Çocuktum, uyku mahmurluğu olmasına karşın bayramlık elbisemi giyip babamın yanında bayram namazına giderdim. Kimi uyuklayan kimi de can kulağı ile dinleyen cemaate imam vaaz ederdi. Bayram vaazının ana gündemlerinden kimileri “küslüklerin bitmesi, büyüklerin ziyaret edilmesi, çocuklara hoş örnek olunması, hoşgörülü olma, paylaşma, yetimlerin sevindirilmesi, yoksulların gözetilmesi” idi.
Meskene dönüşte tatlı bir telâşe olurdu. Merhum dedem tez canlı, babayiğit bir insandı. Tek başına kurbanı kesmeye kalkışır, oğulları onu durdurmaya uğraşır, hâsılı ortam kâh gerilir kâh gülücüklere boğulurdu. Karşılıklı sataşmalar ortasında meskenin çocukları olan bizler bir kenarda durur olanları seyreder, anlamaya çalışırdık. Kimsenin aklına “kurban kesilirken bu çocuklar ziyan görebilir” fikri gelmezdi, korkup ağlayan çocuk da olmazdı. Üstelik kurban kanı alınlarımıza sürülür, batıl bir inanç olsa da çocuk kurban kanı ile kutsanırdı. O devirde “uzmanlar kurban kısmı esnasında çocukların nasıl etkilendiği konusunda şu açıklamaları yaptılar” formunda yapılan haberlerden habersiz yaşardık. Tahminen de bu vesileyle hayatın gerçekleri, kurban ibadetinin hikmetleri ve vefat konusunda tecrübeyi yaşayarak öğreniyorduk. Bugün için “doğru mu? yanlış mı?” tartışması her düşünen beyin tarafından farklı açılardan kıymetlendirilebilir.
Bayram boyunca tüm akrabalar, komşular, tanıdık ve tanımadık beşerler ile beğenilen sohbetler edilirdi, karşılıklı ziyaretler yapılırdı. “Bana ne ondan, onun söylediklerinden, aman benden uzak dursun” yaklaşımları ve kişiselliğin getirdiği karşısındaki insanı değersizleştirme uğraşları hem bilinmezdi hem de prestij görmezdi.
Ortadan 35 yıl geçti. Her yıl kurban bayramında yeniden bayram namazı, bayram vaazı ve kurban kesiti yaşandı. Yaşanan farklılıklar ve jenerasyonlar ortası bayram anlayışındaki değişimler bir tarafa tek şey daima birebir kaldı: vaazlarda bizlere anlatılan kıymetli mevzular (küslüklerin bitmesi, büyüklerin ziyaret edilmesi, çocuklara hoş örnek olunması, hoşgörülü olma, paylaşma, yetimlerin sevindirilmesi, yoksulların gözetilmesi). İstisnalar bir tarafa hakikat şu ki bayramlarımızda küslükler bitmedi, büyüklerin ziyaret edilmesi pek yoksullaştı, tatil yöreleri doldu taştı, çocuklar bayram kültürünü öğrenemedi, müsamaha ve paylaşma toplumumuzun kanayan yaraları olarak kaldı, yetimler ve yoksulların durumu değişmedi.
Lütfen olumsuz baktığımı düşünmeyiniz, yalnızca yıllardır dinlediğimiz vaazların yalnızca telaffuzda kalmaması, harekete de dönüşmesi için mevzuyu abartılı anlatmak istedim. Hepinizin bayramını kutlarım.
