Christophe Andre tarafından yazılmış olan, “Looking at Mindfulness” kitabına kapak resimliği yapmış bir tablodan bahsedeceğiz: “Bulutların Üzerinde Yolculuk” ya da “Sis Denizinde Hedefsizce Dolaşan Gezgin “(Der Wanderer über dem Nebelmeer). Caspar David Freidrich tarafından yapılmış olan bu eser, Almanya’nın Hamburg kentindeki ‘Kunsthalle Hamburg’da sergilenmektedir.
1774 yılında doğan ve 1840’ta 66 yaşında son nefesini verenCaspar David Friedrich, 7 yaşında annesini, 8 yaşında kardeşi Elizabeth’i, 17 yaşında öteki kardeşi Maria’yı tifüsten kaybetmiştir. Bu kayıplar, genç Caspar’ı derinden yaralasa da en derin yarasını 13 yaşında almıştır. Ağabeyi Johann Christoffer’le buz gölünde kayan Caspar, buzun kırılmasıyla suya düşer ve yardımına koşan ağabeyi, kardeşinin canını kurtarsa da kendisi buz gölünde boğulmaktan kurtulamamış ve kardeşi Caspar’ın önünde boğularak ölmüştür. Anne ve kızkardeşlerinin vefatından sonra ağabeyi Johann’ın vefatının Caspar üzerindeki tesiri, yapıtlarındaki o soğuk ve etkileyici atmosferden izlenebilmektedir.
J. G. Quinstrop’tan dersler alarak fotoğraf yeteneğini geliştirmiştir. 1794’te girdiği Kopenhag Akademi’de dikkat çekip, okul bittikten sonra Almanya’ya dönerek Dresden’e yerleşmiş ve hayatının sonuna kadar oradan ayrılmamıştır. Dramatik sahneleri, karmaşık hisleri ve gizemli atmosferleri resmetmesiyle ünlenmiştir. Tabiatın hem sakin hem de coştuğu anları tuvaline yansıtan sanatçı, genç Alman ve İskandinav sanatkarları derinden etkilemiştir. 1824’te Dresden Akademisi’ndeki profesörlüğü sırasında öğrencilerine, formatif figürleri ve romantik akımın inceliklerini aşılamış, bir devir yapıtları sanat çevrelerince unutulsa da, 1900’lerin başında popülerliğini tekrar kazanmıştır.
Caspar’ın 44 yaşındayken tamamladığı “Der Wanderer Über Dem Nebelmeer“de sisli bir havada kayalıkların üzerinde durup dağlara bakan genç bir adam husus edilmektedir. Sağ elinde baston tutan yeşil paltolu bu genç adamın, kızılımsı saçları rüzgarda uçuşurken resmedilmiştir. Geleceği düşünen lakin önünü sis perdesinden göremeyen birinin kıssası anlatılmaktadır aslında. Tabloda, karmaşık ve belgisiz bir görüntüye bakan erkeğin kendi üzerine düşünüyor olması, hem bu görünüm içinde değersizliğine, hem de dik bir kayalıkta durduğu için, önündeki her şeye vakıf olduğuna gönderme yapar. Tablonun manası, Almanca özgün ismi olan “Wanderer über dem Nebelmeer”in nasıl yorumlanacağına nazaran de değişebilir. Buradaki “wanderer” sözcüğü, hedefsizce dolaşan kişi ya da tabiat yürüyüşçüsü manalarına gelebilir. Birinci manaya nazaran fotoğraftaki adam kaybolmuş olabilir. İkinci manaya nazaran ise evvelce belirlediği bir yere gitmekte olabilir. Fotoğrafta yer alan adamın duruşu üzerinden yapılan yorumlarda, adamın sis denizine bakışının “Kantçı yaklaşımdaki kendi üzerine düşünme hareketini yansıttığı”; adamın gezinti yapmakta oluşu “bilinmeyen geleceğe dair bir metaforu yansıttığı”, adamın uçurumun doruğundaki duruşunun ise “adamın hem görünüm üzerindeki hâkimiyetini temsil ettiği, hem de insanın bu görüntü içindeki değersizliğini vurguladığı” üzere romantik bakış açılarını yansıttığı düşünülmektedir.
Peki “Mindfulness” ile bu tablonun irtibatı nedir?
Bilinçli farkındalık; “dikkatin isteyerek ve bilerek şimdiki ana yöneltilmesine ve tecrübelerin yargılanmadan ve oldukları üzere kabullenmesine dayanan bir uyanıklık ve farkında olma durumudur (İyi Hissetme Sanatı. Diyojen Yayınları, 2015).” Bu tariften da anlaşılacağı üzere Şuurlu Farkındalık, daha fazla dikkat vermek değil, dikkati yönlendirme stilinizi elinizdeki data ve imkânlarla akla yatkın ve şuurlu bir biçimde değişimleyebilmektir.
Bilinçli farkındalığı ömrün içinde uygulayabilir olmak için öncelikle yavaşlamak ya da sakin olmak ve hatta kimi vakit durmak gerekiyor. Süratle ömrün akışına dalıp gittiğimizde etrafımızdaki olup bitenlerden bîhaber kalıyoruz. Meğer farkında olmak, şuurlu farkındalığın bir ön kaidesi üzeredir. Bunun için de doğal olarak yavaşlamak hayatı ağır çekimde izlemek gerekir. İşte bu tablo, tam da bunu anlatmaktadır.
Ne var ki, günümüz dünyası bir sürat dünyasıdır. Ebediyen en önde olmayı, çabucak ve çabuk olmayı zarurî kılar. Yavaşlamak, adeta cezalandırılan bir davranış modeli olarak görülür. Bu yüzden artık çok daha fazla oranlarda farkındalığa gereksinimimiz vardır ve ruh sıhhatimizin devamlılığı için “farkında yaşamak” hepimizin temel hayat biçimi olmalıdır.
