Panik atak, tıpkı baş ağrısı üzere bir semptomdur. Nasıl ki baş ağrısı migrenin, beyin tümörünün, sinüzitin belirtisi olabilirse; panik atak da paranoid bozukluk, şizofreni, travma sonrası gerilim bozukluğu üzere pek çok psikiyatrik hastalığın bir semptomu olabilir. Panik ataklar ortaya çıkma konusunda farklılık göstermektedir. Durumsal bir belirti olmadan ortaya çıkan panik ataklar, “beklenmedik” panik ataklardır. Öteki bir panik atak tipi ise durumsal bir uyaranla karşılaşılmasının sonrasında ortaya çıkan “durumsal” panik ataklardır (Tükel, 2002; 1).
Bir hastalık olan panik bozukluğu panik ataktan ayıran teşhis kriteri beklenti anksiyetesinin olması ve tekrarlamasıdır. Birinci panik atak sonrası hastaneye taşınan hasta, daha sonrası için gergin ve korkuludur. Tıpkı halde yeni bir atak geleceği problemini yaşar. Bu dertli bekleyişe, “beklenti aksiyetesi” denir (Kalyoncu, 2011). Hastalar, atak sonrası ortaya çıkabilecek sonuçlar hakkında ağır korku yaşarlar. Beklenti anksiyetesi sonucu gelişen huzursuzluk, tasa ve yeni bir panik atak korkusu; hastada yeni bir panik atak geçirme riski ortaya çıkarmaktadır (Tükel, 2012). Panik atakta beklenti anksiyetesi yoktur.
Beklenti anksiyetesinin 3 öğesi vardır:
-Yeni bir panik atak geleceği derdiyle kaygılı bekleyiş, ağır olumsuz niyetler,
-Yine panik atak geçireceğim, yeniden savunmasız kalacağım kanısı,
-Korkulu bekleyiş eğilimi, bedensel belirtilere odaklanma.
Panik bozukluk, bir anda ortaya çıkan ani ataklar ile başlangıç gösterir. Hasta, sonraki ataklarla ilgili beklenti kaygısı yaşayıp agorafobi (kaçınma davranışı) sergileyebilir. Panik bozukluk, panik atağa nazaran daha kronik olabilir ve güzelleşme süreci daha uzun sürebilir.
Panik bozuklukta ömür kalitesi bozulmuştur. Hastalar niyet, his ve davranışlarda birçok aksilikle karşı karşıyadır. Bu olumsuz süreç hastanın mali durumunu, iş hayatını, aile bağlantılarını etkilemekte; hastanın bozulan hayat kalitesi, toplumsal fonksiyonelliğini de bozmaktadır.
Panik bozukluk, birinci basamak sıhhat hizmeti veren kurumlara başvuran hastalar ortasında sıkça görülmektedir. Panik bozukluk hastaları genelde dâhiliye ve kardiyoloji üzere başka kliniklere sık başvururlar. Kardiyoloji uzmanlarına başvuran hastaların %16’sının, hiperventilasyon (sık sık nefes alma) şikâyetleri nedeniyle hastaneye başvuranların yaklaşık %35’inin panik bozukluğu tanısı aldığı ortaya çıkmıştır (Dunitz, 1999).
