Rotator Kılıf Yırtığı & Omuz Kas Yırtılması
Rotator kılıf (manşet) yırtıkları erişkinlerde çok yaygın olarak görülen bir omuz sorunudur. Her yıl binlerce insan bu sorundan ötürü doktora başvurur. Yırtık bir rotator manşet, omuzda güçsüzlüğe yol açar. Bunun manası günlük aktivitelerimizde, saç tarama, başımızı yıkama yahut elbise giyme üzere aktiviteler ağrılı ve güç hale gelmesidir.
Anatomi
Omuz üç kemikten oluşur; humerus (kol), skapula (kürek) ve klavikula (köprücük) kemikleridir. Humerusa ilişkin olan topuz, skapulaya ilişkin olan soket ile omuz eklemini oluşturur.
Bu eklemin etrafını ise rotator manşet dediğimiz kasların tendonları sarar. Rotator manşet ise 4 ana kasdan oluşur. Bu kaslar kolun üst kalkmasını ve rotasyonunun sağlar.
Omuzda bursa ismi verilen ve yastıkçık görevi gören bir kese vardır. Bu kürek kemiğine ilişkin olan akromion ile rotator manşet kaslarından supraspinatus tendonu ortasında bulunur. Bu yapı akromionun altındaki supraspinatus tendonunun kemiğe sürtmesini ve hür kaymasını sağlar. Bursa denilen bu kesenin inflamasyonunda yahut hasarında omuz hareketleri ağrılı hale gelir.
Tanımlama
Rotator manşetin humerus başına tutunduğu yerden yahut buraya yakın yerlerden yırtılmasıdır. Birçok vakadatendon evvel yıpranmaya başlar ve durum ilerledikçe kısmi yahut tam kat yırtıklara dönüşür.
Sebepler
İki ana sebep vardır;Yaralanma ve dejeneratif
Akut Yırtık
Direkt kolun üzerine düşme yahut ağır bir şeyler kaldırma sonucu ani olarak yırtılabilir. Bu çeşit yırtılmalara köprücük kemiği kırıkları yahut omuz eklemi çıkığı eşlik edebilir.
Dejeneratif Yırtıklar
Vakitle, yavaş gelişen bir durum olup, rotator tendonlarının incelmesi ve yıpranarak yırtılması kelam mevzusudur. Bu dejenerasyon durumu yaşlanma ile alakalıdır. Rotator manşet yırtıkları en sık olarak dominant kolda ortaya çıkar ve ağrınız olmasa bile başka omuzda risk altındadır.
Dejeneratif yırtıkların oluşmasında birçok sebep vardır;
- Sık kullanma:Tenis, voleybol ve halter üzere sporlarda omuzda gerilim oluşturan ve sık kullanıma bağlı olabilir. Birçok meslekte bu durum mesleksel hastalık olarak karşımıza çıkabilir.
- Kan akımında azalma:Yaşlanma ile omuza gelen kan akımının azalmasıyla doku kalitesi düşer.
- Kemik çıkıntıları:Omuz kemiklerinden akromionun eğimli büyümesi yahut çıkıntılı hale gelmesi durumunda, rotator manşete sürterek yırtılmasına yol açabilir.
Risk faktörleri
Bu yırtıklar ekseriyetle 40 yaş sonrası sık olarak görülür ve yaşlanma bir risk faktörüdür.
Belirli meslekler ve sportif faaliyetlerde omuzun sık kullanımına bağlı olarak yırtılabilir. (Halı dokumacıları, duvar boyacıları yahut voleybol, tenis sporlarında v.s)
Sık kullanım bir sebep olsa da bazen gençlerde travmaya bağlı olabilir.
Klinik Bulgular
Rotator manşet yırtıklarında sık şikâyetler;
- Gece ve dinlenmede geçmeyen omuz ağrısı
- Kolu üst hakikat kaldırmalarda omuz ağrısı artışı
- Kolu kaldırma ve kendi ekseni etrafında çevirmede güçsüzlük
- Belli durumlarda omuz ekleminde sürtünme seslerinin alınışı
Eğer yırtık düşme üzere durumlarda ani oluşursa, şiddetli omuz ağrısı olur. Kolu kaldırma durumlarında atlama hissi alınabilir.
