Skolyoz, omurganın sırt ve bel bölgesinin yana gerçek eğriliği olarak tanımlanmaktadır. Sağlıklı bir omurgada geriden bakıldığında omurlar düz bir çizgi formunda uzanırken, skolyoz kelam konusu olduğunda omurlar sağa yahut sola gerçek eğrilir ve birebir vakitte kendi eksenleri etrafında döner.Omurgadaki eğrilik “C harfi şeklinde” tek bir eğri olarak ya da “S harfi şeklinde” iki eğri olarak gelişir.Skolyoz, her yaş kümesinde görülmekle birlikte teşhis konma ergenlik yaşına kadar sürebilmektir.Sorunu ortaya çıkaran birçok neden olmakla birlikte birebir etmen farklı şahıslarda farklı sonuçlar doğurabilmektedir. Lakin, çocuklarda ve gençlerde hastalığın hiç belirti vermeden ilerlemesi erken teşhisin zorluğunu ve ehemmiyetini ortaya koymaktadır.
Skolyoz Neden Olur?
Skolyoz hadisesinin nedenleri tam olarak bilinmese de kimi hastalıklar ve etmenler bu hastalığı tetikleyebilmektedir.Ağır çanta ve yük taşımı, berbat duruş konumu, bu rahatsızlığa yer oluşturabilir.Özellikle tartısı tek kol ya da bölgeye vermek, çevresel etkenler, uzun mühlet bilgisayar kullanımı bu hadiseyi tetikleyebilmektedir.Romatizmal hastalıklar, tümör, omurga bölgesinde oluşan kırıklar ve enfeksiyonlar, metabolik rahatsızlıklar, genetik etmenler, kemik ve yumuşak dokularda oluşan deformasyonlar, skolyoz hastalığının oluşma riskini arttırabilmektedir.
Skolyoz Belirtileri Nelerdir?
Skolyoz hastalığının çeşitli belirtileri bulunmaktadır. Bu şahıstan şahsa değişkenlik gösterebilir.Göğüs bölgesinin üst tarafında kamburluk oluşabilir ya da kürek kemiği, başkasına nazaran daha yüksek yahut alçak bir görünümde olabilir.Omuz ve kalça orantısız hale gelebilir.Kalçanın bir tarafı yüksekken öteki tarafının alçak olması en çok görünen belirtilerden biridir. Bu hastalığı yaşayan kişinin sırt tarafı hörgüç üzere görünür ve kişi eğildiğinde bu görünüm daha çok netlik kazanır.Yorgunluk, bel, omuz, kalça ağrıları, nefes darlığı tepkiler ortasındadır.
Skolyoz Tipleri :Skolyoz, birçok hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabileceği üzere, farklı yaşlarda ve omurganın farklı bölgelerinde görülebilir.Doğuştan (konjenital) skolyoz, idiopatik skolyoz, nöromuskuler skolyoz olarak farklı çeşitleri bulunan skolyozun tipine nazaran tedavi yolları de farklılaşmaktadır.
Doğuştan (konjenital) Skolyoz:Bebeğin anne karnındaki gelişimi sırasında yaşanabilecek anomallikler nedeniyle ortaya çıkmaktadır.Konjenital skolyoz, ekseriyetle omurgadaki bir kusura yahut birbirine kaynamış kaburgalara bağlıdır.Dış görünümde besbelli işaretler varsa teşhis erken bebeklik periyodunda konabiliyorken, ekseriyetle konjenital skolyoz çok süratli ilerlediği için teşhis ekseriyetle çocukluk ya da ergenlik periyodunda konulabilmektedir.Tanı geciktiği taktirde, büyüme devam edeceği için skolyoz ilerleyip berbata giderek bedende asimetriler gelişebilmektedir.Bu durumda konjenital skolyozun tedavisi cerrahi müdahaleyi gerektirmektedir.
İdiopatik Skolyoz:Skolyozun en sık görülen biçimidir ve kalıtsal bir sebebi olabileceği düşünülmektedir.En sık genç kızlarda, ergenlik çağının süratli büyüme devrinde ortaya çıkar.İdiopatik skolyoz sıklıkla aileseldir ve genetik faktörlere bağlı üzere gözükmektedir.Buluğ çağında skolyoz ağrı yapmaz ve tespit edilmesi zordur ve skolyozun fark edilmesinden birkaç yıl evvel başlamış olabilir.Skolyozun tespitindeki en kolay yollardan biri öne eğilme muayenesidir.Çocuğun omurgasını büyüme tamamlanıncaya kadar sistemli olarak denetim etmelidir.Çünkü, skolyoz ergenlik devri içindeki rastgele bir vakit diliminde ortaya çıkabilir.
