktur, birebir vakitte akranlarıylada alaka kuramazlar, oyuna katılamazlar. Toplumsal fobik çocuğun en düzgün terapisi oyun, en yeterli terapisti anne-baba ve öğretmenidir. Lakin kültürümüzde hareketli çocuk dikkati çeker ve yardım alırken, toplumsal fobik çocuklar ve dikkat eksikliği olan kızlar çok geç yardım alırlar. Çocuk ne kadar küçükse yardım o kadar kolay olacaktır.
Toplumsal fobik bireyin ebeveyni, çok esirgeyici, daha reddedici şahıslardır. Baskın beşerler başı dik yürüme ve rahatça göz teması kurma eğilimindedir. Toplumsal fobikler, başı önde ve göz temasından kaçar. Toplumsal fobik birey sonuçta bekar kalır, statüsünden aşağıda bir işte çalışır.
Liebowitz Toplumsal Fobi Ölçeği’nde belirlenen toplumsal durumlar şu haldedir.
Toplum içinde yahut yalnızken de telefonla görüşme
Küçük bir küme etkinliğinde yer alma
Toplum içinde yemek yeme
Toplum içinde bir şeyler içme
Otorite ile konuşma
Dinleyiciler önünde konuşma, rol yapma
Partiye/ cümbüşe gitme
Diğerleri tarafından izlenirken çalışma
Öbürleri tarafından izlenirken yazma
Çok uygun tanımadığı biriyle telefonda görüşme
Çok güzel tanımadığı biriyle yüz yüze konuşma
Yabancılarla karşılaşma
Genel tuvaletleri kullanma
Birilerinin oturduğu odaya girme
İlgi odağı olma
Bir toplantıda hazırsızlık konuşma yapma
Yetenek, yeti yahut bilgi testine tabi tutulma
Âlâ tanımadığı birine onaylamadığını yahut tıpkı kanıda olmadığını söz etme
Çok âlâ tanımadığı birinin gözlerinin içine bakma
Evvelden hazırlanmış bir raporu bir kümeye sözel olarak sunma
Romantik yahut cinsel bağlantı gayesiyle biriyle tanışmaya çalışma
Alınan bir malı parasını geri almak üzere iade etme
Parti / davet verme
Israrlı bir satıcıya karşı koyma
Toplumda görülme oranı %3-13 ortasında değişmektedir. Tüm dünyada depresyon, alkol ve husus kullanım bozukluğundan sonra toplumsal fobi 3 sırada görülen dert bozukluğudur.
Toplumsal fobiye; anksiyete, his durum bozukluğu, husus kullanım bozukluğu, bulmia nervoza eş teşhis olarak görülür.
Tedavisi
Şahsa (utanacak ne var) demek yetmez, profesyonel yardım gereklidir. Tedavide ilaç ve psikoterapi (bilişsel davranışçı psikoterapi) uygulanır.