Panik Bozukluğunun Belirtileri
Panik bozukluğun belirtilerini iki temel halde sıralayabiliriz:
Fizikî belirtileri:
Kalp çarpıntısı, kalp atım sayısının hissedilmesi ve yüksek sayılara ulaşması,
Göğüste tartı hissi,
Nefes daralması,
Göğüste basınç ve ağrı hissi,
Boğulma hissi,
Baş dönmesi ve düşecekmiş üzere olma, bedende dengesizlik,
Göz kararması,
Hipertansiyon (tansiyon yüksekliği)
Beden ısısının düşmesi yahut yükselmesi, bilhassa kulak ve yanaklarda sıcak basması,
Bedende çok titreme,
Mideye bir şey çöküyor hissi,
Avuçlarda terleme,
Bulantı yahut ishal,
Ağız kuruluğu,
Boğazda yumruk hissi,
Gerçekdışı hislere kapılma,
Net düşünememe,
Kısmen felç olma hissi,
Ruhsal belirtileri (o an akıldan geçen düşünceler):
Ölüyorum,
Kalp krizi geçiriyorum,
Aklımı kaçırmak üzereyim,
Kontrolümü kaybedeceğim,
Nefes alamayacağım ve öleceğim,
Felç geçiriyorum,
Tansiyonum çok yükseldi, beyin kanaması geçireceğim,
Nabız sayma, dakikada 80 üzeri ve 60 altında kalp atışında dehşete kapılma,
Yüksek tansiyon hastası yahut kalp hastası olduğunu düşünme,
Agorafobi
Panik Atak ile Agorafobi İlişkisi
Yunanca bir söz olan agorafobi; merkezi yahut toplantı yeri manasına gelen “agora” sözünden türetilmiştir. Agorafobi, yıllarca birçok müellif tarafından açık alan korkusu olarak tanımlanmıştır. Bu tarifin, klinik olarak yanlış olduğu belirlenmiştir. Marks, agorafobiyi, kalabalık alanlarda bulunmaktan korkma olarak tanımlamıştır. Agorafobiyi dış uyaranlara bağlı, fobik bir hastalık olarak belirtmiştir (Marks, 1970; 538-553). Klinik müşahedeler, agorafobinin toplu bulunulan yerlerde olmaktan duyulan endişe kadar, ruhsal güvenlik sağlayan, alışık olunan etraf ve insanlardan uzak olmaktan duyulan endişeyi da kapsadığını ortaya koymaktadır. Sahiden de, agorafobiklerin kolay kolay “güvenli bölgelere” (ev, alışık olunan etraf vb.) çekilmelerinin mümkün olmadığı durumlardan korkma eğilimleri dikkat caziptir (Tükel, 2002; 2). Yapılan birtakım araştırmalarda panik bozuklukta agorafobinin, panik ataklarla birlikte seyrettiği ileri sürülmektedir. Bugün psikiyatri teşhis kriterleri içerisinde, agorafobi olmadan da panik atakların olabileceği gösterilmiştir.
Panik bozukluk tanısı alan hastaların birçoğunda panik ataklara kaçınma davranışları eşlik etmektedir. Hastalar panik atak esnasında kaçmanın mümkün olamayacağı yahut yardım alamayacakları yerlerden uzak durmaya çaba ederler. Agorafobisi olan hastaların kaçınma gösterdikleri yer ve durumları şu biçimde belirtebiliriz: Alışveriş merkezleri, metro, metrobüs, köprüler, vapur, trafikte kalma, uçak seyahati, uzun otobüs seyahati, kuaför, hastane, tansiyon ölçtürmek, semt pazarları, kalabalık caddeler.
Kimi beşerler için agorafobi çok hafif bir durumdur; örneğin, sadece uçak seyahatlerinde panik atak yaşayacaklarından korkabilirler. Birtakım hastalarda ise agorafobi çok ağır geçmekte, kişinin konuttan dışarı çıkmasını bile etkileyebilmektedir. Panik bozukluğu olan birden fazla hasta, bu iki durumun karışımını yaşamaktadır (Köroğlu, 2006; 15).
Panik atak tanısı almış hastalarda agorafobi %50 ile %70 oranında görülmektedir. DEPAM’ın 5000 kişi üzerinde yaptığı bir araştırmada, panik bozukluk hastalarının yüzde 65’inde agorafobi saptanmıştır (Kaya, 2010; 112).
Panik bozukluğa agorafobi eşlik ediyorsa genelde tedavi daha uzun ve güç olmaktadır. Yapılan birçok araştırmaya nazaran; panik atakla birlikte agorafobisi olmayanlar, tedaviye daha kısa müddette cevap vermişlerdir.
