Stres hayatımızın olmazsa olmaz bir kesimi ve muhakkak bir dozda olduğunda bizim daha uyanık ve hayatın getirdiklerine hazır olmamızı sağlayan itici bir güç. Bazen de dozu aştığında gayret ederek üstesinden gelmemiz gereken bir yükseltici. Bu uyanıklık ve yükselme kaynağı birden fazla sefer denetimimiz altında olmakla birlikte bazen bizlerdeki tahammül gücünü aşabilmekte bazen de epeyce ağır yaşanabilmekte ve bizi yorarak kimi sorunlara yol açabilmekte. İşte bu noktada içinde bulunduğumuz durumdan çıkış için bir dayanak almak en düzgünü. Bu takviye, emsal tecrübesi yaşamış bir arkadaş ya da yakınımızla paylaşmak olabileceği üzere; bizi anlayacak ve yardımcı olabilecek bir şahıstan dayanak formunda de olabilir. Bazen de gerilimin şiddeti ve tesirleri çok ağır olmakta ya da mevcut durumda alınan takviyeler kâfi olmamakta. İşte bu etapta bir uzmandan yardımı almak en doğrusu. Uzman, mesleksel birikimi doğrultusunda değişik teknikler kullanarak yardımcı olmaya çalışacak kişidir. Bu teknikler psikoterapi usullerini kullanmak olabildiği üzere gerektiğinde ilaç kullanımını da içerebilir.
Psikoterapiler temel olarak bireye gerilim ile başa çıkmada yeni stratejiler kazandırmayı maksatlar. Psikoterapide temel hedef; bireylerin içinde bulunduğu durumun farkına varması, bu duruma yol açan etkenleri tanıması ve artık ve gelecekte bu sorunun üstesinden gelebilme yollarını öğrenebilmesidir. Temel hedef bu biçimde olmakla bir arada her bir terapi ekolü bu hedefi gerçekleştirmede farklı bir temel ve usul izlerler.
Problemlere farklı bakış açıları ve sorunların üstesinden gelmede farklı stratejilerin kullanımı doğal olarak farklı terapi ekollerini ortaya çıkarmıştır. Mevcut sorunun altında yatan dinamikleri bularak bireyin bugünkü sorununu çözmeye çalışan lakin yıllara yayılan bir süreç ile ilerleyen psikoterapi formülleri olduğu üzere altta yatan nedenlere odaklanmaksızın yalnızca soruna yol açan fikir sistemi ve davranışı düzeltmeyi hedefleyen daha kısa periyodik psikoterapi ekolleri de mevcuttur. Kimileri da yaşanılanlara farkındalık yaratma ya da kıymetler üzerine odaklanmaktadır. Genel olarak da değişimi direkt bireye odaklanarak yapmayı amaçlayan öbür psikoterapi ekollerinden farklı olarak Kişilerarası Alakalar Psikoterapisinde (KİPT) odak kişinin yakın ilişkilerindedir. KİPT, gerilimle başa çıkması için bireyin bağlarında bir dönüşüm yapmasını gayeler. Başka bir deyişle KİPT, bireyin kişilerarası dayanak ve kaynaklarını tamir ve gelişim için kullanmasına rehberlik eden, kısa vadeli bir psikoterapidir.
Strese neden olan en değerli hayat olayları ekseriyetle yas- rol geçişi- çatışma ya da genel kişilerarası ilişki-beceri yoksunluğu nedeni ile ortaya çıkmaktadır. Ağır kedere yol açan bir kayıp, ömrün akışında değerli bir değişiklik, yakın bir kişi ile yaşanan değerli bir çatışma olduğunda bireylerin yakınlık ve inanca gereksinimleri daha çok artmaktadır. Böylesi vakitlerde gereksinimi olan dayanak ve kaynaklara ulaşabilen birey meşakkat yaratan durumun üstesinden gelebilmekte ve hayatın olağan akışına ahenk sağlayabilmektedir. Lakin vakit zaman bireyler hem kendi biyolojisinin getirdiği yatkınlıklar hem sorunun şiddeti ve yoğunluğu hem de takviye kaynaklarına ulaşamamaları nedeniyle bu sorunun üstesinden gelmekte zorlanabilir ve yardıma muhtaçlık hissedebilirler. Bu türlü durumlarda KİPT terapisti birey için meşakkate yol açan bu sorun alanlarından bir yahut birkaçı üzerine odaklanır ve özel tekniklerle içinde bulunulan sorunun tamiratına yardımcı olur.
Yaşamdaki değerli bir yakının vefatı ya da değerli biriyle olan ilginin sonlanması, işin ya da mevcut durumun kaybedilmesi birer yas nedeni olabilir. KİPT öbür terapilerden farklı olarak kaybedilen kişiyi unutmasını değil bilakis onunla bağlarını güçlendirerek yokluğuna ahenk sağlamasını maksatlar. Yakın ve kıymetli biriyle yaşanan ve derde neden olan buluşamama anları, çatışma sorun alanına odaklanmaya yöneltir. Bu sorun alanı üzerine odaklanıldığında; bağlarda bir tamir sağlayacak irtibat maharetlerini kazandırmak temel gaye olur. Boşanma, okula başlama, ergen olma, evlenme, ebeveyn olma üzere kıymetli kavşaklarda yaşanabilecek problemlerde ise hedef bireyin rol değişimlerine ve geride bırakılanlara ahenk sağlaması için gerekli marifetleri kazanmasıdır.
KİPT terapisti, bireyin dış dünyada yeni alakalar geliştirmesi, var olan münasebetlerini güçlendirebilmesi, alamadığı yardımları alabilmesi için özel teknikler kullanarak bireye rehberlik eder ve takviyeler.
KİPT her biri 45-50 dakika süren, haftada bir uygulanan 12-16 seans formunda uygulanan kısa vadeli bir terapidir. Lakin bireyin gereksinimlerine ve imkanlara nazaran bu müddet kısaltılabilir ya da artırılabilir. Terapi tamamlandıktan sonra da terapist-hasta alakası büsbütün sonlanmaz. Muhtaçlığa uygun formda, hasta ve terapistin ortak kararıyla daha uzun görüşme aralıklarının belirlendiği sürdürüm evresine geçilir.
