Evlilik, hayatın en kıymetli dönüm noktalarından biri. Bu başlangıçla birlikte, çiftlerdeki sorumlulukların artmaya başlaması, ilerleyen vakitlerde uyuşmazlıklara, hatta boşanmaya sebep olabiliyor. Evlilik öncesinde gerçekçi amaçların belirlenmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Evlilik uzun bir seyahat. Amaçsız olarak gidiyorsanız ufak bir krizde ‘Vazgeçtim, dönüyorum’ diyebilirsiniz” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, evliliğe başlarken çiftlerin amaçlarını belirlemesinin çok kıymetli olduğunu söyledi.
Sıkılınca ayrılmayı planlayan bireylerin evliliğin özünü anlamadıklarının altını çizen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Böyle bir kimse evliliği krize bırakıverir. Karşı tarafı yarı yolda bırakır, aslında itimat de oluşmaz bu tip evlilikte. En değerli bağ, evlilikte itimat bağı. İtimat bağının oluşması için ‘Eşim güzel günde berbat günde benim yanımda olacak’ duygusu oluşması lazım. Yani eşine rahatlıkla gerisini dönebilmesi lazım. Onun için hayatta birlikte uğraş edebileceği, her vakit yanında olacağını düşündüğü bir kimse şayet bu hissi vermiyorsa; yalnızca sevgi veriyor fakat çıkarını düşünüyordur. Onun fizikî görünümünü, parasını, makamını seviyorsa bu evlilikler kurallı evliliktir” dedi.
Çiftlerde, “evlilik ruhu” olması gerekiyor
Çiftlerde evlilik ruhunun olması gerektiğinin altını çizen Tarhan, açıklamalarını şu sözlerle sürdürdü: “Mesela ‘anayasa ruhu’ derken anayasadaki toplumsal mukavele kast edilir. Yani toplumda yönetilenle – yönetenle ortası bir kontrattır bu onun ruhunu oluşturur. Evlilik de bu türlü bir mukaveledir. Örneğin; çiftler sorumluluktan bunalırlar ve vakitlerde çiftler ortasında baskı oluşmaya başlar. Bu çağ kişisellik çağı, onun için herkesin kişiselliğine hürmet duymak zorundayız. Kendi ferdiyetini diğer tarafa dayatmaya çalışırsan bu ego kabarması demektir. Bunun bedeli de yalnız kalmaktır.”
Evliliklerde yarışmacılık değil, tamamlayıcılık önemli
Evliliklerin bayan – erkek yarışına dönüştüğüne dikkat çeken Tarhan, “Hayat bir yarış, derken sonuçta temelsiz bir kavram da değil; bu hayatta bir müsabaka var lakin bu barışçıl bir yarış içinde kalmalı. Müsabaka, düşmancıl bir müsabakaya dönüştüğü vakit evliliğin tamamlayıcılığına ziyan veriyor. İnsanın denetim edebileceği şey var denetim edemeyeceği şey var. Gücünün yettiği şey var yetmediği şey var. Bunun hudutlarını bilmek için akıl gerekiyor. İşte burada aklını kullanabilmek değerli. Beklentinizde denetim edilemeyecek bir hususta ısrarcı olursanız, bir süre sonra bir iki yıl işiniz rast masraf ancak üçüncü, dördüncüde de zirve takla gidersiniz” formunda konuştu.
Çiftler ortasında tamamlayıcılık kıymetli
Evlilikte şahısların birbirlerini kutsallaştırması gerektiğini vurgulayan Tarhan, “Onun her kelamında bir hikmet araması gerekiyor ki o kişi onu sevsin. Bayan – erkek bağlarında yarışmacılık değil tamamlayıcılık kıymetli. Erkeğin güçlü olduğu bahisler var, bayanın güçlü olduğu mevzular var. Meskende yemek üretimi diyelim konutun tanzimi diyelim bu üzere hususlarda bayan daha maharetlidir. Son kelamı ona bırakacaksınız. Lakin dışarıdaki alışveriş paranın yatırımı vs. konusunda da son kelamı erkeğe bırakacaksınız. Onun güçlü olduğu fikirlerinizi söyleyeceksiniz fakat ederini ona bırakacaksınız. Eşler birbirine özgür alan bırakırsa, kişi hem ferdiyet hissini tadacak hem de kendisini kıymetsiz hissetmez ve birbirlerini tamamlayıcı bir alaka olur. Ortak gaye evliliği güzele götürmektir. Evliliğin üretimi de çocuk yetiştirmektir. Yani iki dünyada keyifli olmaktır. Bu ruh unutulduğu an evlilikte sorun başlar” dedi.
