Menisküs yırtığı nedir sorusunu cevaplamadan evvel menisküsün ne olduğunu anlamak lazım.
Menisküsler diz eklemi içerisinde uyluk ve kaval kemikleri ortasındaki sürtünmeyi azaltmak, beden yükünü diz içerisine transfer etmek için içeriye yerleşmiş olan kıkırdakımsı yapılardır. Hal olarak C harfine benzerler; içte ve dışta birer tane olmak üzere diz eklemi içerisinde 2 tanedirler.
Menisküslerin yırtılması iki farklı halde olmaktadır. Genç kümede bir travma sonrası yani bir darbe gelmesi sonrası yırtılma olabilir. Bir de yaşlı kümede tüm bedenimizdeki yapıların eskimesi üzere menisküslerin de yapılarının zayıflayıp eskimesi sonucu kolay diz üzerinde dönmeler, burkulmalar sonucu ortaya çıkabilir.
Yaşlı kümede diz eklem kıkırdağının harap olması, halk ortasındaki kireçlenme dediğimiz durumun ortaya çıkması menisküs üzerindeki yükü arttırır. Esasen yapısal olarak özelliklerini kaybetmiş olan menisküs çok kolay darbelerle yırtılabilir hale gelir.
Menisküs yırtıklarının belirtileri nelerdir?
Menisküs yırtıkları oluşurken hastalar ekseriyetle ani bir ağrı batma ya da yırtılma hissederler. Yırtılan menisküsün hangisi olduğuna bağlı olarak ağrı dizin iç ya da dış kısmında daha besbellidir. Birkaç saat içinde dizin içinde sıvı yahut kan toplanmasına bağlı olarak diz ekleminde şişlik ortaya çıkar. Çoklukla yaralanan dizin üzerine basmak mümkündür lakin topallama vardır ve sportmenler ekseriyetle sporu bırakmak zorunda kalırlar. Yaralanma şiddetli ise menisküs yırtıklarına diz ekleminin çapraz ya da yan bağlarının kopmaları da eşlik edebilir. Bu durumda dizde emniyetsizlik ve boşluk hissi üzere belirtiler de ortaya çıkabilir. Bazen yırtılan menisküs kesimi, diz eklemini oluşturan kemiklerin ortasında sıkışarak diz hareketini mahzurlar. Kilitli diz olarak bilinen bu durumda erken periyotta cerrahi tedavi yapılması gerekir.
Zaman geçtikçe dizdeki yaygın ağrı azalarak ilgili menisküsün üzerinde noktasal hale gelir. Ağrı bilhassa ani dönüşlerde ve çömelme sırasında ortaya çıkar. Yırtık menisküs kesimleri eklem yüzleri ortasına girerek dizde takılma ve kilitlenme üzere belirtilere yol açabilir. Bu beraberinde daha evvelce dizde olmayan kıtırtı gibisi seslere de yol açabilir
Menisküs yırtıklarına nasıl teşhis konulur?
Doktorunuzun menisküs yırtığı teşhisine ulaşması için evvel olayın oluş biçimini anlatmanızı isteyecektir. Daha sonra dizinizi muayene ederek menisküs yırtığı bulgularını araştırır. Bu sırada yan ve çapraz bağlarınızı da muayene eder. Uygun bir öykü ve fizik muayene sonrasında menisküs yırtığı tanısı büyük ölçüde ortaya çıkar. Dizinizdeki aşınma-eskimenin ölçüsünü pahalandırmak ve kemik yapılarda diğer bir sorun olup olmadığını anlamak için hekiminiz röntgen grafileri isteyebilir. Menisküs yırtıklarının teşhisini doğrulamak için son yıllarda en sağlam prosedür diz ekleminin manyetik rezonans görüntülemesidir (MRG).
MRG’nin menisküs yırtıklarını saptamadaki doğruluk oranı, yordamına uygun çekilir ve tecrübeli ellerde değerlendirilirse % 95’in üzerindedir. Lakin tedaviye karar vermede tek belirleyici MRG değildir. Birtakım olgularda yırtık olmadığı hale yırtık varmış üzere imaj elde edilebilir (yalancı olumlu sonuç) ya da tam bilakis yırtık olduğu halde MRG’de saptanamayabilir (yalancı negatif sonuç).
Özellikle daha evvelden menisküse yönelik cerrahi tedavi yapılmış ise kusur hissesi çok artar ve daha ileri tanısal prosedürlere gerek olabilir. Bu nedenle tedavinize karar verirken hekiminiz yalnızca MRG bulgularını değil, sizin öykü ve fizik muayene bulgularınızı da göz önüne alır. Birtakım hallerde bu teşhis formüllerinin hepsi yetersiz kalabilir.
Menisküs yırtıklarında tedavi seçenekleri nelerdir?
Gençlerde menisküs yırtıklarının tedavisi çoğunlukla cerrahidir. Çok ender görülen ve tam kat olmayan birtakım küçük yırtıklar dışında menisküslerin bizatihi düzgünleşme yeteneği yoktur. Bariz yakınmaları olan hastalarda cerrahi müdahale ile menisküs yırtığı onarılmaya çalışılır, şayet yırtık tamire uygun değilse yırtık olan kısım çıkartılır.
İleri yaştaki hastalarda menisküs yırtıklarına çoklukla dizde artroz (aşınma, yıpranma, kireçlenme) eşlik eder. Bu durumda yalnızca menisküs yırtığına müdahale etmek sorunu tam olarak çözmeyebilir. Hekiminiz bu durumda ilaç tedavisi ile belirtilerin baskılanmasını, eklem içi enjeksiyonları, artroskopik cerrahiyi ya da artroskopi ile birlikte kemik düzeltici ameliyatlardan birine karar verecektir.