Osteoartrit (kireçlenme) eklem kıkırdağının harabiyeti ile seyreden hareket sistemi hastalığıdır. Gonartroz ise diz ekleminde görülen biçimine verilen isimdir. Diz ekleminin kireçlenmesi gündelik hayat aktivitelerini önemli formda tesirler ve özür teşkil ederek ömür konforunu azaltır.
Gonartroz sıklıkla 45 yaş üzeri yani orta ve ileri yaş kümesinde görülmektedir. Obezite, dizin çok ve zorlayıcı biçimde kullanımı, travma ve bacak kemiklerinde eğrilik üzere kimi yapısal faktörler sebep olmaktadır.
Diz kireçlenmesinde bilhassa aktivite ile artan ve gece ağrıları, diz ekleminden ses gelmesi, bacaklarda içe yanlışsız eğilme ve diz ekleminde hareketin kısıtlanması değerli şikayetlerdendir.
Hastalığın teşhisi fizik muayene ve radyolojik usuller kullanılarak rahatlıkla koyulabilmektedir. Çoğunlukla çekilen röntgenler teşhisi koymada kâfi olmakla birlikte Mr görüntülemesinden de yararlanılabilmektedir. Mr bilhassa dizde kıkırdak hasarına ek olarak bulunan menisküs ve bağ yaralanması üzere ek sorunları göstermede yardımcı bir görüntüleme prosedürüdür.
Diz kireçlenmesinde tedavide birçok farklı sistem bulunmaktadır. Bu tedavi teknikleri hasta için bireyselleştirilmelidir. Hastanın gündelik hayattan beklentileri ve aktivite düzeyine nazaran tedavisi planlanabilir. Tedavi metotlarını cerrahi ve cerrahi dışı olarak ikiye ayırabiliriz. Gündelik hayat aktivitelerinde düzenleme, diyet, hareket sistemi antrenmanları esirgeyici cerrahi dışı tedavi formülleridir. Kilo verilmesi diz eklemine binen yükü azaltarak eklem kıkırdağının harabiyetine yani hastalığın ilerlemesine pürüz olabilir ve şikayetlerin büsbütün geçmesini sağlayabilir. İlaç tedavisi olarak, kolay ağrı kesicilerden daha kuvvetli olan ağrı kesicilere kadar ilaçlar kullanılabilir. Diz eklemine ayrıyeten enjeksiyonlar yapılabilir. Diz eklemine eklem sıvısına benzeri özellikte sıvı içeren ilaçlar yapılabilmektedir. Ayrıyeten yakın vakitte popülaritesi artmış olan PRP (trombositten varlıklı plazma) ismi verilen, hastanın kendi kanının alınıp kimi süreçlerden sonra içinde bulunan çeşitli büyüme faktörlerinin ayrılarak hazırlandığı enjeksiyon uygulaması da yapılmaktadır.
Bu tedavi prosedürlerinden gereğince yarar sağlanmayan hastalarda cerrahi süreçler uygulanabilmektedir. Uygulanacak cerrahi süreç hastalığın derecesine ve diz ekleminde bulunan ek sorun varlığına nazaran değişiklik göstermektedir. Artroskopik (kapalı) ameliyatlar hastalığın erken evrelerinde menisküs ve bağ yaralanmalarının eşlik ettiği durumlarda yapılmaktadır. Bu sistem ile diz eklemine küçük kesilerden girilerek kamera ile diz eklemi gözlenmekte ve hasar olan dokulara yönelik süreçler çarçabuk yapılmaktadır. Bacakta dizilim bozukları yani eğrilik durumları da yük dağılımını bozarak kireçlenmeye sebep olmaktadır. Kemikteki eğriliğin düzeltilmesi ile yük dağılımı da düzelmekte şikayetler azalmakta ve kireçlenmenin önüne geçilmektedir.Bazı hastalarda ise diz eklemindeki kıkırdak hasarı ileri boyutta olabilir. Bu hastalarda eklemin bir kısmında olması durumunda kısmi (yarım) protez uygulaması, tamamında olması durumunda ise tam protez uygulaması yapılarak bozuk eklem yüzeyleri çıkartılığı ve yeni yapay eklem oluşturulduğu tedavi sistemi uygulanmaktadır. Yapılan cerrahi süreçler sonrasında hastaların şikayetlerinin giderilmesiyle gündelik hayat aktivitelerine süratli ve ağrısız biçimde dönüş sağlanmaktadır.
