OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK ( OKB )
Obsesyonlar tekrarlayan, inatçı, rahatsız eden, mantıksız olduğu kabul edilmesine rağmen
akıldan uzaklaştırmada zorluk yaşanan fikir, dürtü ve düşlemlerden oluşurken
kompulsiyonlar, obsesyonların yol açtığı korkuyu azaltmak için ortaya çıkan tekrarlanan, gayeli,
belli kuralara nazaran yapılan, davranışlar ya da zihinsel aksiyonlardır. Ergen ve erişkinler için
ritüellerin mantıksız yahut çok olduğunu fark edilebilirken çocuklar için bu geçerli olmayabilir.
Çoğu vakitte çocuklar ritüellerini saklamaya çalışsalar da, ağır olduğu vakit bu imkânsızdır.
En sık görülen obsesyonlar şunlardır: kirlenme (örn: mikrop, hastalık…), kendisine veya
ailesinden birisinin başına berbat bir şey gelme (örn: kaçırılma…), en doğruyu yapma (örn: titizlik…)
ve cinsel içerikli fikirlerdir. En sık kompulsiyonlar ise yıkanma, tekrarlama, denetim etme,
sayma, dokunma ve biriktirmedir .
Çocuk ve ergenlerde yapılan sıklık çalışmalarında OKB’nin toplumda görülme sıklığı % 3
civarındadır. Çocukluk çağı başlangıçlı OKB için erkeklerde başlama yaşı ergenlik öncesi iken
kızlarda ergenlikte başlar. Ergenlik periyodunda OKB kızlar ve erkeklerde eşit gözükürken
erişkinlikte bayanlarda erkeklere nazaran daha sık görülür. Erken başlangıçlı OKB’ si olanlarda tik
bozuklukları ve DEHB daha sık görülür .
Beta – hemolitik streptekok enfeksiyonu sonrası ortaya çıkabilen dramatik, akut kötüleşme ve
iyileşme periyotlarıyla seyreden OKB yahut tik bozukluğu PANDAS (Streptekok Enfeksiyonlarıyla
İlişkili Pediyatrik Otoimmün Nöropsikiyatrik Hastalık ) olarak isimlendirilir . PANDAS alt grubunu
tanımlamak kıymetlendirme ve tedavinin farklı olması nedeniyle değerlidir.
OKB’ ye en sık eşlik eden teşhisler Depresif Bozukluklar, öbür Tasa Bozuklukları, Tik Bozukluğu,
Davranım Bozukluğu ve DEHB dir. OKB’nin etyolojisinde genetik, nörokimyasal, nöroanatomik,
nöroimmunolojik ve psikososyal nedenler rol oynar. OKB’nin tedavisinde bilişsel davranışçı tedavi
ve psikofarmakolojik tedavinin tesirlidir. Başlangıç tedavisi olarak bilişsel davranışçı tedavi
önerilirken OKB’ye eş teşhisin eşlik etmesi ya da OKB’nin ağır olması durumunda
psikofarmakolojik tedavinin eklenmesi istikametindedir. Psikofarmakolojik tedaviye karşın OKB
belirtilerinin devam etmesi, erken başlangıç, seksüel ve dini obsesyonların olması, iç görünün
olmaması, eş teşhislerin eşlik etmesi, hastaneye yatış hikayesinin olması, şizotipal kişilik
bozukluğunun varlığı, ebeveynlerde birinci eksen bozukluk hikayesinin olması, algı ile ilgili
sorunların varlığı tik bozukluğu hikayesinin olması prognozun berbat olduğunu gösterir