SKOLYOZ
Skolyoz omurganın göğüs ve bel bölgelerinde görülen sağ ve sol tarafa gerçek eğrilmesidir. Olağan anatomideki bir insan bedeninde düz yapıda olan omurga Skolyoz ile sağ yahut sola yanlışsız eğim göstererek, hastaların bedensel olarak deformite olmalarına sebebiyet verir. Skolyoz tek başına görülebileceği üzere birtakım hastalarda kamburluk dediğimiz omurganın öne yahut geriye hakikat eğimi olan Kifoz ile birlikte de görülmektedir. Skolyoz konjenital yani doğuştan oluşabilmekle birlikte, beyin felci, çocuk felci, kas distrofisi üzere durumlara bağlı olarak yahut idiyopatik dediğimiz nedeni bilinmeyen sebepler ile daha evvel görülmeyen bir omurgada da meydana gelebilmektedir.
Skolyoz Çeşitleri
1- İdiopatik Skolyoz:Sebebi tam olarak açıklanamayan ve en çok görülen skolyoz çeşididir.
2- Nöromusküler Skolyoz:Kas ve hudut hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan skolyoz çeşididir. Nedeni aşikâr olmayan idiopatik skolyozdan sonra en çok görülendir.
3- Konjenital Skolyoz:Anne karnında ortaya çıkan skolyoz çeşididir. Öteki skolyoz çeşitlerine nazaran daha az sayıda karşılaşılır. Konjenital skolyozda oluşan eğri kemiklerin büyümesiyle birlikte daha süratli olarak ilerleyebilir. Bu durumda küçük yaşlarda cerrahi bir müdahale gerekebilir.
Skolyoz çeşitleri, uygulanacak skolyoz tedavisi açısından ehemmiyet taşır. Kişinin sahip olduğu eğriliğin uzman tabip tarafından belirlenmesiyle tedaviye birinci adım atılır. Skolyozda bir öteki değerli mevzu da erken teşhistir. Evvelce fark edilip uzman doktora başvurulan durumlarda tedavi olumlu istikamette etkilenir.
Her basamaktaki skolyozun tedavisinin olacağı unutulmamalıdır. Skolyozun cerrahi bir müdahale gerektirip gerektirmediği muayane sırasında belirlenir.
Skolyoz’un Sebepleri
Omurganın yanlara yanlışsız eğimli formda bulunmasıyla açıklanan skolyozun nedenleriyapısal ve yapısal olmayanlar olarak iki ana kümeye ayrılır. Yapısal nedenlerden biri olan İdiyopatik nedenler (sebebi anlaşılamayan) görülen skolyozların %80’lik bir kısmını oluşturur.
Skolyoz Ameliyatsız Tedavi Edilebilir mi?
Skolyozun ameliyatsız da tedavisi mümkündür. Skolyoz fizik tedavi antrenmanları ve skolyoz korsesi ile cerrahi bir müdahaleye gerek kalmadan da hafif skolyoz hadiselerinde tedavi gerçekleşebilir.
Bebeklerde Skolyoz ve Tedavisi
diyopatik nedenlerle oluşan skolyoz bebek yaşlarda kendisini gösterebilir. Bu durumlarda erken teşhis konarak skolyoz ameliyatı ile tedavi amaçlanır.
Erken Yaşta Skolyoz
Erken yaşta skolyozda dikkat edilmesi gereken iki değerli etken bulunmaktadır. Bu etkenlerden birincisi omurga eğriliğini oluşturan açının derecesi oburu ise kişinin ergenlik devrinde olup olmadığının tespitidir. Ergenlik periyodunda kişinin kemik büyümesi devam ettiği için büyüme titizlikle incelenmelidir.
Erken yaşta skolyoz bel ve sırt olarak farklı düşünülmelidir. Sırt bölgesindeki eğrilikler ergenlik devrinden sonra da ilerleme göstermezken, bel bölgesindeki eğrilerin ergenlik periyodundan sonra ilerleme gösterebileceği unutulmamalıdır. İlerlemenin nedeni bel bölgesinin hareketli bölgelerden olmasıdır. Bu açıdan bel bölgesindeki eğriliklerin tedavisine vakit kaybetmeden geçilmesi gerekir.
