Obsesif Kompulsif Bozukluk

Obsesyon ismi verilen takıntılı fikir, fikir ve dürtüler ile kompulsiyon ismi verilen yineleyici davranışlar ve zihinsel aksiyonlardan oluşan bir ruhsal hastalıktır.Takıntılı kanıların günlük ömrümüzü etkileyecek, gündelik fonksiyonlarımızı kısıtlayacak seviyeye gelmesi durumunda

OBSESİF-KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) ismi verilen bir ruhsal hastalık akla gelmelidir.

Obsesyon

Kişinin zihnine girmesine pürüz olamadığı, zihninden uzaklaştıramadığı fikir, fikir,imaj ve dürtülerdir. Kişinin isteği dışında gelirler, kişi tarafından mantıkdışı yahut saçma olarak değerlendirilirler ve ağır külfet ve huzursuzluğa yani anksiyeteye neden olurlar.

Kompulsiyon

Obsesyonların neden olduğu ağır ıstırap ve huzursuzluğu azaltmak ya da ortadan kaldırmak üzere yapılan yineleyici,engellenemeyen davranış ve hareketlerdir.

OKB’nin her 100 şahıstan 2-3’ünde görüldüğü saptanmıştır. Yani populasyonda

görülme sıklığı %3 civarındadır.

Genellikle ergenlik periyodunda ve 20-30’lu yaşlarda başlamasına rağmen, okul

öncesi çağdaki çocuklar dahil rastgele bir yaşta görülebilir.

Erkeklerde daha erken yaşlarda başlamasına rağmen genel olarak kadınlarda

daha sık görülmektedir.

Genetik nedenler ,Beyin fonksiyonlarında bozulma ve serotonin,Çocukluk çağı

travmaları hastalığın oluşumunda tesirli olduğu araştırmalar tarafından

desteklenmektedir.

OKB BELİRTİLERİ

1-Bulaşma Obsesyonu ve Paklık Kompulsiyonu

Kişinin vücudunun ve giysilerinin kir, mikrop, toz üzere etkenler; kimyasal

maddeler, deterjanlar, zehirler ile idrar, gaita ve başka vücut salgıları ile

bulaşacağına ait takıntıları ve bu takıntıların neden olduğu sıkıntıyı

gidermek için yaptığı davranışlarıdır.

2-Kuşku obsesyonu ve denetim kompulsiyonu

En sık görülen obsesyon vekompüldiyonlardan biridir. Kişi ocak, kombi,

şofben,kapı, kilit üzere objelerin açık kalmış olabileceğinden, ütü vs. elektrikli

aletlerin fişlerinin prizde takılı kalmış olabileceğinden kuşku duyar (Kuşku

obsesyonu) ve emin olmak için tekrar tekrar denetim etme ihtiyacı duyar

(Kontrol kompulsiyonu). Bu kuşku ve denetimler ömrün birçok alanında

kendini gösterebilirler.

3-Saldırganlık obsesyonları

Başkalarına ziyan vereceği, elinde olmadan saldırgan davranışlarda

bulunacağı formunda obsesyonlar

Bazen hastalarda elinde olmadan diğerlerine rahatsızlık ya da zarar

vereceği, ağzından güzel karşılanmayacak nitelikte sözcükler kaçıracağı,

yanındaki insanlara elinde olmadan ziyan vereceği formunda obsesyonlar

olabilir.

4-Cinsel içerikli obsesyonlar

Kişi için utanç verici kabul edilemez cinsel içerikli kanılar, imajlar bulunur.

5-Dini içerikli obsesyonlar

Kişi kendini inanç ve görüşlerine tam zıddı bir biçimde ve çok ağır sıkıntı

oluşturacak halde dini içerikli takıntılı fikirleri ve imajları düşünmekten

alıkoyamaz.

6-Simetri/düzen obsesyon ve kompulsiyonları

Simetri ihtiyacı ve sistem takıntıları da sık görülen belirtilerdendir. Kişinin

tüm ömründe simetri ihtiyacı ve düzenlilik hakimdir.

7-Sayma ve tekrarlama kompulsiyonları

Bazı OKB’li hastalar rastgele bir günlük aktiviteyi makul bir sayıya kadar

saymadan yaparsa işinin rast gitmeyeceğini düşünerek sayma ve tekraren o

eylemi yapma davranışında bulunurlar.

8-Biriktirme ve saklama kompulsiyonları

Sık görülen kompulsiyon cinsidir. Kişi “ileride gerekli olabilir” biçiminde bir

düşünce ile gerekli olmayacak eşyaları bile biriktirebilir / saklayabilir. İleride

çöp mesken olabilecek çeşitten biriktirmeler bu kompülsiyonun en uç örnekleridir.

9-Somatik Obsesyonlar

Kanser,AIDS üzere önemli hastalıklarının olduğuna dair kuşku etme bunu tespit

etme ve denetim etme ismine bir sürü gereksiz tetkik yaptırmayla giden aşırı

endişe durumudur.

Ancak tıbbi açıdan bu haldeki fikir ve davranışların hastalık

sayılabilmesi için günlük fonksiyonlarımızı etkileyecek, kısıtlayacak, bozacak kadar

şiddetli ve ağır olmalıdır.

OKB NASIL TEDAVİ EDİLİR?

OKB günlük ömür etkinliklerini önemli olarak kısıtlayabilen, aile, meslek ve

sosyal ömürde kıymetli fonksiyon kayıplarına yol açan, ömür kalitesini düşüren

bir hastalıktır.

Kronikleşme mümkünlüğünün yüksek olması tedavinin kıymetini arttırmaktadır.

İlaç tedavisi

Özellikle serotonin sistemi üzerinde tesirli olan ilaçlar OKB tedavisinde

oldukça yaralı olmaktadır. Serotonin Geri Alım Engelleyiciler -SSRI-adı verilen

bu küme ilaçlar OKB tedavisinde yaygın ve başarılı biçimde kullanılmaktadır.

İlaç Tesirlerinin görülmesi için üç hafta kadar beklemek gerekir. İlacın tesirli olup

olmadığına karar vermek için en az 8 hafta mühlet geçmesi beklenmelidir. Etkili

olduğuna karar verilirse tedavinin gerekirse günlük doz arttırılarak en az iki yıl

sürdürülmesi gerekir.

Bilişsel-davranışçı Psikoterapi

Obsesif hastalar telaş verici kanılar ile bu niyetlerden kaçarak veya

kaçınarak başa çıkmaya çalışırlar. Ne var ki kanılardan kaçmaya

çalıştıkça bu kanılar daha da artmakta ve böylece bir kısır döngü

oluşmaktadır. Davranış tedavilerinde maksat hastayı korku veren ve kaygı

oluşturduğu için kaçma ve kaçınma davranışlarına neden olan düşüncelerle

[obsesyonlar] yüzleştirmek ve bu karşılaştırmanın oluşturduğu kaygıyı

azaltmak için devreye giren tekrarlayıcı davranışları [kompulsiyonlar]

engellemektir.

Bilişsel ve davranışçı terapiler hem hastalığın tedavisinde hem de özelikle

tekrarların önlenmesinde çok kıymetli bir yer tutmakta, tedavide bazen tek

başlarına bazen de ilaç tedavileri ile birlikte kullanılabilmektedirler. Bilişsel

davranışçı terapi tedavi seçenekleri ortasında en kıymetli yeri tutmaktadır ve

hastalığın tedavisindeki aktifliği bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

Başa dön tuşu