İstemsiz olarak saçma yahut hakikat olmadığını bildiğimiz halde bizi rahatsız eden kanıların gelmesi(obsesyon) ve bu kanıların gitmesi için yapılan davranışlar(kompulsiyon)la giden ve psikiyatride sık görülen bir hastalıktır.
nOBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN TEŞHİS KRİTERLERİ
n A. Obsesyonlar ya da kompulsiyonlar vardır:
Obsesyonlar aşağıdakilerden (1), (2), (3), (4) ile tanımlanır:
n(1) Bu bozukluk sırasında kimi vakit istenmeden gelen ve uygunsuz olarak yaşanan ve besbelli anksiyete ya da düşünceye neden olan, yineleyici ve daima fikirler, dürtüler ya da düşlemler
n(2) Kanılar, dürtüler ya da düşlemler yalnızca gerçek ömür problemleri hakkında duyulan çok ıstıraplar değildir.
n(3) Kişi, bu fikirleri, dürtüleri ya da düşlemlerine ehemmiyet vermemeye ya da bunları baskılamaya çalışır ya da diğer bir fikir ya da aksiyonla bunları etkisizleştirmeye çalışır.
n(4) Kişi, obsesyonel niyetlerini, dürtülerini ya da düşlemlerini kendi zihninin bir eseri olarak görür (düşünce sokulmasında olduğu üzere değildir).
nKompulsiyonlar aşağıdakilerden (1) ve (2) ile tanımlanır:
n(1)Kişinin, obsesyona bir reaksiyon olarak ya da katı bir biçimde uygulanması gereken kurallarına nazaran kendini yapmaktan alıkoyamadığı yineleyici davranışlar (örn. El yıkama, sisteme koyma, denetim etme) ya da zihinsel aksiyonlar (örn. Dua etme, sayı sayma, bir ekip sözcükleri sessiz bir biçimde söyleyip durma)
n(2)Davranışlar ya da zihinsel aksiyonlar, problemden kurtulmaya ya da var olan düşünceyi azaltmaya ya da endişe yaratan olay ya da durumdan korunmaya yöneliktir; lakin bu davranışlar ya da zihinsel aksiyonlar ya etkisizleştirilmesi ya da korunulması tasarlanan şeylerle gerçekçi bir biçimde bağlı değildir ya da açıkça çok aşırı bir düzeydedir
–En sık görülen durum kontaminasyon (kirlenme) obsesyonları (elinin yahut bedeninin mikrop, pislik, kan, meni, idrar ile kirlendiği düşüncesi) ve bunu izleyen yıkama ve temizleme obsesyonları ve kontamine olunan objeden kompulsif kaçınmadır.
–İkinci sıklıkta görülen durum kuşku obsesyonları (ocağın altını kapattım mı?, kapıyı kilitledim mi?) ve bunu izleyen denetim etme kompulsiyonlarıdır (ocağı, elektrik düğmelerini yahut kilitleri tekraren denetim etmek hatta bunun için meskene geri dönmek ).
Örnek : Kapı koluna dokundum- 5 sefer el yıkamam lazım, bardakları sıralı koymazsam çocuğumun başına kaza gelecek, bıçakla ekmek kesersem yakınlarıma ziyan veririm onun için bıçak kullanmamalıyım, abdestim olmadı kirli su sıçradı niyeti ile tekraren abdest alma yahut 3 saat süren gusül abdesti alma gibi……
Birtakım beşerler bu benim alışkanlığım olağan diyebiliyor lakin vaktimizin birçoklarını alıyorsa, günlük işleri aksatıyorsa, insan bağlantılarını bozuyorsa artık hastalık diyoruz.
Etiyoloji : Genetik – yetişme stili (2 yaş civarı katı disiplin, tuvalet eğitimi) ve beyefendisinin bir bölgesinde serotonin düzeneği bozulmasıdır. Beyin istem dışı vesvese üretmektedir.
Tedavi: Psikoterapi ve ilaç tedavisi. Tek taraflı tedavi olmaz. Yalnızca terapi ile kimyasal bozukluk, yalnızca ilaç ile de alışılmış davranışlar bozulmaz.
Her iki tedavinin uzman tabiplerce, profosyenelce yapılması gerekir. Uzun müddetli bir tedavidir. Ortalama 2 yıl üzere . Lakin hastada istekli ise düzelme ileri seviyede olabilmektedir.
