Bir ay çalıştınız ve artık sınava girerek başarı elde edeceksiniz. İyi bir uyku sonrası ertesi gün sınava gireceksiniz ancak uyku yerinde habire sınavda ne çıkacak, nasıl çözeceğim, ne yapacağım gibi konulara kafanız takılı uykuya ayırdığınız zaman boşa gittiği gibi, ertesi gün sınavda uykusuzluğun getirdiği dikkatsizlik konsantre olma zorluğu, beyin faaliyetlerinde yavaşlama gibi bir yığın sorunla uğraşmaktasınız. Vücudunuz panik halinde nefesiniz değişiyor, duruyor, tutuluyor havasızsınız hisleri var. Kendinize güven dip yapmış.
Size ne oldu? Yapabileceğinizden çok daha kötüsünü yapacaksınız ve bu durum eksik çalışmanızdan kaynaklanmayacak. Gerçekte kazandığın beceriler bilinemeyecek sertifikaya dökülemeyecek. Bu durumun sebebi performans kaygısıdır. Sınavda ortaya çıkıyorsa sınav kaygısı da denilebilir.
Performans kaygısı birçok durumda ortaya çıkabilir sıkışık trafikte paralel park yapmadan birisinin seyrinden etkilenerek bir işi yapma durumuna kadar spor yarışmasında sözlü mülakata kadar hatta muayene esnasında bile karşımıza çıkabilir. Hatta profesyoneller bile bazen performans kaygısı yaşayabilirler.
Performans kaygısı niçin yaşanır?
Bir işi çok iyi yapacağım düşüncesi ve kabiliyetlerine güvenmeme önemli sebebi olabilir.
İkinci önemli neden kişinin stresli bir şeyi beklemesi performans kaygısına neden olur. Matematik zorluğu olan bir kişi matematik sınavında performans kaygısı yaşayabilir. Kişi tehdit altında hissediyorsa beyinde birçok bölgede aktivite artışı olur. İnsular kortex bölgesi tehlike ile yüzleşeme ve kendini güvende hissetmeme durumlarında aktiftir. Ağrı hissedilmesine yol açar.
Kişi bir işi çok iyi öğrendiğinde prefrontal kortexden yönetim sağlar. Örnek araba kullanmak iyice öğrenildiğinde kararlar prefrontal korteksten alınır bu yönetim farklı beyin bölgelerinin uyarılmasını engeller. Bunun pratik karşılığı özellikle eksik öğrenmenin ve pratik eksikliğinin performans kaygısı olarak karşınıza çıkacağıdır. Pfrefontal korteks aldığı kararla beyinde itiraz ile karşılamazsa kişi zorlanmadan uygular. Örneğin usta bir sürücü karar alırken tereddüt yaşamaz beyinden farklı engelleyiciler karşısına çıkmaz.
Performans kaygısının önemli bir tarafı vücudun strese ve korkuya kaç savaş ikilemine karşı verdiği yanıttan oluşur. Strese yanıt belirtilerini doğru tanıma ve algılama stresin yönetiminde önemli bir aşamadır.
Topluluk önünde kaygılanmada da yalnız çalışırken sanki topluluk önünde çalışıyormuşuz varsayımı ile kendimiz hazırlamalı ve insan düşüncelerinden olumsuz etkilenmeme tekniklerini kullanmalıyız.
Stres altında doğru tepkiler verme performans kaygısının üstesinden gelme de öğrenilen bir durumdur.
