Televizyon, Bilgisayar, İnternet, Telefon Bağımlılığı

Televizyon, Bilgisayar, İnternet, Telefon Bağımlılığı

Bağımlılık nedir ? : Bir etkenin (madde, alkol, sigara, internet, televizyon, bilgisayar, oyun..)

tekrarlayıcı kullanımı ile oluşan ve kullanılmadığında ortaya çıkan mahrumluk sendromunun ortaya

çıkmasını önlemek için daima kullanma gereksinimi duyulan ruhsal ve fizyolojik bir durumdur.

Bağımlılıktan kelam edebilmek için kişi o etkenden uzaklaştığı vakit mahrumluk belirtilerini

yaşaması gerekir. Bu mahrumluk belirtilerini yaşadığı vakit tekrar etkeni kullanma muhtaçlığı duyar.

Diğer değerli bağımlılık kriteri etkene ulaşmak içinde elinden gelen bütün davranışları

sergileyebilir (ör: palavra söyleme, müsaadesiz para alma, borç para alma, öfke nöbetleri,gizli yapma…).

Bağımlılıkta süreklilik ve tekrarlayıcılık en temel kuraldır.

Bağımlılık gelişmesine rol oynayan faktörlerin en başında genetik yatkınlık olmak üzere, kişilik

özellikleri, arkadaş ve etraf ortamı, çocuk-aile bağlantısı yer alır. Beyindeki dopamin adlı

nörotransmitter haz ve ödül sisteminde kıymetli rol oynar. Bağımlılık gelişmesinde de haz ve ödül

en değerli sistemdir.Yapılan çalışmalarda bilhassa dopamin genlerinde sorun olduğu

bulunmuştur. Bu hususla ilgili bir çok gen araştırılmaktadır. Bir kısım gen direk ilişkiliyken bir

kısım gen indirekt olarak bağımlılıkla irtibatlıdır.

Ergenlik devriyle (Kimlik kazanım dönemi) birlikte arkadaşların ehemmiyeti epey artar ve

ebeveynlerin yerini alırlar. Ergen etrafında kendi özelliklerine uygun bir rol , durum (statü )

bulmaya çalışır. Arkadaş rolünün bağımlılık üzerine tesiri en çok ergenlik devrinde olmaktadır.

Kendisini gösterme, etrafına kendisini ispat etme, merak, etrafına kendisini kabul ettirme,

etrafına kendisi güçlü gösterme, rekabet, isyankarlık, istediği ortama girmek ve kabul görmek gibi

nedenler bağımlılığa yatkınlığı artırır. Genetik etken olmamasına karşın arkadaş ortamının kötü

olması bağımlılığa yol açabilir.

Aile – Çocuk bağlantısının kopuk ya da yetersiz olması, ebeveynlerin bebeklikten itibaren rol model

olamamaları, ebeveynlerin kendi ortalarında bağlantı sorunu yaşamaları, ebeveynler arasındaki

çatışmalar ve tutarsızlıklar, ebeveynlerdeki bağımlılıklar, ebeveynlerin kural koymada sert,

istikrarsız, çelişkili olmaları bağımlılık riskini artıran nedenler ortasında sayılabilir.

Madde (esrar,eroin..), alkol, sigara bağımlılıkları son yıllarda giderek artarken son 20 yıldır ise

günlük hayatta daha rahat ulaşılabilen Televizyon, Bilgisayar, İnternet ve Telefon bağımlılığı ciddi

anlamda artmaya başladı. Bağımlılık sonu , eşiği çok ince bir çizgidedir. O hudut geçildiği zaman

bağımlılık başlar ve giderek artar. Televizyon , Bilgisayar, İnternet ve Telefon Bağımlılığıda diğer

bağımlılıklar üzere birden başlar ve giderek artar. Bu etkenlerin gündelik hayatımızın her yerinde

olmaları, günlük hayatımızı kolaylaştırmaları, gerektiği vakit muhtaçlık duymamız sorunun ne

boyutta geldiğinin farkına varmamıza mani olmaktadır.

Madde, sigara, alkol bağımlılıklarını son yıllarda ergenlik devri başlarında ( ortalama yaş 11 )

görsekte Televizyon bağımlılığı bebeklik devriyle, bilgisayar bağımlılığı okul öncesi periyotta,

internet bağımlılığı ergenlik periyodu öncesi , telefon ise okul devrinde ortalama olarak

başlamaktadır. Lakin her çocuk ve ailede bu durum değişebilmektedir. Bir öteki durum ise bu

bağımlılıklar bir arada görülebileceği üzere bir biri arkasına da başlayabilir.
 

