İnsan bedenindeki bir çok kemik, başka kemiklere eklemlerle bağlıdır. Ancak, başka kemiklere bağlanmayan bir kaç kemik vardır. Kemiklerin yerine, yalnızca tendonlara bağlanırlar yahut kasların içine gömülürler. Bunlar, sesamoidlerdir. Diz kapağı (patella) en büyük sesamoidtir. Başka, çok küçük iki sesamoid (mısır tanesi büyüklüğünde) biri, ön ayağın alt tarafında ayak baş parmağının yanında, ayağın dış kısmında, başkası ise orta ayağın yakınındadır.
Sesamoidler, makara (kasnak) üzere hareket ederler. Böylece, sesamoidler tendon kayarken, tendonların kas kuvvetini iletebilme yeteneklerini arttırarak, düz bir yüzey sağlarlar. Ön ayaktaki sesamoidler, yük yüklenmesine de yardım ederler ve ayak baş parmağı kemiğini yükseltebilirler. Öbür kemikler üzere, sesamoidler de kırılabilirler. Ek olarak, sesamoidlerin etrafını saran tendonlar, irrite edilebilirler yahut (inflame olabilirler= alevlenebilirler)inflamasyon gelişebilir. Bu duruma sesamoidit ismi verilir ve tendinitin bir halidir. Bu durum, bale dansçıları, koşucular ve beyzboldaki top tutucularında yaygındır.
Belirtiler ve semptomlar
- Ayak tabanının üzerinde, baş parmağın altında odaklanan ağrı. Sesamoidit ile birlikte, ağrı, yavaş yavaş gelişir; kırık sonucu oluşan ağrı ise çabucak oluşan ağrıdır.
- Şişme ve berelenme olabilir yahut olmayabilir.
- Ayak baş parmağınızı bükmede ve düzleştirmede zahmet yaşamanız.
Muayene ve teşhis
Muayene sırasında, hekiminiz, sesamoid kemiklerdeki hassasiyete bakacaktır. Hekiminiz, yavaşça, ayak baş parmağınızın eğilip bükülmediğine elle bakacak, ya da size eğilip bükülmediğini soracaktır. Hekiminiz, ayak baş parmağınızı, ayağınızın zirvesine gerçek bükerek yahut düzleştirerek ağrının yoğunluğunu görecektir.
Doktorunuz, hakikat bir teşhisi garanti etmek için, ön ayağınızın rontgen grafilerini isteyebilir. Bir çok beşerde, ayağın merkezine yakın olan yerdeki sesamoid kemiğin, (medial sesamoidin) iki kesimi vardır (iki parçalı). Medial sesamoidin iki modüllü kenarından ötürü, sesamoidin kırık kenarı, çoklukla çentiklidir ve rontgende ayırıcı teşhiste çok yararlıdır. Hekiminiz, kemik yapısıyla karşılaştırmak için, öbür ayağınızın sinemasını de isteyebilir. Şayet, rontgen olağan görünüm veriyorsa, hekiminiz kemik taraması (scan) isteyebilir.
Tedavi
Tedavi, çoklukla ameliyat içermez. Bununla birlikte, şayet konservatif kriterleri kafi gelmezse, hekiminiz, ameliyat tavsiye edebilir ve sesamoid kemik çıkartılır.
Sesamoiditlerde:
- Ağrıya neden olan aktiviteyi durdurun.
- Ağrıyı hafifletmek için aspirin yahut ibuprofen alın.
- İstirahat edin ve ayak tabanınıza buz uygulayın.
- Buzu, deriye direkt olarak uygulamayın, bir paket içinde yahut buzu havluya sararak uygulayın.
- Yumuşak tabanlı, alçak topuklu ayakkabılar giyin. Takunya üzere sert tabanlı ayakkabılar da rahat olabilir.
- Baskıyı hafifletmek için, keçe dayanaklar kullanın
- Aktivitenize yavaş yavaş geri dönün ve sesamoid kemikleri desteklemek için, sesamoidlerin altına konulan, köpüğün ağır olduğu, kauçukla yastıklanmış petler giymeye devam edin. Ayağınızın üzerine yük bindiren aktivitelerden kaçının.
- Ayak baş parmağınızı bantlayın, böylelikle; parmak bir modül aşağıya yanlışsız eğilir. (plantar fleksiyon)
- Doktorunuz, şişliği azaltmak için bir steroid enjeksiyonu tavsiye edebilir.
- Eğer semptomlar devam ederse, dört ile altı ay kadar , kısa,bacak kırığı dayanağını giymeye gereksiniminiz olabilir.
Sesamoid kırıkları
- Sert tabanlı ayakkabı yahut kısa bacak kırık dayanağına gereksiniminiz olacaktır.
- Doktorunuz, ayak baş parmağınızın hareketlerini kısıtlamak maksadıyla, parmağı bantlayabilir (bantla bağlayabilir).
- Kırık güzelleşirken, sesamoidin etrafındaki bölgenin, basıncını hafifletmek için J- biçimli pet kullanmalısınız.
- Aspirin ve ibuprofen üzere ağrı kesiciler tavsiye edilebilir.
- Bu rahatsızlığın durulması birkaç ayınızı alabilir.
- Kırığın güzelleşmesinde, yastıklama petleri üzere ortopedik aygıtlar, sıklıkla yardımcı olurlar.