Epidemiyoloji
Panik bozukluğun hayat uzunluğu yaygınlığı %0,7-2,0 olarak bulunmuştur. Panik bozukluk sıklıkla 17-30 yaş ortasında çıkmakla birlikte daha sonraki devirlerde de başlayabilmektedir (Tükel, 1997 s, 12). 45 yaş sonrası ortaya çıkması azdır. 45 yaş sonrası hastalarda daha çok biyolojik bir rahatsızlık panik atağı ortaya çıkarmaktadır. Bu durum uzman bir psikiyatrist tarafından değerlendirilmelidir. Panik bozukluğun, bayanlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla görüldüğü belirtilmektedir (Kalyoncu, 2011 s, 94).
Yapılan birtakım araştırmalarda panik bozukluk hastası çocuk ve ergenlerin %18’inde on yaşından evvel panik atak belirtileri başladığı ortaya çıkmıştır (Gökler, 2005; 83-91). On ile on yedi yaşlarında örneklemlerle yapılan bir çalışmada ise panik bozukluk yaygınlığı %0,6 olarak bulunmuştur (Aysev ve Taner, 2007).
Etiyoloji
Psikanalitik Görüş
Psikanalitik kuramlar, panik atakların, anksiyete yaratan dürtüler karşısında başarısız bir savunmadan ötürü ortaya çıktığını tez etmektedir. Agorafobinin ortaya çıkmasında çocukluk devrinde yaşanan ebeveyn kaybı ve ayrılık derdinin ehemmiyeti belirtilmektedir. Çocukluk devrinde yaşanan ayrılık derdi çocuğun gelişmekte olan hudut sistemini etkileyebilir. Gelişme periyodunda etkilenen hudut sistemi, yetişkinlikte kişiyi anksiyeteye yatkın hale getirebilir. Toplumsal ömür içinde yalnız kalma ve terk edilme derdi, çocukluk telaşlarının tekrar ortaya çıkmasına yol açar. Çocukluk periyodu ayrılık anksiyetesinin tekrar ortaya çıkması nedeniyle bastırma, yer değiştirme, kaçınma üzere birtakım savunma sistemleri devreye girer. Nöröfizyolojik taban üzerine, çevresel faktörler ve gerilim etkileşimi sonucu panik ataklar ortaya çıkabilmektedir (Kaplan ve Sadock, 2004).
Bilişsel Model
Bilişsel kurama nazaran; panik bozuklukta temel anahtar, felaketleştirme senaryolarıdır. Yaşanan birinci panik ataktan sonra hastalar, bilişsel çarpıtmalar yapmaktadır ve bilişsel çarpıtmalar bir kısır döngü yaratmaktadır. Bu kısır döngü hastayı daha da telaşlı yapmakta, hastanın yeni panik ataklar yaşamasına neden olmaktadır. Clark’a nazaran, panik bozuklukta yaşanan bedensel belirtilerin felaketleştirici biçimde yorumlanması (örn. kalp çarpıntısını kalp krizi olarak yorumlaması), panik atakları ortaya çıkarmaktadır (Tural, 2012).
Biyolojik Etkenler
Panik bozukluğun biyolojik tesiri üzerine yapılan araştırmalar; limbik sistem (beklenti anksiyetesi üzerinde tesiri olduğu belirtilmekte), beyin sapı (locus seruleus noradrenerjik nöronları ve orta raphe çekirdeğinin serotonerjik nöronları), prefrontal korteks (fobik kaçınmanın ortaya çıkmasından sorumlu olabilir) üzerine odaklanmıştır (Kaplan ve Sadock, 2004; 189-219). Bu araştırmaların sonuçları; panik bozuklukta, biyolojik nedenlerin son derece kıymetli olduğunu göstermektedir.
Genetik
Çeşitli araştırmalar sonucu panik bozukluğun; genetik yatkınlığın temel teşkil ettiği çevresel şartların ve genetik yatkınlığın etkileşimi sonucu ortaya çıktığı savunulmaktadır. Az olmakla birlikte ikizler üzerinde yapılan çalışmalar, panik bozukluğun gelişmesinde, genetik etkenlerin rolünü desteklemektedir (Tükel, 1997).
