Ülkemizde çocuklar ve gençler akademik hayatta başarıyı vurgulayan ve yarışmacı bir toplumla karşı karşıyadırlar.Başarıya verilen ehemmiyetin artışıyla bireylerin kıymetlendirilmesine yönelik ihtiyaç artmıştır.Bu da okula ya da işe girebilmek için daha fazla imtihana girmeyi gerektirmekte ve değerlendirilme korkusunu arttırmaktadır.
Üniversite imtihanı,sınava hazırlanan öğrenciler tarafından geleceğe yönelik bir ‘tehdit’ olarak değerlendirilmekte,bu da imtihan derdinin hem düşünsel(bilişsel) hem de bedensel(fizyolojik)bileşenlerinde artışa neden olmaktadır.Sınava girme,özellikle imtihanın sonucu meslek basamakları ya da gelecek fırsatları için bir kapı olarak algılandığı vakit bireylerin hayatlarında büyük bir gerilim kaynağı olabilmektedir.
Üniversite imtihanına verilen değerin artmasıyla, imtihan telaşı yaşayan öğrencilerin sayısında ve imtihan tasasının tedavisine yönelik ihtiyaçta artış olduğu görülmektedir.
Pek çok kişi imtihanlarda başarılı olma yeteneğine sahip olmasına karşın,başarılarını düşüren tasa düzeylerinden dolayı berbat performans gösterirler.Sınav derdi,sınavdaki kolay cümleleri okumada ve anlamada zorluğa,çalışılan bilginin hatırlanmasında ya da kanıları bütünleştirmede yetersizliğe neden olur.Sınavda başarılı olamamaktan ve başarısız sonuçlardan korkma bu hissin kalbindedir.
Sınav derdinin biliş boyutu(sınavla ilgili ya da ilgisiz tasa içeren kanılar gibi)heyecan boyutu(gerilim,fiziksel tepki(terleme,mide ağrısı gibi)davranış boyutu(çalışmaktan kaçınma,yetersiz çalışma becerileri)bulunmaktadır.Sınav telaşı olan şahıslar,değerlendirme durumlarında gözlenebilen davranışları,düşünceleri,fizyolojik yansıları ve hisleriyle tanımlanmaktadırlar.Değerlendirme durumlarında dert yaşayan şahıslar,sınav tasası reaksiyonlarından hepsini ya da kimilerini yaşayabilirler.Davranışsal kaçınma imtihan korkusunun sürdürülmesinde artan bir rol oynar.Sınava yönelik çalışamama,sınav için gereken bilginin kazanılamamasına yol açar.Bu hazırlanma eksikliği imtihan durumlarında korkuya ve zayıf performansa neden olur ve bu da çalışmadan daha fazla kaçınmaya yol açar.
Sınav tasası,çocuklarının muvaffakiyet uğraşlarını çok eleştiren ve çocuklarından muvaffakiyet beklentileri yüksek olan ailelerde oluşmaktadır.Sınav tasası olan öğrenciler imtihan sırasında diğerlerinin(öğretmenleri,diğer öğrenciler ve aileleri gibi)kendi performanslarına ait fikirleriyle ilgilenmektedirler.
Sınav tasası bütün sosyo-ekonomik kümelerde,daha çok kızlarda ve yaş kümesi açısından da en çok ve en ağır olarak gençlerde görülmektedir.Boylamsal araştırmalar imtihan telaşının gelişiminin okul öncesi yıllarda başladığını,okul yıllarında ortalama bir artış gösterdiğini ve üniversite yıllarında azalmakla birlikte ortalama bir süreklilik gösterdiğini saptamışlardır.
Sınav korkusunun genel olarak,çocuk tarafından algılanan,performansına ait aile yargıları ile oluştuğuna ve başarısızlık kaygısının sonucu olarak geliştiğine inanılmaktadır.
Yüksek imtihan telaşı akademik başarıyı ,bellek performansını,sorun çözme marifetlerini,motivasyonu,öğrenmeyi,etkili çalışma hünerlerini,okula yönelik tavırları ve performansı olumsuz tarafta etkilemektedir.
Sınav telaşına yönelik tedaviler ; dert tecrübesini direkt azaltmayı (gevşeme yöntemleri),kaygı tecrübesi ve durumlar ortasındaki alışkanlık irtibatlarını kırmayı(sistematik duyarsızlaştırma),sınav derdinin altında yatan muvaffakiyet kıymetler,beklentiler,olumsuz fikirler üzere inanç yapılarını değiştirmeyi(bilişsel terapi),daha tesirli bir biçimde öğrenme ve performans gösterebilme yeterlilikleri oluşturmayı(beceri eğitimi)amaçlamaktadırlar.