TELEVİZYON BAĞIMLILIĞI

Türkiye ‘deki Televizyon Tarihi:

Türkiye’de birinci televizyon yayını 1968 tarihinde siyah-beyaz televizyonlarda tek kanal olan TRT ile

başladı. Bu devirlerde beşerler televizyonlardan yalnızca haber alabiliyorlardı. 1980 yılı ile

beraber renkli televizyonlar hayatımıza girdi.1990 yılında ise özel kanallar yayın hayatına girmeye

başladı. 1990 yıllarla bir arada özel televizyonların devreye girmesiyle televizyonlar iletişimin

dışında reklam, cümbüş, müsabaka, dizi ,film üzere toplumu farkında olmadan yönlendiren , merak

uyandıran, ticaretin ön planda olduğu bir araç olmaya başladı. 2016 yılına geldiğimizde ise 17 si

çocuk kanalı olmak üzere 500 kanal yayın hayatındadır.

2016 yılının yalnızca sayıları baktığımız vakit bile bir çok durumu açıklayabilir. Neden bu kadar

çok televizyon kanalı arttı? Bu bir gereksinim mı ? soruları gündeme gelmeye başladı. Birden fazla kişiye

sorduğunuz vakit fazla televizyon izlemediğini söz edebilir lakin konuşma sırasında mevzu,

çoğu vakit televizyon programlarındaki olaylara gelir. Bağımlı şahıslar birden fazla vakit durumun

farkında olmazlar. Tekrarlayıcılık beynin bütün kısımlarını yavaş yavaş işgal etmeye başlar. Aşırı

televizyon izleyen bir çocuk bir mühlet sonra davranışlarını, konuşmalarını televizyonda izlediği

karakterler üzere yapmaya başlar. Bebeklik süreci öğrenmenin temelinin atıldığı ve en hızlı

öğrenmenin olduğu periyottur. Yaşla birlikte öğrenme ve gelişme suratı yavaşlar. Bu dönemdeki

öğrenme sürecleri nasıl şekillenirse çocuk gelecek hayatında da birebir öğrenme halini sürdürür.

Öğrenmeyi belirleyen en değerli faktör genetik olsa da erken yaştaki önemli çevresel etkenlerde

genetik olarak süreci çok etkilemektedir.

Bebek televizyonla ne kadar erken tanışırsa ve ne kadar çok vakit geçirirse o kadar çok

etkilenir. Televizyon bilhassa ruhsal gelişim basamaklarını durdur yahut geciktirir. Zamanında

oluşmayan ruhsal gelişim ilerleyen devirlerde de telafisi çok güç olmaktadır. Müddet çok ve

erken olduğunda durumlarda gelişim basamakları televizyon kesilse bile yerine gelemeyebilir.
 

Televizyonun Çocuklara ruhsal taraftan yararı var mı?

Televizyonun şimdiye kadar bilimsel olarak çocuklara rastgele bir alanda yararı olduğu tespit

edilememiştir. Lakin ruhsal olumsuz etkilediği bir çok çalışmada kanıtlanmıştır. Vakit zaman

aileler öğretici çizgi sinemanın yararı olur diye düşünebilirler. En âlâ öğrenme süreci somut ( gerçekçi

olandır. Ör: televizyonda çizilmiş kırmızı elma gören bir çocuk yalnızca kırmızıyı görür. O anda

görür ve biter. Gerçek kırmız elmayı manavda babasıyla gören,dokunan,tadına bakan, koklayan

çocuk beleğine daha kalıcı olarak atar. EN DÜZGÜN ÖĞRENME 5 DUYUYU KULLANILARAK

YAPILANDIR.

Yapılan çalışmalar çok televizyon izlemenin, bağımlılıkta, tepkisel bağlanma bozukluğunda,

depresyonda, öz inanç eksikliğinde, davranım bozukluğunda , dert bozukluklarında ,uyku

bozukluklarında rol oynadığı göstermiştir.

Televizyon bağımlılığın gelişmesinde risk oluşturan en önemli nedenler:

Her iki ebeveynin çalışması sonucu bakıcı yetersizliği ya da istismarı (bebeği ya da çocuğu çoğu

zamanını televizyon karşısında oturtturma, televizyon karşısında yemek yedirtme, uyutma..),

Çocuğun çok hareketli ya da dikkat sorunu olması sonrası bakım verenin çocuğun hareketini

azaltmak için televizyonu açması

Etrafında yaşıtlarının olmaması nedeniyle bakım verenin çocuğun sıkılmasını azaltmak için TV

açması

Çocuğun gelişimine ve öğrenmesine yararı olur niyetiyle bakım veren tarafından tv açılması

Ebeveynlerin ya da bakım verenlerinde tv bağımlı olmaları

Ebeveynler ortasındaki çatışmalar

Maddi yetersizlikler

Sosyal ve Çevresel dayanağın az olması

Televizyon hiç mi hayatımızda olmamalı?

