Paranoyak, Narsist, Borderline, Histrionik… Sizin kişilik özelliğiniz hangisi?
Çevremizde gördüğümüz ya da kendimizde var olan bu kişilik özellikleri depresyon riskini artırıyor.Psikiyatrist Dr. Uğur Hatıloğlu, kişilik özelliklerinden en yaygın olanları ve bu şahısların depresyona yatkın olmalarının nedenleri hakkında bilgi verdi.
- Kişilik Özellikleri Kişinin Etrafla Ahengini Kıymetli Ölçüde Etkiliyorsa…
Depresyon hastalığı genelde ergenlikten otuzlu yaşlara kadar uzanan bir periyotta ortaya çıkan rahatsızlıklardandır. Depresyonu artıran risk faktörlerinden biri de kişinin tabiatı diye de tanım edilen kişilik özellikleridir. Şayet kişilik özellikleri her durum ve vakitte sabit olup, kişinin etrafla ahengini değerli ölçüde bozuyorsa bozukluktan bahsedilebilir. Bozukluk demek için ayrıntılı bilgiyi hem bireyden, hem de etraftan edinmeli ve kişiyi aşikâr bir müddet takip etmek gereklidir.
- Sınırda (Borderline) Bireylerde Depresif Periyotlar Sık Yaşanıyor
Gergin ve tutarsız kişilerarası bağlar ve benlik algısına sahip bu bireylerde öfke nöbetleri, kendine ziyan verme niyet ve davranışları, riskli aksiyonlar, kendini daima boşlukta hissetme, his durumda iniş ve çıkışlar gözlenebilir. Hayatındaki bu gelgitlerle baş edemeyen kişi, gerilimli ömür olaylarının da tesiriyle hem etrafını hem de içten içe kendini kabahatler ve değersizleştirir. Bu hisler kişinin aralıklı depresif periyotlar geçirmesinin sebeplerindendir.
- Histerik Şahıslar İlgi Odağı Olamadıklarında Depresyona Giriyor
Histrionik kişilik bozukluğuna sahip şahıslar, ilgi odağı olmadıkları durumlarda rahatsız olurlar ya da bedellerinin anlaşılmadığını düşünürler. Duygusal iniş çıkışları süratli biçimde olduğundan, dışarıdan rol yapmakla suçlanabilirler. Çabuk sıkılırlar, hayatları daima bir cümbüş havasında sürsün isterler. Bu yüzden yeni bağlar kurmak konusunda heveslidirler. Lakin şevkle başladıkları bağlarda ilgileri süratle azalabilir. İlgi odağı olamadıkları periyotta kendilerini mutsuz ve bedelsiz hissetmeleri nedeniyle depresyona yatkındırlar.
- Paranoya Mutsuzluğa Yol Açıyor
Şüpheci (Paranoid) özelliklere sahip şahıslar, gereğince kanıt olmaksızın oburlarının kendisini kullanmaya çalıştığını, istismar edildiğini ve bunlar sonucunda ziyan görebileceklerini düşünürler. Bu yersiz kaygılar kişinin kelam ve davranışlardan kolay etkilenmesine, kimseye güvenememesine, içten içe başkalarına öfke duymasına yol açar. Şahıslar ortası münasebetlerdeki bu tansiyon vakit zaman baş edilemeyecek hal aldığında; karamsarlık, mutsuzluk ve hayata karşı ilgi kaybı gelişir. Bu durum da depresyonla sonuçlanabilir.
- Narsist Şahıslar Tenkitler Karşısında Depresyona Giriyor
Özsevici (Narsisistik) bireyler kendilerinin çok kıymetli olduğuna dair büyüklenmeci bir algıya sahiptirler. Genelde başarılarıyla övünürler. Oburlarının da kendilerinin üstünlük ve sahip oldukları ayrıcalıkları görmesini ve övülmeyi beklerler. Daima daha fazlasını arzularlar. Empati yapmak onlar için güçtür ve oburlarının isteklerini anlamakta zorluk çekerler. Oburlarının meselelerinden konuşmak istemez ve dinlemekte dahi zorlanırlar. Benlik hürmetleri gösterdiklerinin bilakis kolay zedelenebilir olduğundan tenkide çok hassastırlar. Tenkit karşısında rezil olmuş, yeteneksiz ve boşluktaymış üzere hissedebilirler. Süregiden tenkitler karşısında utanç ve değersizlik hisleriyle depresif devirler yaşayabilirler.
