OBSESYON; istemdışı ve rahatsız edici formda kişinin hayaline gelen kanılar, kaygılar, berbat ihtimaller ve makus manzaralardır. Hastaların birçok bunların zihinlerine gelmesini istemez, ancak mahzur de olamadıklarından kendilerinde oluşan huzursuzluğu azatlma hareketleri yaparlar. Kendisine bazen anlamsız üzere de gelse, kısa müddetliğine rahatlamak için kalıplaşmış formda tekrar tekrar benzeri haraketleri yaparlar, bu hareketlere de KOMPULSİYON denir. Münasebetiyle kompulsiyonlar takıntılı kanıları önlemek yahut en azından akıldan uzaklaştırmak gayesiyle yapılır. OKB’si olan bireylerin çoğunluğu tekrarlayan niyet ve manzaraların gerçek dışı olduğunun ve takıntılı hareketlerin manasız olduğunun farkındadır.
OKB çocuklukta, gençlikkte ya da erken erişkinlik periyodunda başlayabilen, uzun sürme eğiliminde olan ve ağır tasalarla devam eden bir hastalıktır. OKB başladığı andan itibaren bireyleri tekrarlayan niyet ve davranışlar döngüsüne hapseder, ömründe önemli kısıtlılıklar oluşturur.
OKB’ta oluşan tekrarlayıcı niyet ve hareketler kişinin günlük hayatından o denli saatler çalar ki; şahıslar olağan günlük işlerini hiç yapamaz ya da yetiştiremez hale gelebilirler.
Sık görülen obsesyon çeşitleri; eline ya da üzerine pislik yahut mikrop bulaşmasından korkma; yakınlarına ya da diğerine ziyan vermekten korkma; yanılgı yapmaktan korkma; toplum içinde rezil olmaktan korkma; ahlaki ve dini bahislerde kabul edilemez niyetlerin zihnine gelmesi ve dinden çıkmış olma ihtimalinden korkma; tertip-düzen, simetri ve kusursuzluk arayışında olma; yaptığından emin olamama ve daima teminat ve onay arayışında olma …
Sık görülen kompülsiyon çeşitleri; tekrar tekrar ellerini yıkama, tekrar tekrar duş alma, duş ve tuvalette uzun mühlet kalma; daima konutu silip-süpürme, balkondan halı-kilim silkeleme; mikrop bulaşır korkusu ile el sıkışmaktan ve kapıya dokunmaktan kaçınma; eksik ya da yanlış oldu fikriyle tekrar tekrar abdest alma, tekrar tekrar namaz kılma; sonunda berbat şeyler olabilir fikriyle kapı kilidi, pencere, ocak, çeşme üzere şeyleri tekrar tekrar denetim etme; günlük işleri yaparken sayı sayma, işleri belirli bir sayıda yapma; birtakım sözlere ya da cümlelere takılıp kalma; lazım olur niyetiyle kıymeti olmayan şeyleri bile biriktirme, eskileri atamama; eşyaları daima belirli bir biçimde nizama koyma; daima plaka ve levhaları okuma; daima resmi doküman, fatura, fiş vb. şeyleri denetim etme …
OKB hastalarında merkezi hudut sisteminde serotonin unsurunun salgılanmasında düzensizlik saptanmıştır. Ayrıyeten; diğer biyolojik, toplumsal ve çevresel faktörler OKB’nin gelişimi ile bağlı bulunmuştur. Gerilim oluşturan birtakım faktörler OKB’yi tetikleyebilir, kimileri da bireyde var olan bu hastalığı kötüleştirebilir.
OKB toplumun %2-3’ünde görülür, bayan ve erkeklerde görülme oranları eşittir. OKB’de erken teşhis ve nizamlı tedavi kıymetlidir. Tedavide antiobsesyonel ilaçlar ve bilişsel-davranışcı terapi faydalı olur.