Gelişimsel Kuram
Bu kuram psikiyatrist ve psikanalist John Bowlby tarafından geliştirilmiştir. Anksiyetenin tarifi için, içgüdüsel dürtülerin kıymetine dikkat çekmiştir. En kıymetli içgüdünün, bağlılık olduğunu belirtmiştir. Bağlılık ve kaybetme durumu, anksiyeteyi ortaya çıkartır. Anksiyete, endişenin da içerisinde olan karmaşık bir durumdur (Kaya, 2010; 110).
Öğrenme kuramları
İnsan hayatında öğrenme, hayatın kendisi olup; şahısların yaşadığı tecrübe ve bilgilerin sonucudur. Bazen olumlu öğrenmelerin zıddı olan olumsuz öğrenmelerin oluşturduğu yanlış uyaranlarla, olumsuz fikir ve hislerin tesiri altına gireriz. Bu da panik bozukluk hastalarının atak yaşamasına yol açmaktadır.
Öğrenilmiş çaresizlik, panik bozuklukların tedavisi önünde büyük bir manidir. Seligman’nın yaptığı deneylere dayanarak beşerdeki panik bozuklukların, depresyonların, fobik ve obsesif-kompulsif bozuklukların yerinde öğrenilmiş çaresizlik durumu olduğu belirtilmektedir (Köknel, 2007; 47). Panik bozuklukta var olan öğrenilmiş çaresizlik, hastanın daima telaş ve dehşet yaşamasına neden olmaktadır. Hasta, bu çaresizliğin farkında olmayabilir.
Hayat Olayları
Panik bozukluk hakkında yapılan kimi araştırmalarda; erken hayat devirlerinde ebeveyn kaybı, cinsel taciz ve tecavüz, fizikî makûs davranmalar üzere olayların panik bozukluğun ortaya çıkmasında tesirli olduğu belirtilmektedir. Bir çalışmada, panik bozukluk tanısı alan hastaların %8’inin cinsel, %12’sinin fizikî makûs davranışa maruz kaldığı ortaya çıkmıştır (Breier et al. 1985; 787-797).
Panik bozukluk tanısı almış hastalar üzerinde yapılan birtakım araştırmalar sonucunda, panik bozukluk başlangıcının öncesinde hastaların gerilimli ortamlarda bulundukları da ortaya çıkmıştır. Bu gerilimli hayat olayları, hastalığın başlamasına yer hazırlamaktadır. Çalışmaların birinde hastaların yaklaşık 2/3’ünün, hastalık başlamadan evvelki 6 ay içerisinde gerilimli durumlar yaşadıkları ortaya çıkmıştır (Breier et al. 1985; 787-797). Bir öteki çalışma sonucunda ise, hastaların yakın birinin kaybı (%17), iş ömrü ile ilgili problemler (%17), sevilen bireyden ayrılma (%14) üzere olaylar yaşadıkları görülmüştür (Tükel, 2014 s, 4). Bu olumsuz gerilimli hayat olaylarının, gelişebilecek panik bozukluk için ruhsal ve norobiyolojik taban olduğu belirtilmektedir (Sevinçok ve Akoğlu, 2001; 215-227).
Kişi için var olan meseleler, ağır çalışma ya da günlük ortaya çıkan sorunlar; hastanın panik atağını tetikleyebilmektedir. Bu sonuç, günlük olumsuz durumlardan kaçınma eğiliminin ortaya çıkmasına neden olur. Bu kaçınma davranışı agorafobiden farklıdır. Bu davranışlar daha çok “zarar görmekten kaçınma ” eğilimi olarak dikkate alınabilir (Onur vd. 2004; 215-227).
Genetik yatkınlık ve gerilimli durumların yaşanması sonucunda panik bozukluğu tanısı almış hastalarda; anksiyete, depresyon ve somatizasyon üzere eş teşhislerin görülme oranı yüksektir (Sevinçok ve Akoğlu, 2001; 215-227).
