Özgüven

 Özgüven; bireyin kendinden mutlu olup, kendi ve etrafı ile uyumlu üretken, keyifli ilgiler kurabilmesidir.
          Özgüven eksikliği, diğerlerini davranışlarının yorumlarken, objektif düşünmemizi engelleyip tıpkı öfke üzere yanılgılı yorumlar yapmamıza sebep olur örneğin iş yerinde canı sıkılan eşimize benden mi sıkıldın; deyip pekçok defa sorarsak gerçekten kendimizden sıkılır hale getiririz ve bu durum kendi kendini gerçekleştiren kehanete dönüşür. Kendini sevmiyen, saymayan beşerler için aslında cetlerimiz da tabirler, atasözleri üretmiş “Ne bildim değerim; ne bildin kıymetim” türkülere de mısra olmuş “Kendim ettim kendim buldum gül üzere sarardım soldum;” üzere. En ufak bir reddedilmeye reaksiyon duygusal yansılar gösterirler, kendileri kendilerini incitmekten, hassas şahıslarda onları incitmekten o denli korkarlarki toplumsallaşmaları sıhhatsiz olur. Ayrıyeten ilkel toplumlardan beri sessiz bir av-avcı münasebeti daha rafineleşmiş pek çok hallerde günümüzde devam etmektedir. Bu şahıslar pek çok defa avcılara av olurlar. Bunu bir örnekle tanımlayacak olursak sayısız kişiyi kurban etmiş kapkaçcı nasıl olupta bu kadar beşere fizikî hücum düzenleyip başarılı olduğunu soran gazeteciye “KURBAN” tarifi yapmıştır. “Göz teması kurmayan, önüne bakan, omuzları düşük, huzursuz, inançsız, korkak yere sağlam basmayan ve çantasına sarılan tiplerin elinden çantalarını onlar Aaa demeden çarpar kaçarım”. Özgüvenin genetik ve çevresel tarafı var. Etraf, anne karnında  özenle başlar. Küçük bebeğin gereksinimlerinin vaktinde, yerinde ve dengeli bir biçimde karşılanması kıymetlidir. Yoksa çok öpüp çok kucakta tutulması ya da beslenmesi değil. Daha sonra çocukluk devirleri yargılamadan, kıyaslamadan çocuğu dinlemek, çocuğun hudutlarını tanımak ve girmemek, örn: doydum diyen çocuğun ağzına yemek doldurmakmak üzere. Eksik kusur ve yanılgılara karşın sevildiğini bildirmek gerekir.
          Reddedilme korkusu en çok özgüvene ziyan verir. Reddedilme korkusu ile peşin karar ve karşılıklar, başlamadan biten ilgiler, sağlıklı toplumsallaşmayı mahzurlar ve kendisi ile barışık ve keyifli olmayan kişi etrafı ile de keyifli ilgiler kuramaz. Keyifli alakalar arttıkça özgüven artar.
          Çocukluk travmalarının yarasını yeterli yönetilmiş bir ergenlik (anababa yanında, öğretmen ve terapistlerede iş düşer) aşk ve annelik tedavi eder. Anlayışlı takviye veren eş ilişkiside özgüven eksikliğini giderir.
          Başarılı bir okul ve iş ömrü özgüveni yükseltir. Başarılı bir hayat için kişinin yeteneklerine uygun eğitim, zeka, planlı çalışma, yardım alma gereklidir. Otokontrol  (irade)  başarının ve mutluluğun anahtarıdır. Zeka; iki ucu keskin bir bıçak üzeredir. Zeka ve yüksek otokontrol yüksek özgüven ve muvaffakiyet getirir. Bilhassa sözel IQ’ları yüksek çocukların dürtüsel davranışları eğilim göstermedikleri tespit edilmiştir. Kendini tabir edebilen, istemesini bilen şahıslar tıpkı dürtülere sağlıklı bir boşalım sağlayarak muvaffakiyete ulaşırlar.