Uzun müddet oturma yahut ayakta durma sonucunda omurgada yorulma olabilir. Bağların zorlanması sonucu devamlı ağrı duyulabilir.Omurga yana hakikat eğildikçe, dengeyi koruyabilmek hedefiyle, karşıt tarafa hakikat ikinci bir eğrilik oluşabilir.Omurgadaki birinci eğrilik ne kadar büyük ise, büyüme tamamlandıktan sonra durumun daha da ilerleme ihtimali o kadar fazladır.Aşırı skolyoz (omurgada 60 dereceden daha fazla eğrilik) teneffüs sorunlarına sebep olabilir.
Nöromusküler Skolyoz:Beyin felci, polio (çocuk felci), serebralpalsi yahut kas erimesi üzere nörolojik hastalıklara bağlı olarak kasların felci sonucunda oluşan skolyozdur.İdiopatik skolyozdan sonra en sık görülen skolyoz tipidir.Bu kümede yer alan hastalarda da teşhis ve tedavinin erken periyotta yapılması ilerleyici kusurların ortadan kaldırılmasında son derece değer taşımaktadır.Erken periyot tedavisiyle çocuktaki eğriliğin ilerlemesi yavaşlatılarak, ortaya çıkabilecek aksiliklerin önüne geçmek mümkün olabilmektedir.Nöromusküler skolyoz, idiopatik skolyozdan farklı olarak hastada duyu kusurları, teneffüs meşakkati üzere sıkıntılar ortaya çıkarabilmektedir.Tedavisinde erken periyot müdahalede cerrahiden yararlanılmaktadır.
Skolyoz Tedavisinde Genel Yaklaşımlar
Omurga eğriliğinin ortaya çıkmasında altta yatan pek çok faktör vardır.Bu nedenle tedavinin biçimi belirlenirken eğriliğin derecesi, altta yatan etken, yaş üzere birçok faktör ele alınmaktadır.Bu doğrultuda skolyoz tedavisi bireyden bireye değişkenlik gösterebilmektedir.Tedavide hedef, estetik olarak düzgün bir omurga ile birlikte istikrarlı ve ağrısız bir hayat sağlamaktır.Aynı vakitte oluşabilecek ek sıkıntıların da önüne geçilmesi hedeflenmektedir.Genel olarak tedavinin gözlem-izlem, korse tedavisi ve cerrahi olmak üzere üç ana kategorisi bulunmaktadır.
Gözlem-İzlem Tedavisi:Skolyoz tanısı alan hastalarda uygulanacak birinci tedavi seçeneği izlemdir. 20 dereceden küçük eğriliklerde iskelet gelişimi tamamlanmaya yakın hastalar için yalnızca izlem ve belli aralıklarla yapılacak denetimler kâfi olabilmektedir.Hastanın da izlem müddetince gündelik yaşantısında idmana yer vermesi ve genel olarak beden kondisyonunu da artırması gerekmektedir.
Korse Tedavisi:Skolyoz tedavisinde uygulanan bir öbür yol korse tedavisidir. Genel olarak korse tedavisinde gaye eğimin engellenmesidir.Eğrilik derecesi 20-40 derece ortasında olan büyümenin devam ettiği şahıslarda aktif bir tedavidir.Ancak, çok küçük yaşlardaki çocuklarda korse kullanımı mümkün olamadığı için genelde düzeltme ve gövde alçıları kullanılmaktadır.Ancak, korse tedavisinde tesirli sonuçlara ulaşabilmek için kişi korseyi günde 20-23 saat ortasında kullanmalıdır.Tedavinin aktifliğine dair yapılan çalışmalarda nizamlı korse kullanımının hastalarda ameliyat olma ihtimalini düşürdüğü çok net olarak gözükmektedir.Korse tedavisinin başarılı olabilmesi için uygun hastada kullanılması çok kıymetlidir.
Cerrahi Tedavi:Skolyoz hastalarında eğim 40-45 derecenin üzerindeyse ve bilhassa çocuklarda büyüme devam ediyorsa cerrahi tedavi kaçınılmaz olmaktadır.Eğrilik 50 derecenin üzerindeyse büyüme sona erdikten sonra da artmaya devam ettiği için ileride oluşabilecek komplikasyonların önüne geçmek için cerrahi tedavi uygulanmaktadır.Düzeltme ve füzyon (sabitleme) ameliyatları akciğer gelişimini tamamlayan ergenler ve yetişkinlere uygulanmaktadır.Cerrahi tedavi sırt ve bele yerleştirilen implantlar (vida-çubuk) yardımıyla başarılı bir formda yapılabilmektedir.
