Her vakit düzgün görünmeye çalışırım ve bunun için elimden geleni yaparım. Bazen yorulduğumu hissetsem de davranışlarımı değiştirmek güç geliyor. Evet; “insanların ne düşündükleri, diğerleri üzerinde bıraktığım tesirin derecesi benim için çok önemli”. Sanırım yakınlarımın beni yıllardır eleştirdikleri tarafım de bu… Beşerler beni sevsin, yaptıklarımı önemsesin ve takdir etsinler istiyorum. Bugün tüm sahip olduğum şeylere bu türlü eriştiğimi bilmiyorlar oysa. İşimde yükselmek için birden fazla hafta sonu ek mesai yaptığımı, işverenim beni sevsin diye uğraştığımı, uyumlu olmaya çalışıp, haksızlığa uğradığım da bile sesimi çıkarmadığımı ve bugün geldiğim pozisyonu nasıl elde ettiğimi bilmiyorlar. Bir ay evvel beni terk eden kız arkadaşıma göreyse kibirli bir adammışım… Başarılarımla fazla övündüğümü düşündüğünü öğrendim. Bu türlü düşünmesi canımı yakmıyor zira asıl üzüldüğüm şey yeteri kadar sevilmemiş olmam. Halbuki beni sevsin diye elimden geleni yapmıştım. Tıpkı annem gibi…
Çocukluğumda annemin bana sarılması için karnelerin verildiği günü beklemem gerekiyordu. Her devrin sonunda ona gururla koşar, bana “aferin oğlum” deyip, beni öpmesini beklerdim. Başımı okşaması o kadar kıymetliydi ki bunun için canla başla çalışırdım. Beni takdir etmesi en kıymetli şeydi.
Bugün olduğu gibi…
İnsanların hakkınızda ne düşündüklerine çok değer veriyor, birçok vakit takdir edilme ve onay alma muhtaçlığı hissediyorsanız bu yaşantının sebeplerinden biri “onay arayıcılık” şeması… Bu şema size gerçek bir kendilik algısı yerine başkalarının onayı alındığı takdirde açığa çıkan bir benlik algısı sunar. Şema tesiri nedeni ile benlik hürmetiniz öbürleri tarafından kabul görmeye bağlıdır. Kendilik kavramı kişinin kendisi hakkındaki inançlarının toplamıdır. Birey iç dünyasını ve davranışlarını gözlemleyerek, öbürleri ile kendini kıyaslayarak “ben kimim” sorusunun karşılığını arar ve kendilik kavramı oluşur.
“Onay arayıcılık” şeması nedeni ile bu kavram içe yönelimli gelişmemiştir. Yaşama düzgün ahenk sağlayan yetişkinler olabilmemiz için çocukluğumuzda muhtaçlığımız olan aşikâr noktaların karşılanması halinde olumlu tesirlerin ortaya çıktığını görüyoruz. Yani harika olması gerekmiyor. Bir çocuğun gelişimi için neye muhtaçlığı vardır sorusunun yanıtında, aslında her insanın karşılanmasına muhtaç olduğu bir kadro kozmik muhtaçlıklar yatıyor. Bir çocuğun öncelikle inançta hissetmeye, özerkliğe, özsaygıya, kendini tabir etmeye, gerçekçi hudutlara ve öbürleri ile bağlılık hissetmeye muhtaçlığı vardır. Bunlar karşılanırsa çocuğun psikolojisi sağlıklı ilerler. Şayet eksik kalırsa; karşılanmamış bu gereksinimlerin zedeleyici tesiri ile oluşan erken devir uyumsuz şemalar hayat uzunluğu gelişirler. Kendimizle ilgili değiştirilmesi sıkıntı çekirdek inançlarımızdır. Çocuklukta başlayan ve hayat uzunluğu tekrar eden özyıkıcı kalıplardır. İşte bunlardan biri de “onay arayıcılık” şeması… Bu şemanın tesiri ile kendinizi fakat onayladığınızda ve takdir edildiğinizde rahat hissedersiniz. Kendinize hürmetiniz fakat bu yolla mümkün olur. Şemanın tesiri güçlü ise narsisistik kişilik yapılanmasına sahip olmuş olabilirsiniz. Birtakım gereksinimleriniz bir yana savrulmuş, başkalarının onayını almak için statü, muvaffakiyet, maddi kaynaklara yönelmişsinizdir. Bu sebeple kibirli olarak tanınabilirsiniz. Kabul ve takdir görmek için uyumlu görünmeye çabalayıp başkalarını mutlu etmeye çalışabilirsiniz. Bu şad etme uğraşı boyun eğme formunda değildir. “Onay arayıcılık” şemasının kökenleri ne olabilir? Ebeveyniniz tarafından şartlı sevildiyseniz şemanın oluşumu için yer hazırlanmıştır. Takdir görmek için çabalamayı öğrenmişsinizdir. “Onay arayıcılık” şeması nedeni ile iş ve toplumsal hayatınızdaki kazanımlarınız şema tesirinden kurtulma isteğinizi köreltebilir. Şemanızla uğraş ederken özsaygınızın kabul edilmeye bağlı olmadığını ve onay alma telaşı olmadan ömrünüze devam etmenin birtakım gereksinimlerinizi daha rahat göz önüne sereceğini unutmayın. Vakitle gerçek benliğinize kavuşmanın özgürlüğünü yaşayacak ve kendinizi, hislerinizi söz etmenin daha uygun hissettireceğini anlayacaksınız. Takdir edilmek uğruna kıymetli ihtiyaçlarınızdan vazgeçtiğinizi unutmayın…