Çocuklarda Skolyoz
Çocuklarda skolyoz teşhisi konulduktan sonra omurga eğriliğinin açısına nazaran uzman hekim tarafından en uygun skolyoz tedavisi önerilir. Açının 40 derecenin altında olması durumunda cerrahi müdahaleye gerek olmadan gerçekleştirilebilen skolyoz tedavileri, 40 – 45 derecenin üzerinde olması durumunda da cerrahi ameliyat gerektiren skolyoz ameliyatı tedavi yolu olarak önerilmektedir.
Çocuklarda skolyoz ameliyatından yaklaşık 4 ay sonra ameliyat olan çocuk tüm spor aktivitelerini gerçekleştirebilecek seviyeye gelmektedir.
Yetişkenlerde Skolyoz
Omurga eğriliğine bağlı olarak ortaya çıkan skolyoz, yetişkinler için iki ana kümeye ayrılır. Bu kümeler erişkin idiyopatik skolyoz ve erişkin dejeneratif skolyoz olarak kabul edilir.
- İdiyopatik Skolyoz
- Hamilelikte Skolyoz
- Dejeneratif Skolyoz
İdiyopatik Skolyoz
Erişkin idiyopatik skolyoz; kişinin gençlik ya da çocukluk yıllarında ağrısız olarak başlayıp, ileri yaşlara kadar devam eden ve daha sonra kendisini gösteren bir rahatsızlıktır. Ergenlik devrinden skolyoz rahatsızlığına sahip bireylerde bel bölgesindeki eğriliğin her yıl 0,7 – 1 derece kadar ilerleyebileceği unutulmamalıdır. Bu rahatsızlık nedeni bilinemediği için idiyopatik skolyoz olarak tanımlanır. Yetişkinlerde idiyopatik skolyoz, teneffüs yollarını önemli halde etkileyebilir. Bu durumun en büyük belirtisi çabuk yorulma ve nefessiz kalmadır. Kişinin ömür kalitesini etkileyecek bu durum için vakit kaybedilmeden tedavi formülleri tercih edilmelidir.
Hamilelikte Skolyoz
Hamilelik de yetişkin skolyozunun daha ileri düzeylere çıkmasına neden olacak durumlardan olabilir. Skolyoz tanısı konan şahısların hamilelik devirlerinde sık sık denetime gitmeleri önerilir.
Dejeneratif Skolyoz Nedir?
Bir öteki yetişkinlerde skolyoz çeşidi olan Erişkin dejeneratif skolyoz; yaşlanma ve sonradan oluşabilecek deformasyonlarla gerçekleşir. Yetişkinlerde dejeneratif skolyoz ekseriyetle 50 ve sonrası yaşlarda ortaya çıkar. Bu skolyoz çeşidinin halk ortasında kemik erimesi olarak da bilinir.
Yaşa ve yıpranmaya bağlı olarak ortaya çıkan yetişkinlerde dejeneratif skolyoz; boyun ve sırt bölgelerine göre bel bölgesinde daha çok görülür. İleri dereceli dejeneratif skolyozda kişinin istikrarını bozacak belirtiler oluşturabilir.
Skolyoz’un Belirtileri ve Teşhisi
Skolyoz belirtileri, hastalığın teşhisi ve tedavisi açısından epeyce değer taşır. Çabucak çabucak her hasta için ortak olan skolyoz belirtilerinden bir ve daha fazlasının görülmesi durumunda vakit kaybetmeden uzman doktora başvurulmalıdır.
Skolyozun Belirtileri
- Omurganın yana hakikat eğriliği
- Omurganın öne hakikat eğriliği,
- Sağ ya da sol omuzdan birinin başkasına nazaran daha önde olması,
- Omuz ve kalçaların simetrik durmaması,
- Birinci eğriliğin yanında ikinci bir eğrilik bulunması,
- Şiddetli sırt ve bel ağrısı,
- Şiddetli nefes darlığı ve geçmeyen yorgunluk hissidir.
