Bazen niçin kızdığımızı bile bilmeyiz, olmadık, kolay şeylere kızmaya başlarız, çok kolay şeyler bile bize
batar, sonumuzu bozar. Niçin bu kadar öfkelenmeye başladınız niçin artık dayanamıyorsunuz,
katlanamıyorsunuz hiç bir şeye…. Birinci evvel kendinizi keşfetmeniz gerekir. Öfkenizin kaynağını bulup
çözmek en tesirli metottur. Biz öfkenizi daha sakin ve denetim edilebilir düzeylerde nasıl tutabilirsiniz,
kendinizi nasıl denetim edebilirsiniz merkezimizde tesirli bir formda yardımcı olup tahlile ulaştırıyoruz.
Genel çizgileriyle öfkeyi değerlendirelim.
Öfke, insanı rahatsız edici bir duruma , bir olaya ya da bir kişinin davranışlarına gösterdiği heyecan türü
bir yansıdır.
Öfke, incindiğimiz, haklarımızın çiğnendiğinin, istek ve gereksinimlerimizin engellendiğinin ve bir şeyin doğru
olmadığı konusunda verilen bir bildiri olarak tanımlanmaktadır.
Öfke, güçlü olma ve diğerlerine kelam geçirme gayretinin tipik bir örneğidir. Öfke haz dünyasını
engelleyecek her durum, olay ve kişi karşısında ortaya çıkan his olarak tanımlanmaktadır.
Öfke; zorluk, huzursuzluk, gerginlik, sonluluk üzere kavramların karışımı olarak tanımlanmıştır.
Öfke aslında çok olağan ve sağlıklı bir histir. Fakat denetimden çıktığında yıkıcı hale dönüştüğünde,
okul ya da iş hayatınızdaki, şahsî bağlantılarınızda sıkıntılara yol açar.
Düşmanlık ve Saldırganlıktan Farkı
Öfke duygusu genel olarak düşmanlık ve saldırganlık hisleriyle karıştırılmaktadır. Halbuki öfke genel
olarak düşmanlık ve saldırganlıktan daha kolay seviyede olup yoğunluğu daha hafiftir ve süreksiz bir
durumdur. Düşmanlık ise daha uzun vadeli negatif bir his olarak tanımlanmaktadır. Saldırganlık ise
birine ya da öteki insanlara anlık ya da niyetli olarak ziyan vermeye yönelik bir histir. Saldırganlık
öfkenin dışa dönük bir tabiri halinde tanımlanmaktadır.
Öfkenin 3 temel kaynağı vardır. Bunlar:
Kişinin kıymet verdiği bir emele ulaşırken engellenmesi
Şahsî kuralların yıkılması
Kişinin özsaygısının, diğer beşerler ve ya kuruluşlar tarafından tehdit altında kalması.
Bir öteki varsayım ise öfkenin ortaya çıkmasında iki temel neden ortaya koymaktadır. Bunlardan ilki
bireyin kendisi, ikincisi ise karşısındaki birey(ler)in onda oluşturduğu hislerden kaynaklanmaktadır.
Öfke ister bireyin kendisinden kaynaklansın ister karşısındaki bireyden, ihtimamla üzerinde durulması
gereken ve çözülmesi gereken bir histir.
GERÇEKLER BATIL
Öfke bir davranış üslubu değil, fizyolojik öğeleri olan bir histir. Bağırarak, yastık
yumruklayarak
yahut köpükten sopalarla sağa sola vurarak,
öfke ile başa çıkılmış olur.
Öfke beşere ait kozmik bir histir. Öfke her vakit anında tabir edilmelidir.
Öfkenin boşaltılması, yalnızca sorunun tahlili için taban hazırlaması açısından kıymetlidir.
Bayanlar erkeklerden daha az öfkelenir.
Hislerin saldırganca sözü, tahlile değil
daha fazla saldırganlığa yol açar.
Bazı beşerler hiç öfkelenmez.
Öfke; diğer hislerin yol açtığı ikincil
bir histir.
Öfke “buharı tüten bir çaydanlık” değildir birikip patlamaz. TV’de izlediğimiz şiddet ve
spor
yahut rekabet ögesi içeren durumlar
aracılığı ile öfke “boşaltılır”.
Öfkenin gayesi birçok zaman
yabancılar değil, yakınlarımızdır.
Saldırganlık insanın içgüdüsel davranışıdır.
Kronik düşmanlı kalp krizi riskini arttırır. Öfke her vakit yıkıcı, istenmeyen
ve günahkar bir histir.
Öfke ile başa çıkmanın en sağlıklı yolu onu daha
az ziyan verecek bir hale getirmektir.
Öfkenin sözel olarak söz edilmesi
her vakit istek edilir bir şey değildir.
Öfke kavramına ait birtakım genellemeler şunlardır:
Öfke doğal, olağan, beşere has bir histir.
Öfke bir histir; davranış üslubu değildir.
Kronik öfke sıhhat için tehlikeli olabilir.
Öfke , birçok defa ortaya çıkmadan tehlikesiz hale getirilebilir ve getirilmelidir.
Öfkenin tabir edilmesi gerektiği vakit, tabir biçimi intikama yönelik olmamalı, tahlile yönelik ve faal bir
halde olmalıdır.
ÖFKEYİ YÖNETMEK
Siz de kızgınlığa yol açan insanları, olayları yok edemezsiniz; onlardan kaçınamazsınız; onları
değiştiremezsiniz. Yapabileceğiniz tek şey bu beşerler ya da olaylar karşısında gösterdiğiniz içsel ve
dışsal reaksiyonlarınızı denetim edebilmek, onları yapan bir halde yönetebilmektir.
