Tanınmadık beşerlerle ve ortamlarla karşılaştığı yahut diğerlerinin gözünün üzerinde olabileceği bir ya da birden fazla toplumsal durumdan besbelli ve daima bir huzursuzluk, endişe, telaş yahut heyecan duyma halidir.
Sosyal fobinin temel özellikleri şunlardır:
*Sosyal ortamlarda davranışlarının diğerleri tarafından incelendiği korkusu.
*Performans gösterilmesi gereken durumlarda utanç içinde kalabileceği ya da gururunun incinebileceği ile ilgili besbelli ve daima endişe.
*Korkulan durumlardan daima kaçınma davranışı.
Bu insanların birçok toplumsal ortamda yaşadıkları olumsuz değerlendirilme korkusu, durumun gerektirdiğinden daha ağır ortaya çıkmaktadır.
Sosyal fobisi olanlar genelde aşağıdaki durumlarda toplumsal fobi belirtilerini ağır olarak yaşarlar:
*Başkalarının önünde yazı yazmak
*Başkalarının önünde yemek içmek
*Topluluk önünde konuşmak
*Başkaları ile tartışmak
*Bir işle uğraşırken seyredilmek
*Amir pozisyonundaki şahıslarla temas etmek
*Misafir kabul etmek
*Topluluk içinde telefonla konuşmak
*İlgi odağı olmak
Korkulan yahut heyecan duyulan bu durumdan kaçınma davranışı giderek belirginleşebilir ve tam bir yalnızlığa yol açabilir.
NASIL SEYREDER?
Toplumsal fobi ergenlik yıllarında başlayan ve tedavi edilmezse makûs giden bir durumdur. Başlangıç yaşı çok erken olabilir. Hastaların %40’ında başlangıç yaşı 10’un altında, %95’inde ise başlangıç 20’nin altındadır. Toplumsal fobi hastaları çoklukla belirtiler başladıktan 15-20 yıl sonra doktora başvururlar zira bu bozukluğu kişiliklerinin bir modülü olarak görürler ve tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu bilmezler.
Bayanlarda da erkeklerde de görülebilir. Bayanlarda 1.5-2 kat daha sık olmakla birlikte toplumsal fobi yüzünden doktora başvuranlar daha çok erkeklerdir.
Her on bireyden birinde toplumsal fobi görülebildiği bildirilmektedir. Bu şahıslarda toplumsal fobinin bedensel belirtilerinden yüz kızarması ortaya çıkabilir.
Ayrıca bunlar korktukları durumlarla karşılaşınca sıklıkla; çarpıntı, terleme, titreme, ağızda kuruma, kaslarda gerginlik, bulantı hissi, karın ağrısı, ateş basması ya da üşüme hissi, başta basınç duygusu ya da baş ağrısı üzere belirtiler hissedebilir.
Toplumsal fobi günümüzde epeyce yeterli tedavi edilen bir rahatsızlıktır. Ancak tedavi edilmediğinde:
*Yalnız ömür sürmek
*Eğitim ve iş performanslarında düşüş (çünkü bu beşerler iş ve eğitim ortamında da misal endişeler yaşadıklarından kendilerini gösteremezler, randımanları ve münasebetiyle yararları da düşük olur).
*Başka psikiyatrik sorunlar
*Alkol-madde kullanım sıklığında artış
*Kişilerarası fonksiyonellikte bozulma üzere ağır sonuçlara yol açabilir. Sonuç olarak toplumsal fobi erken başlangıçlı sinsi seyreden kapalı bir hastalıktır.
TEDAVİSİ VAR MIDIR?
Toplumsal Fobi psikiyatri uzmanı tabiplerce teşhisi konulabilen ve tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır.
TEDAVİSİ NASILDIR?
*İlaç tedavisi
Günümüzde toplumsal fobi tedavisinde epey tesirli olan, uyku-sersemlik üzere yan tesirlere yol açmayan; bağımlılık yapmayan ve kalıcı düzelme sağlayabilen bir ekip ilaçlar vardır.
*Psikoterapi
Psikoterapi, toplumsal fobi tedavisinde tesirli bir prosedürdür. Çoklukla ‘’bilişsel-davranışçı terapi’’ denilen psikoterapi tekniği uygulanmaktadır.
TEDAVİ NE KADAR SÜRER?
Rahatsızlığın tekrarlamaması ve güzellik halinin sürmesi için tedavi en az bir yıl kadar sürmektedir.
TEDAVİ OLMADAN BİZATİHİ GEÇER Mİ? İNSAN KENDİ İRADESİYLE BU DURUMU YENEBİLİR Mİ?
Toplumsal fobi ekseriyetle tedavi olmadan tabiatıyla geçmemekte ve kişinin hayat kalitesini bozmaktadır. Nasıl ki hipertansiyon hastalığında kişinin tansiyonunun yüksekliği, kendisinden kaynaklanmıyorsa toplumsal fobi de başka hastalıklarda olduğu üzere, kişinin irade zayıflığından kaynaklanmamaktadır. Fakat insanın tedavi görme uğraşı, tedavi olmasına olumlu katkıda bulunabilir. Genelde toplumsal fobi rahatsızlığına sahip şahıslar bu durumdan kurtulabilmek için bir uzman doktor yardımına muhtaçlık duyarlar.
TEDAVİNİN OLUMSUZ YANLARI VAR MIDIR?
Tabip denetiminde yapılan tedavi sonrasında şahıslar başka sağlıklı insanlarda da olan olağan utanma hislerini kaybetmezler, ilaç bağımlısı olmazlar.
NEREDEN YARDIM ALINABİLİR?
Psikiyatri hastaneleri, devlet hastaneleri, üniversite psikiyatri klinikleri, psikiyatrist bulunduran özel hastaneler ve özel çalışan psikiyatristlerden yardım alınabilir.