Yalnızlık, insanı en çok travmatize eden şey
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Batı’da yaşlıların en büyük sıkıntısının yalnızlık olduğunu belirtti. Çocukların büyüyüp aileden ayrılmasıyla, ileri yaşa gelince yalnız kaldığını vurgulayan Tarhan,” Bu sefer huzur meskenlerinde moral bulmaya çalışıyorlar. Lakin insanın ruhsal gereksiniminde şu görülmüş ki; insan yalnızlıktan keyifli olmuyor. Yalnızlık insanı en çok tramvatize eden şey. Bağlanma muhtaçlığı var. İnsanın bağlanma hormonu tespit edildi ve sentetik olarak üretildi. Oksitosin hormonu. Bağlanma hormonunun en çok salgılandığı vakit annede emzirme devridir. Bir de en yüksek olarak aşıklar ortasında salgılanır. Birbirine aşık olan bireylerin kimyası oksitosin salgılanmasıdır. Fevkalade bağlanır ve rahatlar. Anne – çocuk ortasındaki o sıcak alakayı de oksitosin hormonuna borçluyuz” dedi.
İnsan, hayatını tek başına sürdürebilecek bir varlık değil
“İnsan uygar bir taptır, yani hayatını tek başına yaşamaya nazaran sürdürmemiştir” diyen Tarhan, “İnsan uygar bir varlıktır tek başına yaşamadığı için kesinlikle karşı tarafın hislerini ve haklarını da göz önüne almak zorunda. Bunu fark etmeden insan yalnızlaşıyor ve mutsuzlaşıyor. Toplumsal dokunun bir kesimi olduğunu hissetmesi insanın toplumsal bağının olması beşere itimat veriyor. Oksitosin hormonu salgılatıyor. O hormon da insanı rahatlatıyor. Gerilimi azaltıyor yani gerilim azaltıcı bir hormondur. Onun için bireylerin birden fazla o gerilimi azalttığı için aşık olurlar. Kendilerini güzel hissettiği için aşık olurlar. Yani karşı tarafı yücelttiği için değil. Ona o denli şeyler yaşatır ki o yaşattıkları onu keyifli ettiği için aşık olurlar ve bir süre sonra o his kaybolur. Oksitosin salgılamamaya başlar beyin bu sefer aşık olduğu kişiyi eleştirmeye başlar. Sorun başlar zira karşı tarafa aşık olmamıştır onda hissettirdiği duyguya aşık olmuştur kişi. Aşk niçin buharlaşıyor onun için buharlaşıyor. Zira aşk, manası olan bir aşk değil o benmerkezci bir aşk. Bu nedenle insan toplumsal bir varlık olduğu için toplumsal dokunun bir kesimi olan bağlanma duygusu beşerde çok değerli bir his. Yani insan da çocuğuna ailesine bağlanıyor. Yaşadığı topluma bağlanıyor, vatana bağlanıyor, kimliğine bağlanıyor” formunda konuştu.
İnsanın en değerli duygusu, görünmeyen yaratıcıya bağlanmasıdır
“Bağlanma hissinin en sürdürülebilir duygusu, görünmeyen yaratıcıya bağlanmasıdır” diyen Tarhan, “İşte Mevlana bunu yakalamış. İşte bunu keşfettiği için bu beşere fevkalade haz veriyor. Hapishanede de olsan memnun olabiliyorsun sarayda da olsan memnun olabiliyorsun birebir derecede. Yani koşullu memnunluk olmuyor zira her şeyi bilen her şeye gücü yeten ve er geç kavuşacağın bir güç var şu anda kavuşamıyorsun lakin kavuşacağın bir güç var ona bağlanma hissi beyinde oksitosin salgılatıyor ve o hisle kişi dünyevi süreksiz mecazi bağlanmalara gereksinim hissetmiyor. Allah ile aşk alakasını kuran bir kimse için mal, mülk, para onlar çok kolay kalıyor onun yanında. Onun için evlilikte de aslında eşi yaratandan ötürü sevmek değerli. Seni seviyorum, derken yaratandan ötürü sevmek. Bu sevgi lafta değil. Ben seni ‘Yaratandan ötürü seviyorum’ diyorsun ancak ondan gelen bir kapriste onu söküp atıyorsun. O vakit senin bu söylediğin kelamın manasına uygun davranmıyorsun demektir. Yani insanları seveceğiz ancak yaratandan dolayı seveceğiz. Yani yaratılan her şeye sevgi hürmet duymak gerekiyor” formunda konuştu.