Öfke hisleriyle başa çıkmak için şuurlu ya da bilinçsiz kimi yollar kullanırız. Bunlar kısaca;
İfade etme
Bastırma
Sakinleştirme
Öfkeyi saldırganlıkla değil de sözel olarak söz etmek, bunlar içinde en sağlıklı yoldur. Bunu yapabilmek
için, istediklerimizin ne olduğunun farkına varmalı, bunları açık ve karşımızdakini incitmeyecek bir şekilde
aktarmalıyız.
İkinci yol, öfkeyi bastırmaktır. Kızgınlığınızı içinizde tutup, onu düşünmemeye çalışıyor ve dikkatinizi
daha olumlu bir şeylere yönlendiriyorsanız, bu yolu kullanıyorsunuz demektir. Bu bazen işe yarasa da
daima olarak bu yolu kullanmak, çok sağlıklı olmayabilir. Şayet kızgınlık yanlışsız bir biçimde ifade
edilemezse, bir müddet sonra bu his kişinin kendisine döner ve yüksek tansiyon, psikosomatik
rahatsızlıklar (ülserler, alerjiler vb.) ya da depresyon üzere meselelere yol açabilir.
Öfke yaşadığınızda kendinizi sakinleştirmeye çalışmak, üçüncü seçeneğinizdir. Nefes alıp verişlerinizi,
kalp atış suratınızı denetim ederek, kendinizi fizyolojik olarak sakinleştirip, içinizdeki öfke duygusunu
hafifletebilirsiniz.
Neden Öfkemizi Tabir Etmeliyiz?
Yoğun olarak yaşanan ve söz edilmeyen öfke hem bireyin gücünü tüketmekte hem de davranışlarını
kontrol etmesini güçleştirmektedir.
Yaşanan öfke sonucunda ortaya çıkan gücenme duygusu irtibatı olumsuz etkilemekte ve şahıslar arası
bağlantıları zedelemektedir.
Etkin bir formda çözülmeyen sorun da bireyde toplumsal geri çekilmeye sebep olmaktadır.
Bastırılarak içe atılan öfke psikosomatik hastalıklara, depresyona neden olmaktadır.
Yaşanılan öfke duygusu uygun olmayan pasif-saldırgan davranışlar ve bireyin kendisine ve çevresine
yönelik saldırgan davranışları söz edilmektedir.
Öfkenin tabir edilme hali de kültürel özelliklere ve beklentilere, öğrenilmiş davranışlara, ailenin davranış
formlarına, eğitim durumuna, yaşa ve cinsiyete nazaran değişmektedir. Hislerin ortaya çıkması ve
bunların davranışa dönüşmesi bireyin içinde bulunduğu kültürden etkilenmektedir.
Sen Lisanı & Ben Dili
Öfkemiz karşımızdakinin bir davranışıyla ilgiliyse kullandığımız sözler gerçekte “sen dili” ismi verilen ve
saldırganlık niteliği taşıyan sözler. “Peki lakin, öfkemi nasıl lisana getireceğim?” diye düşünüyorsanız işte
size büyülü reçete:
Ben lisanı. Ben lisanı, bireyin karşılaştığı durum ya da davranış karşısında ferdî reaksiyonunu his ve
kanılarla açıklayan tabir biçimidir, yani his ve kanılarımızı karşıdakini örselemeden içtenlik
belirten sözcüklerle tabir eder. Ben lisanı bireyin kendisi ile ilgili bildirilerden oluşur. Öbürleri hakkındaki
kıymetlendirme ve yorumlarımızı değil, kendi hislerimizi açıklar.
Duyguların söz edilmesi çok değerlidir. İnançlar, niyetler ve bedeller beşerler ortasında farklılık
gösterir, fakat hisler herkeste benzeridir. Hislerin sen lisanı yerine ben lisanıyla söz edilmesi karşıdaki
kişinin sorumluluğunu fark etmesine ve kendini tabir edenin daha güzel anlaşılmasına yardım eder.
Ben lisanı bizim toplumumuzda, kendini beğenmişlik ve bencillikle karıştırılır. Ben lisanı, akın niteliği
taşımaz, saldırgan tabirler karşı tarafı sürekli savunmaya ya da atağa iter. Ben lisanı dürüstlüğün en
tesirli tabirlerinden biridir.
Örnek vermek gerekirse,
Sen Lisanı: Beni incitmekten zevk alıyorsun.
Ben Lisanı: Bu davranışın beni çok incitti.
Sen Lisanı: Aslında bana hiç vakit ayırmazsın, daima çok işin vardır.
Ben Lisanı: Bana daha çok vakit ayırırsan memnun olurum.
ÖFKEMİZİN TAŞMASINI ÖNLEYECEK YÖNTEMLER
Daha Güzel Bağlantı Kurmaya Çalışın
Mizah kullanın
Etrafınızı değiştirin
Orta Verin
Zamanlama
Kaçınma
Alternatifler bulma
UNUTMAYINIZ!
Öfke bulaşıcıdır.
Mümkün olduğu ölçüde öfkeyi tırmandırmayın.
Sizin vazifeniz bu tansiyonu azaltmaktır.
İnsan olarak vazifeniz gereği siz de çok yük ve gerilim altında olabilirsiniz.
Siz de sık sık küçük olaylarda bile öfke duyabilirsiniz.
Öfkenizi denetim etmenizin hem size hem de hizmet verdiğiniz şahıslara zincirleme olarak büyük yararı
olacaktır.