Panik bozukluğu antik periyotlardan bu yana bilinen bir hastalıktır. Hastalığın yarattığı toplumsal ve sağlıksal sorun bireylerde, aile ve toplum sıhhat sistemi zerinde önemli problemler ortaya çıkarmaktadır. Agarofobili ya da agarofobisiz panik bozukluğu nefes almada zahmet, çarpıntı, baş dönmesi, titreme, çıldırma ve vefat endişeleri üzere çesitli bedensel ve bilişsel belirtilerin ön planda olduğu, yineleyici ve beklenmedik panik ataklarla seyreden bir rahatsızlıktır. Panik atakları yalnızca panik bozuklukta görülmez. Çabucak her telaş bozukluğu ve başka ruhsal bozuklukların seyri esnasında görülebilir. Panik bozukluğundaki panik atakların ayırt edici özelliği bizatihi ve beklenmedik formda ortaya çıkmasıdır. Panik atakları kişiyi, bir dahaki panik atağın ne vakit olacağı konusunda ağır bir kaygılı beklenti içine sokmaktadır.
Toplumda her on şahıstan biri hayatının bir devrinde, en az bir panik atağı yaşamaktadır. Panik bozukluğu çabucak her yaşta başlayabilir. Başlangıç yaşı değişken olmakla birlikte, ekseriyetle geç ergenlikle otuzlu yaşların ortaları ortasındadır. Yaş ilerledikçe sıklığı sabit bir halde azalmaya başlar.
Hastaları tabibe başvurdurtan belirtiler ve hastalığın şiddeti hastadan hastaya değişmektedir. Üç temel klinik özelliği vardır. Panik atakları, agorafobi ve beklenti anksiyetesi.
Panik atakları:Panik atağı ani, nedensiz ve şiddetli bir anksiyete halidir. Yaşanan huzursuzluk ve anksiyeteye nefes darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı, terleme üzere bedensel duyumlar eşlik eder ve ek olarak düşünme, plan yapma üzere yetilerin süreksiz olarak kaybedilmesi, bulunan ortamdan kaçmak ya da uzaklaşmak için ağır istek duyulması panik atağın öteki özelliklerindendir. Hastalar panik atağı belirtilerini kalp krizi geçirdiği, felç olacağı, bayılacağı, denetimini yitireceği ya da delireceği, birden fazla sefer de öleceği biçiminde yorumlarlar. Bu yorumlar ve kaygılar atağın bilişsel örüntüsünü oluşturur. Panik atağı süratle ortaya çıkar, başlangıcından sonraki 2-10 dakika içinde doruğa ulaşır ve çoğunlukla 10-30 dakika sürer. Çarpıntı ve baş dönmesi hastalar tarafından en fazla bildirilen belirtilerdir. Bunların dışında hastalar panik atak sırasında ağız kuruluğu, idrara çıkma isteği, karında gaz hissi ya da basınç, barsak hareketlerinde artış, kanıların yavaşlaması üzere belirtiler tariflerler. Her durum ve şartta hatta uykuda bile panik atakları gelişebilir. Kimi hastalara haftada bir-iki atak geçirirken, her gün çok sayıda ya da ayda bir atak geçirenler de vardır.
Agorafobi:Panik atakların tetiklediği tehdit ve tehlike algısı, bir dizi etkin kaçınma aksiyonunu tetikler. Hastalar panik atağı ya da anksiyete yaşamamak yahut tehlikeli gördükleri şeylerden kendisini korumak için tesirli ve sorun çözücü olmayan davranışları da içeren birçok güvenlik tedbirine başvurmaktadır. Anksiyete ya da huzursuzluk yaratabilecek durumlar, yerler ya da olaylardan uzak durma eğilimindedirler. Bu kaçınma ve güvenlik arama davranışları korkuyu süreksiz olarak yavaşlatır lakin hastalığı sürdürücü tesirleri vardır ve hatta bu davranışlar sebebi ile hastalıkla ilgili yeni belirtiler oluşabilir. Agorafobi “panik atağı olduğunda yardım almanın ya da kaçıp kurtulmanın kolay olmayacağı durum/ortamlardan korku” olarak tanımlanmıştır. Hastalar bu durumlardan kaçınırlar ya da lakin kendilerine eşlik eden biri olduğunda bu durumlara girebilirler vaya bu durumlarda bariz gerginlik yaşarlar.
Beklenti anksiyetesi:
İlk ataktan sonra ya da atakların sıklaşmasıyla birlikte bir öteki atak olacağına dair dehşet gelişmekte ve hastalar dikkatlerini belirtilerin ortaya çıkma muhtemelliğine odaklayarak dertli beklenti yaşamaya başlar. Yeni bir panik atağı geçirme beklentisi ve korkusuna beklenti anksiyetesi denir. Beklenti anksiyetesi içindeki hastalar, daima olarak ne vakit panik atağı yaşayacaklarını kestirmek gayesi ile tüm çevresel ve bedensel ip uçlarını değerlendirmeye çalışmaktadırlar.
Panik Bozukluğu Tedavisi
Panik bozukluğu tedavisi yüz güldürücü tedavi sonuçları olan bir rahatsızlıktır. Farmakoterapi ve psikoterapi uygulanmaktadır. Farmakoterapide ilaçlar kullanılırken psikoterapi metotlarından bilhassa bilişsel davranışçı terapinin panik bozukluğunun tedavisinde epeyce tesirli olduğu ve kısa müddette olumlu sonuçlar alındığı bilinmektedir.