          Bizi birey yapan prefrontal lobun (beynin ön lobunun) işlevleridir. Otokontrol (irade) de frontal lobun işlevlerinden biridir. Zeka, dürtü denetim bozukluğu olan bireylerde silaha dönüşür. Beşerde bu frontal lob beynin en geç olgunlaşan kısmıdır ki, ergenlikteki pek çok sıkıntı denetim edilen dürtü his ve davranışın sebebidir. Beyinde miniminal bir fonksiyon sorunu olan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktive Bozukluğu olan erişkinlerin nerdeyse bir ömür ERGEN kalma sebebidir. Yaşlılarda ise bu bölge tansiyon ve diabet üzere yahut cerebrovasculer (beyin damar) hastalıkları sebebi ile ziyan görmesi ile YENİYETME üzere davranışlar izlenebilir. Halk içinde tekrar bir deyiş sağlıktan hastalığa geçiş ortasında bir yerde olana (bu biraz tatlandı) derler. Son çalışmalarda Glukozsuz (şekersiz) beynin, dürtü denetiminin zayıf, dürtü denetimi zayıf olanlarında özgüvenin düşük olduğu tespit edilmiştir. Öfkesine, derdine korkusuna dürtülerine yenik düşerim diye odasına kapananlar, ya da ağzımdan yanlış bir laf çıkar diye susanlar daima otokontrolü hasebiyle özgüveni düşük bireylerdir.
          Bir iç özgüvenimiz var, kendini seven, sayan, olumlu düşünen ve gerçekçi net amaçlar koyan birde dışa yansıyan özgüvenimiz var bağlantı maharetimiz yükselir, hislerimizi denetim edebilme maharetimiz artar.
Nasıl Başedebiliriz:
Sorumluluk almalıyız
Hayatımızı ve geleceğimizi kendimiz yönetmeliyiz.
İş başarısı için çok çalışmalıyız.
Pekçok ilgi alanımız, hobilerimiz olmalı fakat asıl işimizin önüne asla geçmemelidir. Kendimize itimadımızı güzelliğimiz belirliyorsa “bir sivilce yeter” demişler. Kendimizi en objektif biz kıymetlendiririz. Örn: Birebir gün gelen bir hastam “Hiç yaşlanmamışsınız”, derken peşi sıra gelen başka hasta “yıpranmış virane olmuşsunuz halbuki 10 sene evvel çitlenbik gibiydiniz” dedi. Hangisine inanmalıyım? Aynaya tabi ki… Spor-sanat üzere hobiler özgüvenimizi artırır. Maslow’un gereksinimler hiyerarşini piramitlerin en doruğunda “kendini gerçekleştirme” yani yetenekleri eğitimle birleştirip maharete ve muvaffakiyete dönüştürebilmek, özgüvenimizide mutluluğumuzuda arttırır. 
Özgüvenimiz bazen bir kusur bazen bir başarısızlıkla düşebildiği durumlarda hayatımızın muvaffakiyetlerini hatırlamaya çalışmak gerekir. Örn: Bir kırık notunuz varsa, başarılı olduğunuz 12 notu da aklınıza getirin.
Yeteneklerimizi ve farklılıklarınızı önemseyin ve eğitimlerinizle birleştirin.
Girişken ve rahat olun.
Kararlı olun. Ortada kalmak, huzursuzluk verir. Tarafınızı seçip düzgün olması için dua edin.
İç konuşma yapın (sevdiğimiz birinin kusurundan kelam edilirken biraz ileriye gidilirse “ o kadar değil” deriz. Tıpkı şeyi kendimiz için neden yapmıyoruz?
Kendimizi, yaptıklarımı ve yapacaklarımı herkeste ve herşeyden bağımsız, yalnızca kendimiz için değerlendirmeliyiz.
Bir hususta iradeli olmak, kalp atım süratimizi arttırıyor ve kaynağımızı tüketiyor.
İrademizi yanlışsız kullanmak içinde kanşekerimiz istikrarda karnımız tok ve gereğince antrenman yapmış olmalıyız.
Planlama yapmalıyız.
Spesifik olmalıyız, ilgi ve dikkatimizi pek çok alana yaymak hobileri işimizin önüne geçirmek başarısız olmayı getirebilir.
Herbirimiz bu dünyada tek ve çok özeliz, ve düzgün hissetmeye çaba etmeliyiz. Kimsenin bozmasına müsaade vermeyelim.