Gerçeklik algısının bozularak, ayırt edebilme yeteneğinin ortadan kalktığı, ikna yoluyla değiştirilemeyen inanışlarla karakterize, toplumsal izolasyon ya da çekilmenin olduğu, olağan dışı konuşma ve davranışların eşlik ettiği, uzun vadeli kronik bir hastalıktır. Yüksek derecede iş göremezliğe neden olmaktadır. Çabucak her toplumda yaygınlığı %1 civarındadır. Sıklıkla 20’li yaşlarda ortaya çıkmaktadır.
Başkaları tarafından duyulmayan seslerin duyulması, denetim edildiği- aklından geçenlerin diğerlerince okunduğu, ziyan göreceği, insanların hakkında konuştuğu üzere fikirlerin olduğu üzere telaş verici belirtileri vardır.
Şizofreninin bilinen tek bir nedeni yoktur, birçok hastalık üzere genetik, davranışsal, mevsimsel, coğrafik birçok faktörün karşılıklı etkileşiminin sonucudur. Ailesinde şizofreni olanlarda görülme mümkünlüğü toplum ortalamasının üzerindedir. Birtakım hastalarda ani ve gürültülü bir tablo ile başlarken kimilerinde sinsi bir ilerleme gösterir. Şizofreninin tipine nazaran belirtilerde değişiklik gösterir.
- Hezeyanlar (gerçeğe dayanmayan, değiştirilemeyen inançlar)
- Halüssinasyonlar (gerçekte olmayan şeyleri görmek, işitmek, koku duymak, tuhaf tat hissi, ciltte temas, gezinme hissi)
- Hareketlerde ve davranışlarda uygunsuzluk (dezorganizasyon) (bir fikirden başkasına süratle geçmek, çok anlamsız konuşma, çok yavaş ya da süratli hareket etmek, tekrarlayan hareketler yapmak)
- Duygu ve sözlerde eksiklik, uygunsuzluk
- Düşük güç, motivasyon eksikliği, hayat gücünde azalma
- Sosyal hayattan uzaklaşma, aile okul ve iş hayatında sorunlar
- Katatoni (Uzun müddet olağandışı bir beden halini, duruşunu sürdürme)
gibi belirtilerin varlığında kesinlikle bir tabibe başvurulması, birden fazla vakit hastanın bu belirtileri inkar ettiği göz önüne alındığında yakınları tarafından bir tabibe götürülmesi hayli değerlidir.
Şizofreni tedavisi; öncelikli olarak antipsikotik kümesi ilaçlarla yapılmaktadır. Hastalık belirtileri ilaçlarla tedavi edilirken hastalığın getirdiği toplumsal problemler ve toplumsal yaşantıdaki sorunların tahlili, uzun tedavi sürecindeki motivasyonel takviye için psikoterapi, küme ve aile tedavileri de yapılmaktadır.
