SOSYAL FOBİ

Sosyal fobi (yeni ismi toplumsal anksiyete bozukluğu olarak değiştirildi), bireyin öbürleri tarafından yargılanabileceği derdini taşıdığı toplumsal ortamlarda mahçup ya da rezil olacağı konusunda güçlü ve inatcı dehşetin olduğu bir korku bozukluğudur. Kişi dehşetinin anlamsız olduğunu bilir. Belirtiler 6 aydan uzun sürmelidir. Hastalık kişinin olağan günlük işlerini ve toplumsal etkinliklerini, karşı cins münasebetlerini, okul ve iş muvaffakiyetini aşağı çeker. Mevcut yetenek ve birikimini ortaya koyamaz.
Şahıslar diğerleriyle etkileşimde bulunmalarını gerektiren ya da bir hareketi oburlarının yanında yerine getirebilmeleri gereken durumlarda anksiyete (çarpıntı, terleme, titreme, kızarma, ellerde titreme, sesinde titreme, baş dönmesi, diare, uyuşmalar vs.) belirtileri gösterirler ve de anksiyete belirtileri göstereceklerinden ötürüde beklenti anksiyetesi yaşarlar, bunlardan olabildiğince kaçmaya çalışırlar. Diğerlerinin kendileri ile ilgili olarak anksiyeteli, zayıf üzere yargılarda bulunacağını düşünürler. Ellerinin ya da seslerinin titrediğini farkına varacaklarıyla ilgili telaşlardan dolayı toplum önünde konuşmaktan korkabilirler ya da düzgün bir biçimde konuşamıyor üzere görünmekten korktukları için öbürleri ile karşılaşmak istemezler. Başka insanların ellerinin titrediğini görmesinden utanç duyacaklarından korktukları için oburlarının yanında yemekten, içmekten ya da yazı yazmaktan kaçınabilirler ve hatta ortak tuvaletleri kullanmak (utangaç mesane) onlar için çok güç yahut imkansızdır.
Toplumsal fobik çocuklar mantıksız endişelerinin olduğunun farkında olamazlar. Öfke belirtisi, içe kapanma, dona kalma formunda belirtiler verebilirler. Yalnızca yetişkinlerle bağlantı kurmakta sorunları yoktur, birebir vakitte akranlarıylada bağ kuramazlar, oyuna katılamazlar. Toplumsal fobik çocuğun en düzgün terapisi oyun, en düzgün terapisti anne-baba ve öğretmenidir. Lakin kültürümüzde hareketli çocuk dikkati çeker ve yardım alırken, toplumsal fobik çocuklar ve dikkat eksikliği olan kızlar çok geç yardım alırlar. Çocuk ne kadar küçükse yardım o kadar kolay olacaktır.
Toplumsal fobik bireyin ebeveyni, çok kollayıcı, daha reddedici şahıslardır. Baskın beşerler başı dik yürüme ve rahatça göz teması kurma eğilimindedir. Toplumsal fobikler, başı önde ve göz temasından kaçar. Toplumsal fobik birey sonuçta bekar kalır, statüsünden aşağıda bir işte çalışır.
Liebowitz Toplumsal Fobi Ölçeği’nde belirlenen toplumsal durumlar şu biçimdedir.
Toplum içinde yahut yalnızken de telefonla görüşme
Küçük bir küme etkinliğinde yer alma
Toplum içinde yemek yeme
Toplum içinde bir şeyler içme
Otorite ile konuşma
Dinleyiciler önünde konuşma, rol yapma
Partiye/ cümbüşe gitme
Öbürleri tarafından izlenirken çalışma
Diğerleri tarafından izlenirken yazma
Çok uygun tanımadığı biriyle telefonda görüşme
Çok uygun tanımadığı biriyle yüz yüze konuşma
Yabancılarla karşılaşma
Genel tuvaletleri kullanma
Birilerinin oturduğu odaya girme
İlgi odağı olma
Bir toplantıda hazırsızlık konuşma yapma
Yetenek, yeti yahut bilgi testine tabi tutulma
Yeterli tanımadığı birine onaylamadığını yahut tıpkı kanıda olmadığını tabir etme
Çok âlâ tanımadığı birinin gözlerinin içine bakma
Evvelden hazırlanmış bir raporu bir kümeye sözel olarak sunma
Romantik yahut cinsel bağlantı hedefiyle biriyle tanışmaya çalışma
Alınan bir malı parasını geri almak üzere iade etme
Parti / davet verme
Israrlı bir satıcıya karşı koyma
Toplumda görülme oranı %3-13 ortasında değişmektedir. Tüm dünyada depresyon, alkol ve unsur kullanım bozukluğundan sonra toplumsal fobi 3 sırada görülen dert bozukluğudur.
Toplumsal fobiye; anksiyete, his durum bozukluğu, husus kullanım bozukluğu, bulmia nervoza eş teşhis olarak görülür.
Tedavisi
Bireye (utanacak ne var) demek yetmez, profesyonel yardım gereklidir. Tedavide ilaç ve psikoterapi (bilişsel davranışçı psikoterapi) uygulanır.