Hastalığın Seyri
Panik bozuklukta hastalığın seyri; hastanın tedaviye ahengi, ilaç artı psikoterapi seçimi, öteki yardımcı tedavi seçeneklerinden faydalanması bahislerinde hastadan hastaya farklılık gösterebilmektedir.
Panik bozukluk ile birlikte agorafobi olgusu varsa, kaçınma davranışları oluşacağından ötürü agorafobisi olmayanlara nazaran hastalık daha şiddetli ve daha uzun sürmektedir. Agorafobide görülen kaçınma davranışları, tedaviyle vakitle azalsa bile panik ataklar devam etmektedir. Panik bozuklukla eş teşhisli depresyon olgularında hastalığın daha uzun devir sürdüğü; anksiyeteyle birlikte daha şiddetli belirtiler, daha sık fobik kaçınmalar ve panik ataklar geçirildiği gözlenmiştir (Noyes, et al. 1990; 809).
Hastalığın tedavisi sonrası, büyük oranda güzelleşme sağlanmakla birlikte ömrün sonraki evrelerinde panik bozukluğun yenilemesi kelam konusu olmaktadır. Hatta birtakım hastalarda ömür uzunluğu ilaç kullanımı da olabilmektedir.
Eşlik Eden Psikopatolojiler
Panik bozukluk, öteki psikiyatrik rahatsızlıklarla birlikte sık olarak görülmektedir. Öteki anksiyete bozuklukları, fobiler ve depresyon; panik bozukluk hastalarında olağan popülâsyona nazaran daha fazla görülmektedir (Aysev ve Taner 2007).
Panik bozukluğa depresyon (% 50–65), yaygın anksiyete bozukluğu(% 25), toplumsal fobi (% 15–30), özgül fobi (% 10–20), obsesif-kompulsif bozukluk (%10–20) üzere hastalıklar eşlik eder. Panik bozukluktaki atakların bir anda ortaya çıkması, başka hastalıklarda olan bulguların olmayışı; panik bozukluğu öteki psikiyatrik rahatsızlıklardan ayırmaktadır (Tural, 2012 s, 19).
Ayırıcı Tanılar
Hastalara panik bozukluk tanısı konulmadan evvel ayırıcı teşhisleri teşhis etmek son derece kıymetlidir. Son yıllarda yapılan araştırmalar göstermiştir ki birçok hastada bedensel rahatsızlıklar sonucu panik atak gelişebilmektedir (Köknel, 2004; s, 154). Panik bozukluk aşağıda belirtilen kimi bedensel ve ruhsal hastalıklarla karıştırılabilmektedir:
Fizikî Hastalıklar: Kesilme sendromu (alkol, benzodiazepin, barbitürat), entoksikasyon (alkol, benzodiazepin, amfetamin, kafein,kokain) menopoz, anemi.
Endokrin hastalıklar: Hipertiroid, hipoglisemi, feokromositoma, hipoparatiroid, cushing hastalığı.
Kalp hastalıkları: Paroksismal supraventriküler taşikardi, anjine pektoris, mitral valv prolapsusu.
Göğüs hastalıkları: Bronşiyal astım, pulmoner emboli, kronik obstrüktif akciğer hastalığı.
Nörolojik hastalıklar: Süreksiz iskemik atak, parsiyel kompleks nöbetler, migren.
Panik atağa neden olan psikiyatrik bozukluklar: Depresyon, agorafobi, yaygın anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, toplumsal fobi, alkol-madde kullanım bozuklukları, travma sonrası gerilim bozukluğu, manik depresif bozukluk (bipolar bozukluk), birtakım şizofrenik rahatsızlıklar, somatoform bozukluk, hipokondriasis (hastalık hastalığı).