Televizyonun icat maksadına bakacak olursak bir birine ulaşamayan insanlara bilgi vermekti. İlk

yıllarda bu hedefe hizmet etti. Lakin vakitle bilgi verme gayesi yerini reklamlara, ticarete,

insanları yönlendirmeye (algı yönetimi) bıraktı. Ör: reklamlarda izlediği bir yiyeceği çocuğun

markete gidip istemesi ve alınmadığı vakit ısrar ederek kendisini yerlere atması..

Ebeveynlerin seçtiği bilgi vermek hedefli olan programları daima ve tekrarlayıcı olmamak şartıyla

ailelerin kendi istekleriyle çocuklar televizyon izleyebilir. Bu programlarında sayısının hayli çok

az olduğunu belirtmekte yarar var.

Ailelerin çocuklarıyla bu programları izlemesi değerlidir. Şayet ailenin vakti yoksa izlediği

programın bilgi hedefli olduğunu ailenin evvel izleyip karar vermesi gerekir.

İzlediği programın yaşınada uygun içerikli olması kıymetlidir.

Vurdulu kırdılı, hayal gücü çok olan, abartılı, hakikaten çok uzan, yanlış bildirilerin verildiği,

programlardan uzak durmak başka dikkat edilmesi gereken noktadır.

BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞI

Bilgisayar en kolay tarifiyle bir matematiksel süreç yapan hesap makinesidir. Abaküs bilgisayarın

temelini oluşturur. Aslında bilgisayarın tarihi 2000 yıl öncesine dayanır. 1937 yılında elektronik

devreler kullanılmaya başlanmış olup günümüzde kullandığımız bilgisayarların alt yapısı

oluşturulmuştur. Ülkemizde ise birinci bilgisayar 1960 yılında Devlet Karayollarında kullanılmaya

başlanmıştır. 1973 yılında türkiyede 82 adet bilgisayar bulunmaktaydı. 2016 yılına geldiğimizde

ise bu sayı 200 milyon civarındadır.

İlk bilgisayar oyunu 1958 yılında oynanmaya başlanmıştır. 1972 yıllında masatenisi oyunu olan

“Pong”,1980 yılında “Pac-man” oyun bölümüne girmiştir. 1982 yılında ise birinci kişilsel bilgisayar

olarak Commadore 64 piyasaya çıkmıştır. 1989 yılında Nintendo tarafından el konsoluyla

oynanan Gameboylar piyasaya sunulmuştur. 1992 yılı ile bir arada ise 3 boyutlu oyun olan

Wolfenstein en tanınan olmuştur. 1990 yıllarının başıyla bir arada hem internetin devreye girmesi

hem de bilgisayar teknolojisinin ilerlemesiyle ile bu süreç hızlanarak devam etmiştir.

İlk internet kullanımı dünyada bilgisayarların gelişmesiyle 1970 yıllarda başlar. Türkiye’de ilk

internet kullanımı ODTÜ de 1993 yılında başlar. Yapılan çalışmalarda Türkiye’de intenet

kullanımı 2003 yılında yüzde 11 iken 2016 yılı itibariyle yüzde 58 e çıkmıştır. 2016 yılı itibariyle

ülkemizde 42 milyon (Nufüsun % 53 ü) kişinin etkin toplumsal medya hesabı

bulunmaktadır.Türkiye’de son on yıla baktığımızda ise, internet kullanıcı sayısı 2 milyondan 35

milyona yükselerek, yüzde 1750 artış görmekteyiz.

Türkiye’de en çok kullanılan toplumsal medya platformları:

% 32 ile Facebook

%24 ile WhatsApp

%20 ile Facebook Messenger

%17 ile Twitter

%16 ile Instagram

*Türkiye’deki internet kullanıcılarının %77’si her gün internete giriyor!!!!

Tablet, laptop yahut masa üstü bilgisayarda günlük ortalama internet kullanımı: 4,5 saat

Mobil telefondan günlük ortalama internet kullanımı: 2,5 saat

İnternet kullanan bireylerinde günlük televizyon izleme müddeti: 2 saat

DÜNYA ‘ DA

Laptop yahut masa üstü bilgisayardan internete bağlanma oranı: %56 (Geçen yıla nazaran %9 azaldı)

Mobil telefondan internete bağlanma oranı: %39 (Geçen yıla nazaran %21 arttı)

TÜRKİYE’DE

Laptop yahut masa üstü bilgisayardan internete bağlanma oranı: %51 (Geçen yıla nazaran %25

azaldı)

Mobil telefondan internete bağlanma oranı: %46 (Geçen yıla nazaran %55 arttı)

AKILLI TELEFONLARLA EN ÇOK NE YAPILIYOR?

Mesajlaşma uygulamalarını kullanım oranı: %43

Mobilden görüntü izleme oranı: %36

Mobilden oyun oynama oranı: %28

Lokasyon bazlı servisleri kullananların oranı: %37

Mobil bankacılık kullanım oranı: %35

Başa dön tuşu