Öfke genel olarak istenmeyen, hoşnut olunmayan olaylar karşısında gösterilen bir histir. Öfkenin şiddeti ve mühleti şahıstan bireye değişebilmektedir. Bazen birebir olay bir kişiyi çok derece de öfkelendirirken öteki insanların bu kadar öfkelenmesine neden olmayabilir. Öfke duygusu öteki duygula üzere denetim edilebilindiğinde insanın kendine ve etrafına ziyan vermesini engelleyebilir.
Ancak birtakım bireyler de olaylara gereğinden fazla öfkelenme, öfkesini denetim edememe ve etrafa ve kendisine ziyan verme davranışı görülebilmektedir. Öfkesini denetim edemeyen birey yakınlarının ikazlarına karşın her kezinde kendini haklı görmekte ve karşı tarafı suçlamaktadır. Öfke denetimini sağlayaman birey bir süre sonra yalnızlaşır ve bu durum daha da öfkelenmesi neden olabilir.
BİZİ ÖFKELENDİREN DURUMLAR NELERDİR ?
Hayal kırıklığına uğradığımız vakit, kişiliğimize bir hücum yapıldığını düşündüğümüz vakit, anlaşılmadığımızı düşündüğümüzde, başka beşerler tarafından haklarımıza taarruz olduğunda genel olarak öfkeleniriz. Öfkemiz de öbür hislerimiz üzere fikirlerimiz sonucunda oluşuru. Hislerimizi ortaya çıkaran şey olaylar değil olayları yorumlayış biçimimizdir. Çoklukla danışanlarımız trafik kurallarına uymayan insanlara, toplum kurallarını çiğneyen insanlara karşı ya da hakarete uğradıklarını düşündüklerinde öfkelendiklerini söylerler. Daha evvel de belirttiğimiz üzere kimi vakit tıpkı olaylar karşısında insanların reaksiyonları farklı olabilmektedir. Trafik kurallarına uymayan birini gördüğümüzde bazen bu olay bizi sinirlendirebilir. Kimi bireyler bu durumda çok öfke sonrası fizikî şiddet uygulamak istemekte birtakım şahıslar ise kelamlı münakaşa yaşamakta bazen de öfkesini denetim altında tutabilmektedir.
Öfke Anında Ortaya Çıkan Belirtiler
Kan basıncında yükselme, çok gerginlik, nefes alıp vermede düzensizlik, yüksek sesle konuşma, vurma, tekme atma üzere fizikî şiddet belirtileri görülür. Bazen de öfkenin dolaylı tesirlerine bağlı olarak ağlama, huzursuzluk, boşlukta hissetme, uyku hali görülebilmektedir.
ÖFKENİN SONUÇLARI
Aşırı öfkelenen bireylerde ya yansısını çok dışa vurma bazen de içinde tutma kendine yönlendirme olabilmektedir. Her iki durumda da öfkeyle yaşayan bireyde bir ekip belirtiler ortaya çıkmaktadır. Çok öfkenin sonuçları olarak bireyde baş ağrısı, sırt, omuz ağrıları, bulantı, kusma, nefes alma ile ilgili meseleler, cinsel meseleler, konsantrasyon sıkıntıları, dikkatini toplayamama, devamlı huzursuz hissetme, uykusuzluk, sigara-alkol-madde bağımlılığı, çok yemek yeme üzere meseleler ortaya çıkabilmektedir. Öfke denetim sorunu olan şahısların devamlı gerilim altında yaşadıkları ve bu geriliminde başta beyin olmak üzere tüm organlarımızı olumsuz etkilediği unutulmamalıdır.
ÖFKE DENETİM SIKINTISININ NEDENLERİ
Öfke denetim sorunu yaşadığınızı düşünüyorsanız kesinlikle bir psikiyatriste görüşmeniz ve öfke denetim sıkıntısına neden olan öncelikle fizikî bir hastalığınızı olup olmadığı değerlendirilmelidir (epilepsi, şeker hastalığı, tansiyon hastalığı vb). Şayet altta yatan fizikî bir hastalığınız yoksa çocukluk yıllarında yaşamış olduğunuz olumsuz hayat olayları irdelenmeli tıpkı vakitte diğer bir psikiyatrik hastalık yaşayıp yaşamadığınızda saptanmalıdır. Örneğin depresyon, tasa bozuklukları, tükenmişlik, bipolar bozukluk, kişilik bozuklukları vb psikiyatrik hastalıklarda da bireyler öfke denetimi ile ilgili problemler yaşarlar.
ÖFKE DENETİM BOZUKLUĞUNUN TEDAVİSİ
Öfke denetim sıkıntılarına neden olabilicek hastalıkları ya da durumlar saptandıktan sonra öncelikle altta yatan nedenin tedavi edilmesi. Şahsa öfke ile baş etme tekniklerinin öğretilmesi, gevşeme teknikleri vb, öfkeye neden olan niyet yapımızın değiştirilmesi, olayları daha sağlıklı yorumlamamızı sağlamak, sorunları öfkeyle çözme alışkanlığımızın değiştirilmesi farklı sorunla çözme yeteneklerinin geliştirilmesi hedeflenir. Öfke denetim bozukluğu olan bireylerde beyinde bir grup kimyasal değişikliklerin olduğu saptanmıştır.
ÖFKENİN TETİKLEDİĞİ HASTALIKLAR
Aşırı öfkeli bireylerin kalp hastalıkları, tansiyon, şeker hastalığı, psikiyatrik hastalıklara taban hazırlamaktadır. Bilhassa uzun yıllar devam eden öfke sıkıntıları toplumsal olarak yalnızlaşmamıza, sevdiklerimizi kırmamıza neden olmakta ve sonrasında yaşadığımız pişmanlık hisleri gitgide hayattan zevk almamızı maniler bir düzeye gelmektedir.
