Obezite ve Kadın

‘’Obesite’’ sözcüğü Latince ‘’obdere’’ (oburca yemek) sözcüğünden türeyen bir isim olup, ‘’çok yemek yiyen, herşeyi yiyen’’ manasına gelen “obesus” sözcüğünden türemiştir. Tarih öncesi periyotlara baktığımızda Venüs, Kibele, Artemis üzere farklı coğrafyalarda farklı isimlerle anılan tanrıça figürlerinin ortak özelliği; obez olmaları, üreme ve beslenme organlarının abartılı biçimde büyük olmasıdır. Bu haliyle bayanın doğurma ve besleme gücüne dikkat çekildiği düşünülmektedir. Eski toplumlarda bir bayanın ya da hayvanın hamileliği yahut şişmanlığı, yeryüzünün bahardan evvelki gebeliği üzere kutsal kabul edilir, bayanın sağlıklı ve doğurgan olması şişmanlıkla ilişkilendirilirdi. Günümüzde ise sağlıklı olmak zayıf olmakla ilişkilendirilmekle birlikte bayanlar için sağlıklı olmak daha çok moda dergilerindeki bayan modeli haline gelmiştir. DSÖ datalarına nazaran dünyada 400 milyonun üzerinde şişman ve yaklaşık 1,6 milyar fazla kilolu birey bulunmakta ve 2015 yılında bu sayının sırasıyla 700 milyon ve 2,3 milyara ulaşacağı varsayım edilmektedir. Bizi pek çok ek hastalıkla karşı karşıya bırakan obezite, bir ruh sıhhati sorunu olarak nerede durmaktadır? Obezite, ruh sıhhati bozuklukları açısından bir neden midir yoksa sonuç mu? Kilo vermek için pek çok tedavi stratejisinin geliştirilmesine karşın şişman birey sayısındaki artış devam etmektedir. Kilo kaybında muvaffakiyet sağlansa bile kilonun korunması sağlanamamaktadır. Bu nedenle günümüzde şişmanlık tedavisinde psikoterapiler bir seçenek olarak karşımıza çıkmakta, birincil ve tek olarak kilonun artıp azalmasına değil, yeme sistemi, toplumsallaşma, benlik hürmeti ve vücut hoşnutluğu üzere bilişsel alanlar, telaşlı ya da depresif fikirler, bağımlılık, kompulsif yeme, tıkınırcasına yeme üzere davranışlar üzerine odaklanmaktadır. Obezitenin sonuçlarının metabolik tedavilerdeki muvaffakiyet ile şişmanlığı önlemek için yapılan davranışsal tedavilerin başarısızlığı ortasındaki tutarsızlık, bu durumun yalnızca metabolik bir bozukluk değil birebir vakitte bir beyin hastalığı olduğuna da dikkat çekmektedir. Aktüel araştırmalarda, şişmanlık ile ilgili damgalanmanın çocukluk periyodunda başladığı ve bu bireylerin yetişkinlik devrinde depresyon, korku, düşük benlik hürmeti, vücut hoşnutsuzluğu, özkıyım kanısı, kilo denetim uygulamalarına ahenk sağlayamama, tıkınırcasına yeme ve fizikî aktiviteye karşı direnç geliştirdikleri saptanmıştır. Bu durum kişinin hem bedensel hem de ruhsal sıhhatini olumsuz olarak etkilemekte ve ömür kalitesini bozmaktadır. Ek olarak obezite tanısı alan şahıslarda ruhsal bozukluk sıklığı artmaktadır. Yapılan araştırmalar gözden geçirildiğinde, obezitenin ruh sıhhatiyle direkt etkileşiminin olduğu açıktır. Günümüzde yaygınlığı giderek artan, ölümcül sonuçları olan obezitenin tedavisinde faal sonuçlar elde edebilmek için psikiyatrik tedavi stratejilerini de içeren multidisipliner bir yol seçilmesi gerekmektedir.

Dünyada ve ülkemizde obezitenin bilhassa ruh sıhhati açısından ortaya çıkan olumsuz sonuçlarının, ırk, eğitim durumu, sosyoekonomik seviye fark etmeksizin bayanlarda yaygınlığının bariz olarak erkeklerden fazla olduğu görülmektedir. Gebelik, emzirme ve çocuk sahibi olma ile obezite sıklığı ortasında yanlışsız orantılı bir münasebette mevcuttur. Ne yazık ki şişmanlıkla ilgili telaffuzlar bayan sıhhatiyle pek ilgilenmez. Obezite erkekler için kıymetli bir sıhhat sorunu olarak tartışılırken bayanlar için daha ön planda estetik bir sorun olarak tartışılır. Erkeklere obezitenin komplikasyonlarından korunmak için zayıflaması gerektiği söylenirken, bayanlara -çoğu zaman- daha hoş, daha keyifli, daha cazip, daha başarılı olması ismine zayıflaması gerektiği söylenir. Hoşluk ve düzgünlük kavramı bireyin tartısı ve bedeninin formunun ülkü olarak nitelendirilmiş forma uyması ile ilişkilendirilmektedir. Ülkü olarak nitelendirilen bu forma uyma isteğinin sonucu olarak birçok kişi diyetler, antrenmanlar uygulamakta ve tüm dünyada yazılı – görsel basın tarafından ince olmak özendirilmekte, beslenme alışkanlıkları değişmekte, yeme davranışlarında bozukluklar giderek artmaktadır. Biyolojik etkenler ve bayana dayatılan cinsiyet rolünün neden olduğu psikososyal etkenler, obezite ve obeziteye bağlı ortaya çıkan bedensel ve ruhsal meselelerle müsabaka konusunda ne yazık ki bayanları, erkeklerden daha riskli bir durumda bırakmaktadır. Bütün bunlardan ötürü obezite, değerli bir bayan sıhhati sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Başa dön tuşu