Skolyoz Tedavisi
Uzman hekim tarafından skolyoz yani omurga eğriliği teşhisi konmuş hastalar için farklı tedavi sistemleri geliştirilmiştir. Günümüzde epey yaygın olarak kullanılan skolyoz tedavileri; skolyoz fizik tedavisi antrenmanları, skolyoz korsesi ve skolyoz ameliyatı olmak üzere 3’e ayrılır. Skolyoz tedavisi formüllerinden hangisine başvurulacağı uzman hekim tarafından gerçekleştirilecek ayrıntılı muayene sonrasında belirlenir. Tedavi teknikleri bireyden şahsa ve eğriliğin derecesine nazaran farklılık göstermektedir.
Skolyoz Fizik Tedavisi Yöntemleri
Teşhis edilen omurga eğriliğinin 25 derece ve altında olması durumunda cerrahi bir müdahaleye gerek olmaksızın önerilen skolyoz antrenman hareketleri, hastalığın ilerlemesini önlemek ve eğriliğin düzelmesini sağlamak hedefiyle tercih edilir.
Skolyoz Korsesi
Skolyoz tedavisinde kullanılan bir öbür sistem skolyoz korsesidir. Omurga eğriliğinin 25 dereceden biraz daha fazla olması durumunda tercih edilir. Hastaların günün ortalama olarak 22-23 saat kullanması gereken skolyoz korsesi de mevcut eğriliğini ilerlemesini önlemek ve düzelmesine belii oranda katkıda bulunmak maksadıyla tercih edilir. Korse çıkarıldığı vakitlerde idman ve yüzme tavsiye edilir.
Skolyoz Ameliyatı
Skolyoz tedavilerinden cerrahi müdahale gerektiren tek tedavi tekniğidir. Omurga eğriliğinin ileri seviyede olması durumunda tercih edilir. Sırt bölgesindeki eğriliklerde 45 derece üzerinde, bel bölgesinde 35-40 derece üzerindeki eğriliklerde cerrahi müdahale düşünülmelidir. Son derece değerli ve dikkatli olunulması gereken bir ameliyat çeşididir. Bu açıdan skolyoz ameliyatının alanında uzman bir tabip tarafından gerçekleşmesi hayli değer taşır.
Skolyozun Nedenleri
Omurgaların omuz ve bel bölgesinde yanlara gerçek eğimli biçimde bulunması biçiminde tanımlanan skolyozun nedenleri yapısal ve yapısal olmayanlar olarak iki ana kümeye ayrılır.
Skolyozun Yapısal Nedenleri:
- İdiyopatik (Nedeni anlaşılamayan)
- Nöromüsküler nedenler (Kas zayıflıklarından ortaya çıkan hastalıklar)
- Travma
- Doğumsal
- Tümörler
Skolyozun Yapısal Olmayan Nedenleri:
- Postüral skolyoz (Duruş bozukluğuna bağlı)
- Bacak uzunluk farkları
- Kalça eklem dengesizliği
- Enflamatuar nedenler (İltihap hastalıkları).
Skolyozun nedenleri ortasında en çok görüleniidiyopatikyani nedeni aşikâr olmayan hastalıklardır. Bu nedenler yaklaşık %80’lik bir kısmı oluşturur. Daha sonra kas zayıflıklarından meydana gelen hastalıklar ve doğumsal omurga bozuklukları onu takip eder.
Yapısal skolyozda mevcut olan eğriliğin büyümesi en çok ergenlik devrinde gerçekleşir. Kemiklerin büyüme periyodu olan ergenlikte, eğrilik de süratlice ilerleyebilir. Bu açıdan erken teşhis epeyce değer taşır. Yaşın ilerlemesi ile eğriliğin genişleme suratı aksi orantılıdır. Lakin bu durum katiyetle eğrilik ergenlikten sonra ilerlemez halinde yorumlanmamalıdır. Eğriliğin ilerleyen yaşlarda da kesinlikle yakından takip edilmesi gerekir.
Skolyoz nedenleri çok düzgün ve ayrıntılı bir formda araştırılmalıdır. Tedavi basamağında skolyoz nedenleri de büyük rol oynar.