Panik bozukluğu, beklenmedik formda başlayan ve yineleyen, ağır dehşet içeren dert nöbetleri (panik nöbetleri) ile karakterize bir bozukluktur. Bu nöbetler günler ya da yıllar sürebilir. Panik atakları— “kendiliğinden” ve “beklenmedik şekilde” olurlar. Bir sonraki atağın ne vakit olacağı ya da olup olmayacağı konusunda ağır telaş ve badire yaşanır– “beklenti anksiyetesi”.
Panik atak nedir?
Dakikalar içinde doruğa ulaşan ve o sırada aşağıdaki belirtilerden dördünün ya da daha fazlasının ortaya çıktığı, birden ağır bir endişe ya da ağır içsel kasvetin bastırdığı bir durumdur:
- Terleme
- Çarpıntı, kalbin küt küt atması hissi
- Titreme ya da sarsılma
- Soluğun daraldığı ya da boğuluyor üzere olma duyumu
- Soluğun tıkandığı duyumu
- Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma hissi
- Baş dönmesi, ayakta duramama, sersemlik ya da bayılacakmış üzere olma duyumu
- Bulantı
- Titreme, üşüme, ürperme ya da ateş basması duyumu
- Uyuşmalar
- Gerçek dışılık ya da kendine yabancılaşma
- Denetimini yitirme ya da “çıldırma” korkusu
- Ölüm korkusu
Panik Bozukluk nedir?
A. Yineleyen beklenmedik panik atakları
B. Ataklardan en az birinden sonra aşağıdakilerden biri ya da her ikisi de bir ay ya da daha uzun mühletle olur:
- Başka panik ataklarının olacağı ya da bunların mümkün sonuçlarıyla ilgili olarak daima bir telaş duyma
- Ataklarla ilgili olarak, kaçınma davranışları gösterme
C. Bu bozukluk bir unsur ya da öteki bir sıhhat sıkıntısıyla ilgili değildir
D. Bu bozukluk diğer bir ruhsal bozuklukla açıklanamaz
Sıklığı nedir?
- PB hayat uzunluğu yaygınlığı–%1.5-5
- Kadın/erkek=3/1
- Ortalama görülme yaşı 25
Eş teşhisler nelerdir?
- Depresyon
- Sosyal korku bozukluğu
- Fobiler
- Yaygın anksiyete bozukluğu
- OKB (takıntı-zorlantı bozukluğu)
- Panik atağı tetikleyen ya da taklit eden tıbbi durumlar
- Kansızlık
- Kalp yetmezliği
- Kalp krizi
- Aritmi
- Hipertansiyon
- Mitrak kapak sarkması
- Astım
- KOAH
- Emboli
- SVO(felç)
- MS
- Epilepsi(sara)
- Tümörler
- Migren
- Addison hastalığı
- Hipoglisemi
- Hipoparatiroidizm
- Diabet
- Hipertiroidizm
- Menopoz
- Cushing Sendromu
- İlaç zehirlenmeleri
- Alkol kesilmesi ya da zehirlenmesi
- Diğer durumlar— VitB12 eksikliği
- Enfeksiyonlar
- Elektrolit düzensizlikleri
- Kafein
İlk nöbet çoklukla beklenmedik formda ortaya çıkar. Bazen heyecanlanma, fizikî antrenman, cinsel aktiflik ya da duygusal travmayı takiben de ortaya çıkabilir. Belirtiler 10 dk içinde süratle artar, 30 dk içinde geçer. Ana belirti—öleceği ya da yıkıma uğrayacağı kaygısıdır. Baş karışıklığı ve dikkat dağınıklığı yaşanır. Sıklıkla çarpıntı, terleme ve nefes darlığı eşlik eder. Kişi yardım alacağı ortamlardan uzaklaşmak istemez. Konuşma zorluğu, tekrarlayan niyetler, hatırlama zahmeti, gerçeklikten kopma ve çöküntü hissi yaşanır. Hastalar sıklıkla acil servislere başvururlar. Nabız, tansiyon ölçümü yapılır, EKG çekilir. Sonuçlarda ölçülü bir tansiyon yüksekliği dışında bulgu saptanmaz.
Hastaya “önemli bir şeyi olmadığı, kalp krizi geçirmediği söylenir ve psikiyatriye gitmesi ”söylenir.
Tedavisi
- İlaç tedavisi-Antidepresanlar, Sakinleştiriciler(kaygı gidericiler)
- Psikoterapi-Bilişsel-davranışçı terapi
- Yaşam üslubu değişiklikleri