Vücudun kendi hücrelerinin tamir sürecine katkıda bulunmak üzere kimi uyaranlar göndermek gerektiği bilinmektedir. Hastalara uygulanan hücre tabanlı tedaviler, bilhassa de kök hücreler, eklem kıkırdağı yenilenmesi dahil olmak üzere öteki iskelet sistemi hastalıklarında da umut verici sonuçlar vermektedirler. Eskiden beri olmayan dokunun birebirini geliştirdiği varsayılan bu tedavide karşımıza çıkan bulgular kök hücrelerin tedavideki aktifliği anlayışımızın gelişmeye muhtaçlık duyduğunu göstermektedir. Birçok hastalıkta nerdeyse klasik tedaviler ortasında yer almaya başlayan hücresel tedavi ve modaliteleri ile yeni kıkırdak yapmak yahut artrit tedavi etmek mümkün olabilmektedir. Lakin, kemik iliği kök hücreleri ve kan hücre öncüleri tüm dokularda tedavi edici olduğu teorisi üzerine farklı görüşler de öne sürülmektedir.
Arnold Caplan Floresan moleküller ile işaretlenmiş olan mezenkimal kök hücreler üzerine yaptığı çalışmalarda göstermiştir ki verilen tüm kök hücreler yara alanında yapısal olarak yer almamaktadır. Pekala bu durumda yeterlilik halinin nasıl ortaya çıktığını tartışmaya çalışalım.
Kök hücreler kan damarlarının duvarlarında kemik iliğinde, yağ dokusunda kısaca aslında çabucak hemen her dokuda varlığını sürdürerek yaşıyorlar. Daha fazla damarın olduğu yağ hücreleri üzere alanlarda kök hücre bulunmaktadır. Bedenin yaralanmasının olduğu anda, bir enfeksiyon, kesi, travma anında hücreler harekete çağrılırlar. Davetler farklı hücrelerde farklı karşılıklara yola açarlar. Davetin bağlantı kanalı ise bölgesinde tesirli olan hormonal düzenekler yani büyüme faktörleridir. Antibakteriyel tesir yahut başka proteinlerin ortama göç ederek tamir için gerekli olan tüm faktörler yaralanma alanına taşınmasına ya da depolandığı noktalardan özgür bırakılmasını sağlarlar.
Hücrelerin bir ortaya gelerek oluşturdukları bağışıklık sistemi bakteriyel kirlenmenin yahut yaralanmanın görüldüğü anda ilaçlardan daha faal proteinler üretebilmektedirler. Bu antibiyotik gibisi proteinlere örnek olarak ağzımızda yahut ellerimizle temas eden kontamine olmuş besinlerden bizi korumak için savunmacı yahut “defensinler” olarak isimlendirilen proteinleri süratlice devreye sokarlar.
Kemiklerin kırıldığında yahut ligamanlarda yaralanma olduğunda kök hücreler güzelleşme cevabını başlatmak için ani tepki gösterirler. Bu tepki çerçevesince yapılandırıcı “anabolik” faktörler salgılamaktadırlar. Onlar yaralanma alanının etrafında kalarak düzgünleşme sürecinde öbür faktörleri sırayla özgür bırakmak için varlığını korurlar. Eski yaralanmış doku ve artıklarının ortamdan uzaklaştırılmaları da yeniden bu tamirat hücrelerinin vazifeleri ortasında yer alır. Benzetme yaparsak; kök hücreler yalnızca gerçek vakitte, tesisatçıları ve badanacıları çağırarak, genel müteahhitler rolü oynamaktadırlar.
” Kök hücreler kıkırdak yapmazlar” dersek aslında yeni bir karmaşa yaratmadan durumu özetlemiş oluruz. Kıkırdak ve eklemlerde, kemik, menisküsün fibröz doku ile yaralı yüzeyin tamir olmasında farklı vakitlerde yapılan müdahaleler yer almaktadır. Yeni kıkırdağı yahut kemiği dokulardan menşey alan orjinal hücreler yapmaktadırlar. Bu yapısal rol üstlenen hücrelere kondrosit ve fibrokondrositler ismi verilmektedir. Bu hücreler kolajen ve hücreleri çevreleyen glikoprotein yüklü matrisleri üretirler. Tekrar benzetme yapacak olursak bu durumu yer karoları ortasındaki derzlerin üretilmesine benzetebiliriz. Öte yandan kök hücreler yaralı eklemlerin tamiri için çok kıymetlidir. Lakin aktiflikleri ilgili alandaki evvel paklık sonrada tekrar üretimin yönetilmesi ile söz bulacaktır.
Kök hücrelerin enjekte edilmesi güzelleşmeye değerli ölçüde yardımcı olurken ekseriyetle tek başına ortopedi alanında tedavinin muvaffakiyetinde kâfi olmayabilirler. Biyolojik eklem tamir büyüme faktörlerinin uyarıcı aktiviteye sahip olan tüm doku ve her türlü kritik hücrelerden faydalanmak üzere odaklanılmış bir tamir idare bilimidir. Farklı casusların bir arada verilmesi ve zamanlaması için doktorunda hücreler ortası uyum ve izleme misyonu üstlenmesi gerekliliği günümüzde karşımıza çıkmaktadır.
Hücresel tedavilerde sıklıkla başvurulan kan hücrelerinden trombositler, yaralanma anında kanamayı durdurma ve akabinde alana kök hücreleri çağırma kapasiteleri bakımından sık kullanılan yararlı biyolojik casuslardır.
