Şizofreni; birçok etkenle alakalı olan ve uzun sürme eğiliminde olan bir beyin (sinir ağı) hastalığıdır. Halkın çoğunlukla akıl hastalığı olarak tanımladığı ruhsal bir hastalık çeşididir. Sıklıkla 15-25 yaşları ortasında başlar ve erişkin nüfusun yaklaşık %1’ini tesirler. Bayan ve erkelerde görülme sıklığı birbirine yakındır. Her toplumda, her eğitim seviyesinde ve her ekonomik düzeyde görülebilen bir hastalıktır. Yalnızca yoksullarda görüldüğüne dair fikir yanlışsız değildir.
Hastalığın alevlenme ve yatışma devirleri vardır. Alevlenme devrinde kişinin çevreyi ve kendini algılaması, duygusal reaksiyonları, kanıları, konuşmaları ve davranışları tuhaflaşır. Günlük hayatta kendi işlerini yürütecek biçimde iradesini kullanması ve etrafındaki beşerlerle uygun toplumsal bağlantılar kurması zorlaşır. Sağlıklı şahısların duymadığı sesler duyması, gözüne kimi garip şeylerin gözükmesi, etrafındaki şahıslara düşman üzere davranması, tuhaf fikirler lisana getirmesi ve tuhaf davranışlar sergilemesi, uyku tertibinin bozulması, konutuna ve kendine bakamaz hale gelmesi sık ortaya çıkan belirtilerdir.
Tedavinin erken başlanması beyin yıpranmasını önleyebilir. Şizofreni tedavisi kesinlikle aile ile birlikte yürütülmelidir. Öncelikle hastanın tertipli ilaç kullanması (hap ya da iğne) sağlanmalıdır. Aile bireyleri ve sıhhat çalışanları hastayla tartışmamalıdır, hastanın söylediği tuhaf şeylerin onaylaması gerekmez ama açıkça reddedip hastayla bağlar kopacak hale getirilmemelidir. Terapi maksatlı görüşmelerle hastalığını tanıması, kabullenmesi, belirtiler konusunda bilinçlenmesi sağlanmalı ve belirtiler daha ağırlaşmadan ne yapacağı öğretilmelidir. Daha sonra günlük iş ve uğraşlar için gereken maharetler öğretilmeli, yakınlarına bağımlılığı elden geldiğince azaltılmalıdır.
Şizofreni tedavisinde ilaç bırakmaya bağlı hastalık alevlenmelerini sık görmekteyiz. İlaç yan tesirlerine bağlı fazla ahenge, kilo alma, dikkat azalması ve cinsel problemler sık lisana getirilmektedir. Bu nedenle herkesin cinsiyetine, yaşına, mesleğine nazaran tedavi seçenekleri gözden geçirilmelidir.