Panik Bozukluk Tedavisi
Panik bozukluk tanısı almış hastaların yaşadıkları panik atakların bedensel belirtileri ve agorafobi (kaçınma davranışları); hasta için katlanılamaz telaş durumuna neden olmakla birlikte, hastaların hayat kalitelerini de etkilemektedir. Panik bozukluk günümüzde tedavisi çok kolay yapılabilen bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Bu tedavi biçimi uzman bir doktorun takibi ve hastanın tedavi sürecine ahengiyle birlikte, hasta için gerekli düzgünleşme sağlanana kadar sürmektedir. Aşağıda panik bozuklukta kullanılan tedavi sistemleri açıklanmıştır:
İlaç tedavisi: Panik bozuklukta yaşanan korku ve ataklar sonucu oluşan rahatsızlık için ilaç tedavisi; agorafobi (kaçınma kavranışları), depresyon, obsesif-kompulsif üzere bozukluklarda da kullanılan psikotrop ilaçlardır. Bu ilaçlar merkezi hudut sistemini etkileyen, rahatsızlık nedeniyle bozulan davranışları düzelten ve kişinin fonksiyonelliğini, dış dünyayla bozulan ahengini düzelten ilaçlardır. Bu ilaçlar yeni davranış ve marifet kazandırmayıp, bireyde var olan davranış ve hünerleri yine düzenlemektedir (Köknel, 2007; 65).
Antidepresanlar: Panik bozukluk hastalarında kullanılan ilaçlar antidepresanlardır. Antidepresanlar çok uzun yıllardır başka psikiyatrik rahatsızlıklarda da kullanılır. Bu ilaç kümesi panik bozuklukta İTİMATLA kullanılmaktadır. Panik bozukluk hastalarında depresyon belirtileri olsun ya da olmasın, panik ve tasanın tedavisinde istenilen sonucu gösterebilmektedir (Köroğlu, 2006; 117).
Dert giderici ilaçlar: Dert bozukluğunda tasa giderme emeliyle verilen ilaçlar benzodiazepin kümesi ilaçlardır. Ülkemizde alprazolama, diazepam ve klonazepam üzere ilaçlar kullanılır (Köroğlu, 2006; 120).
Psikoterapiler: Psikoterapi, geniş manasıyla, his ve davranışları, hekim-hasta ortak işbirliği kurularak değiştirme ve düzgünleştirme olarak tanımlanabilir (Öztürk, 2008; 685). Hastaların ruhsal durumları bir uzman tarafından kıymetlendirilerek psikanalitik, bilişsel, davranışçı ve hümanist yaklaşımlı psikoterapiler uygulanabilmektedir. Genelde panik bozukluk ve başka dert bozuklukları (anksiyete bozuklukları) için bilişsel-davranışçı terapilerin aktifliği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu yaklaşım, panik bozuklukta ilaç tedavisine ek olarak uygulandığında, başarılı sonuçlar elde edildiği ortaya çıkmıştır. Panik bozuklukta psikoterapinin, bilhassa bilişsel-davranışçı terapinin, ilaç tedavisine ek olarak uygulanması, hastaların düzgünleşme mühletini kısaltmaktadır ve kalıcı sonuçlar elde etmek için son derece değerlidir.
Panik bozukluk tedavisinde, psikoterapinin kıymeti şu halde tabir edilebilir: Beyninizi bir bilgisayar olarak düşünün ve bu bilgisayarı kullanmak için klavyeye muhtaçlık vardır. Klavyede hangi tuşa basılırsa, bilgisayar o süreci yapacaktır. Psikoterapist, burada klavyedeki panik tuşunun değerini hastaya belirterek bu tuşun beyin üzerindeki tesirini anlatır. Olumsuz fikir olumsuz duyguyu tetikler, tetiklenen olumsuz niyet ve his, somatik belirtileri ortaya çıkarır. Böylelikle süreç panik atakla son bulur. Panik bozukluk tedavisinde uygulanan psikoterapi, klavyede panik tuşuna basılarak yapılan yanlış sürecin sonuçları olan olumsuz niyetleri, hisleri ve davranışları düzeltmeyi hedefler. Beyninizi bir bilgisayar olarak düşünürseniz, psikoterapi; bilgisayarınızı resetler; klavyedeki tuşları, süreçleri öğretmeyi ve uygulamayı emeller.
