Kişinin mantıksız olduğunu kabul etmesine karşın inatçı ve tekrar tekrar kişinin aklına gelerek badire yaratan ve kişi tarafından engellenemeyen kanılar (obsesyon ), ya da çoğunlukla bu niyetlerin yarattığı kasvete yönelik ve kişinin bütün gayretlerine karşın engelleyemediği hareket ve davranışlarla (kompülsiyon) seyreden bir hastalıktır.
Bu hastalık erkekler de daha erken yaşlarda başlarken, bayanlarda ise daha geç yaşlarda başlamakta ve sayı olarak giderek artmaktadır. Yani, okb yetişkinlerde bayanlarda daha sık görülürken, çocuk ve ergenlerde erkeklerde daha sık görülmektedir.
OKB de görülen bu inatçı fikirler ve davranışlar kişinin vaktini alır, günlük yaşantısını iş yaşantısını, toplumsal etkinliklerini ve bağlantılarını bozar. Birtakım hastalarda yalnızca fikir yahut davranışlar yalınız görülürken birtakım hastalarda ise birlikte görülebilirler. OKB dalgalanmalar gösterse de, sürekliliği olan bir hastalıktır.
En sık görülen düşünceler(obsesyonlar)
Kirlenme; en sık görülen fikir biçimidir, rastgele bir şeyle kirlenmiş olabileceği niyeti formunda görülür ve bunu yıkama ve kirlenebilecek durumlardan kaçınma davranışı izler. Bu hastalarda çok yıkamaya bağlı deri lezyonları görülür, kirlenme kaygısı ile meskenden çıkma ve kendisini kirleteceğini düşündüğü objelerden korkma ön plandadır.
Kuşku; en sık görülen ikinci fikir biçimidir. Akına uğrarmıyım, ocağı kapattım mı, musluğu açık bıraktım mı, kapıyı kilitledim mi vb. üzere kanılar ve buna eşlik eden tekraren musluğu, kapıyı, sobayı denetim etme vb. davranışlar gösterirler.
Zorlayıcı niyetler; en sık görülen üçüncü fikir biçimidir. Hastanın birisine cinsel yahut saldırgan bir davranışta bulunacağı kanısıdır. Bu kanılara tekrarlayan davranışlar eklenmez.
Simetri; en sık görülen dördüncü fikir biçimidir. Hastalar her şeyin tertipli olmasını isterler, bu hastalar çok yavaş ve planlayarak işlerini yaparlar.
Diğer belirtiler; Bilhassa dindar insanlarda görülen dini inançları ile zıt olan ve kişiyi çok kahra kanılar. Birtakım hastalarda eşya toplama davranışları olabilmektedir dikkat edildiğinde toplanan bu eşyaların gereksiz olduğu ve kişinin eşyalarını atamadığı, işe yaramaz şeyleri konuta topladığı saptanır.
OKB hastaların yaklaşık olarak yarısında, resen birdenbire başlarken, öbür yarısında ise tetikleyici bir durumdan sonra başlamaktadır. Sıklıkla öteki ruhsal hastalıklar OKB’ ye eşlik edebilmektedir. En sık depresyon eşlik etmektedir hatta bu hastalarda depresyon ön plana çıkmakta ve OKB belirtileri hastalar tarafından önemsenmemektedir. Yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluk, toplumsal fobi, yeme bozuklukları, şizofreni ve tik bozuklukları üzere pek çok ruhsal hastalık eşlik edebilmektedir. Bilhassa depresyonu olan hastalarda intihar riskine dikkat edilmelidir. OKB tek başına olduğu durumlarda teşhis koymak göreli olarak kolaydır. Ancak başka tablolar OKB’ ye sık olarak eşlik ettiklerinden ayırıcı teşhis için öbür tıbbı nedenleri de dışlayan ayrıntılı değerlendirmeler yapılmalıdır.