Şizofreni; birçok etkenle bağlı olan ve uzun sürme eğiliminde olan bir beyin (sinir ağı) hastalığıdır. Halkın çoğunlukla akıl hastalığı olarak tanımladığı ruhsal bir hastalık çeşididir. Sıklıkla 15-25 yaşları ortasında başlar ve erişkin nüfusun yaklaşık %1’ini tesirler. Bayan ve erkelerde görülme sıklığı birbirine yakındır. Her toplumda, her eğitim seviyesinde ve her ekonomik düzeyde görülebilen bir hastalıktır. Yalnızca yoksullarda görüldüğüne dair fikir gerçek değildir.
Hastalığın alevlenme ve yatışma devirleri vardır. Alevlenme periyodunda kişinin çevreyi ve kendini algılaması, duygusal reaksiyonları, niyetleri, konuşmaları ve davranışları tuhaflaşır. Günlük hayatta kendi işlerini yürütecek biçimde iradesini kullanması ve etrafındaki beşerlerle uygun toplumsal alakalar kurması zorlaşır. Sağlıklı şahısların duymadığı sesler duyması, gözüne birtakım garip şeylerin gözükmesi, etrafındaki bireylere düşman üzere davranması, tuhaf kanılar lisana getirmesi ve tuhaf davranışlar sergilemesi, uyku nizamının bozulması, konutuna ve kendine bakamaz hale gelmesi sık ortaya çıkan belirtilerdir.
Tedavinin erken başlanması beyin yıpranmasını önleyebilir. Şizofreni tedavisi kesinlikle aile ile birlikte yürütülmelidir. Öncelikle hastanın nizamlı ilaç kullanması (hap ya da iğne) sağlanmalıdır. Aile bireyleri ve sıhhat çalışanları hastayla tartışmamalıdır, hastanın söylediği tuhaf şeylerin onaylaması gerekmez ancak açıkça reddedip hastayla münasebetler kopacak hale getirilmemelidir. Terapi emelli görüşmelerle hastalığını tanıması, kabullenmesi, belirtiler konusunda bilinçlenmesi sağlanmalı ve belirtiler daha ağırlaşmadan ne yapacağı öğretilmelidir. Daha sonra günlük iş ve uğraşlar için gereken maharetler öğretilmeli, yakınlarına bağımlılığı elden geldiğince azaltılmalıdır.
Şizofreni tedavisinde ilaç bırakmaya bağlı hastalık alevlenmelerini sık görmekteyiz. İlaç yan tesirlerine bağlı fazla ahenge, kilo alma, dikkat azalması ve cinsel sıkıntılar sık lisana getirilmektedir. Bu nedenle herkesin cinsiyetine, yaşına, mesleğine nazaran tedavi seçenekleri gözden geçirilmelidir.