Yavaş gelişen dejeneratif yırtıklarda omuz ağrısı ve kolda güçsüzlük olabilir. Kolunuzu başka omzunuza yanlışsız yana kaldırdığınızda omuzda ağrı artışı olması manalıdır. Başlangıçta omuz ağrısı hafif olabilir ve bunu ömrün bir kesimi olarak görmemek gerekir.
Zamanla ağrı dayanamaz hale gelebilir ve dinlenme ile geçmez. İlaçlara karşılık alınmaz ve geceleri uykudan uyandırabilir. Saç tarama ve elbise giyme üzere günlük kolay aktiviteler, ağrılı hale gelebilir.
Hekim Muayenesi
Doktorunuz sizinle şikâyetleriniz ve tıbbı geçmişinizi konuştuktan sonra omuz ekleminizi muayene edip, omuz eklemi hareket açıklığına bakarak, kas gücü ve ağrıyı provoke eden testler yapacaktır.
Görüntüleme
Röntgen çekilerek kemik yapılar kıymetlendirilir. Tip 2-3 akromion kemik çıkıntısı, akromion kol topuz arası vs kemik değişiklikleri kıymetlendirilir.
MRI ise yumuşak dokulardaki değişiklikleri gösterir. Yırtığın boyutunu, ödemini vs ayrıntılı bilgi vermesi açısından son derece değerlidir.
Tedavi
Eğer rotator manşet yırtığına sahipseniz, omuzu kullanıma devam ettikçe ekseriyetle ağrıda artış olur. Bu durum vakitle yırtığın ilerlemesi ile bağlıdır.
Kronik omuz ve kol ağrısı, doktora gözükmeniz için değerli bir sebeptir. Erken teşhis ve tedavi, başarılı sonuçlar alınması için değerlidir.
Tedavide temel maksat, ağrıyı yok etmek ve omuz işlevlerini geri kazanmaktır. Bu yırtıklar için çok farklı tedavi yolları vardır ve şahsa nazaran bu prosedürler değişir. Sizin tedavinizin planlamasında yaş, aktivite düzeyi, yırtığın tipi, genel sıhhat durumu vs durumlar tesirlidir.
Hastanın durumuna nazaran cerrahi ve cerrahi olmayan tedavi teknikleri vardır;
Cerrahi olmayan tedavi
Hastaların bir kısmı cerrahi olmayan sistemlerden yarar görür;
- Dinlenme: Kolu omuz düzeyi üstüne kaldıramama ve kol askısı ile dinlendirme
- Aktivite Düzenlemesi: ağrıya sebep olan hareketlerden kaçınma
- İlaç: Steroid olmayan ilaçlar, kas gevşeticiler
- Fizik Tedavi
- Lokal enjeksiyon: Üstteki durumlara cevap alınamama durumunda lokal anestezikle birlikte steroid enjeksiyonu yapılır.
Cerrahi Tedavi
Cerrahi olmayan tedavi sistemlerinin etkisiz olması durumunda hekiminiz ameliyat önerecektir. Ağrını devam etmesi cerrahi için temel endikasyondur. Şayet çok etkin biri yahut mesleksel açıdan kolunuzu çok kullanıyorsanız cerrahi önerilebilir.
Aşağıdaki durumlar kelam konusu ise ameliyat düşünülmelidir;
- Ağrılarınız en az 6 aydır var ise,
- Rotator manşet yırtığı büyükse,
- Omuzda güçsüzlük ve işlev kaybı var ise,
- Gece uykudan uyandırıyorsa,
- Ciddi bir travma ile oluşan akut yırtıklar.
Cerrahi sistemler içinde çok farklı tamir metotları vardır. Hekiminiz sizin durumunuza nazaran sizinle birlikte cerrahi tedavi planlaması yapacaktır.