Panik bozukluk için çok kabaca “korkuda korkma” hastalığı diyebiliriz. Kaygı; tüm canlılar üzere insanları hayatta bırakmak için beynimize kodlanmış bir histir. Korkmamak hiçbir insanın elinde değildir. Evvel korkarız, sonra aklımız başımıza gelir. Evvel öfkeleniriz, kaygılanırız yahut aşık oluruz; sonra aklımız başımıza gelir. Beş duyumuz aldığı bilgileri evvel alt beyne gönderir, ondan sonra beyin kabuğuna sarfiyat ve değerlendirilmeye alınır. Bu ortada geçen uzaklıkta bu hisleri hissetmememiz mümkün değildir. Bizi insan yapan beyin kabuğumuz (cortex); evvelki bilgi, tecrübe, otomatik niyetler üzere pek çok şeyi göz önünde bulundurarak bir kıymetlendirme yaparak dehşete son verir yahut devam ettirir. Dehşetin bedendeki fizyolojik belirtilerini oluşturan sempatik sistem şuurdan ve cortexten bağımsız çalışan bir alarm sistemidir. Bu alarm sisteminin o denli hayati bir işlevi vardır ki, kapatılamaz. Lakin fizyolojik alarmı susturan parasempatik sistem cortexe bağlı çalışır. Yani korkmak elimizde değil ancak kaygıyı yönetmek, endişenin üzerine gitmek, bizim algıladığımızı yanlışsız pahalandırmak elimizdedir. Bilişsel davranışçı terapi; otomatik niyetlerimizi gözden geçirmek, kaçınma davranışını üstüne gitmek (maruz bırakma) üzere usullerle panik tedavisinde çok tesirlidir. Relaksasyon (gevşeme) antrenmanları öğretilerek parasempatik sistemin bedenimizde yaptığı rahatlatıcı etkiyi, alt beynimize öğretebiliriz. Tüm bunların uygun bir psikiyatrik ve psikoterapötik yardımla olacağı muhakaktır. Kendiliğinizden okuyacağınız bir şahsî gelişim kitabıyla işin içinden çıkamazsınız, başınız daha çok karışabilir. Bir sivilceyi parmağınızla yaraya dönüştüreceğiniz üzere, panik atağınızı da panik bozukluğa dönüştürebilirsiniz. Yeniden alt beynimizin gerilime yanıtı “savaş ya da kaç”, bazen de “don kal” tepkisidir. Panikte daha çok kaçınma tepkisi sonucu agorafobi gelişir. En son halde konuttan çıkamayan hastaları seçkin de olsa konuta gidip değerlendirdiğimiz olmuştur.
Paniğe bazen ilaç kullanma korkusu da ek olur. Tabip denetimiyle verilen antidepresan ve anksiyolitiklerden korkulmamalıdır. Yanlışsız doz ve yanlışsız mühletle kullanılırsa ilaçlar dermandır. Yiyecekleri bile yanlışsız almazsak bizim için zehre dönüşebilirler (şeker, tuz, beyaz un, nişasta…). İlaçların birinci evvel yan tesirlerini görmeniz sizi şaşırtmasın; ağız kuruluğu, sedasyon, kabızlık, terleme üzere tehlikesiz, istenmeyen yan tesirler görülebilir. Hayatınızı engelliyorsa doktorunuza başvurun, size tahlil önerecektir. Bilhassa antidepresanların tesir göstermesi için 6-8 haftaya muhtaçlık vardır. Lakin 2-3 haftada yanlışsız yolda ilerlediğimizi fark eder ve güzelleşme ışığını görürüz.
www.zeyneppinar.com
http://www.zeyneppinar.com/panik-bozukluk-2/ ‘dan alıntıdır.
