Tüm spor yaralanmalarının %5–8 ini oluşturan kalça ve kasık meselelerinde, atlette en sık şikâyet kasık ağrısı olması nedeni ile bu çeşit yaralanmalar kasık ağrıları başlığı altında ele alınmaktadır. Sık karşılaşılmasına karşın spor hekimliğinin en az anlaşılmış hususlarından biridir. Ağrı birçok eklem, kas kümesi ve hudut yapılarından kaynaklanabilir. Teşhisteki sorun yapıların kendilerinden değil, yapıların birbiri ile olan sıkı ilgisinden kaynaklanır. Kalça ve kasık etrafındaki biyomekanik göz önüne alındığında bir anatomik yapının işlev bozukluğu bir öbür yapının işlev bozukluğuna yol açabilir. Bunun sonucu olarak tabibin dikkatli bir hikaye ve sistemik muayene sonrası temel işlev bozukluğunu bulması ve atlete gerçekçi ve gayeli bir rehabilitasyon programı sunması başarıyı artıracaktır.
Adduktorların yaralanmaları, osteitis pubis ve sportmen fıtığı en sık karşılaşılan meselelerdir. Öbür kıymetli nedenler; kalça eklemi sıkıntıları, kalça etrafı sıkıntıları, hudut hasarları, bel problemleri, ürogenital problemler ve batın içi sıkıntılardır.
- Adduktorlarla İlgili Kasık Ağrıları (Adduktor Strain)
En sık karşılaşılan kasık problemlerindendir (%62). Futbol, engelli koşu, karate ve buz hokeyi atletlerinde daha sık karşılaşılmaktadır. Tendinöz bölgedekiler geç uygunlaşan yaralanmalardır. Kas-tendon bileşke yaralanmaları en sık görülen adduktor yaralanmalardır. Öteki bir yaralanma, kas bölgesinde olabilmektedir.
Nedenler içinde, alt ekstremite biyomekanik bozuklukları değerli rol oynamaktadır. Bunlar ayak ve bacak deformiteleri, uzunluk eşitsizliği ve kas dengesizliğidir.
Tanıda en değerli bulgu ağrıdır. Isındıkça azalır, aktivite sonuna hakikat ya da soğuyunca artar. Sprint, istikamet değişikliği, topa vuruş ağrılıdır. Ağrının yeri değerlidir. Sıklıkla adduktor longus yapışma yerindedir. Dirence karşı adduksiyon ve kasın gerilmesi ağrılıdır.
Tanıda ultrasonografi kıymetlidir. MR ile yaralanma bölgesi ve derecesi kıymetlendirilebilir.
Tedavi: Akut yaralanmalarda buz uygulaması ve ağrı kesici ilaçlar ile başlanır. Daha sonra eklem hareket açıklığını esirgeyici ve kas zayıflamasını önleyici fizik tedavi ile devam edilir. Denetimli germe, kuvvetlendirme, proprioseptif idmanlar yaptırılır. Ülkü kuvvet, fleksibilite ve dayanıklılık birlikte spora dönüş gerçekleşir.
Kronik yaralanmalarda kuvvetlendirme ve proprioseptif idmanlar yaptırılır. Faal idman antrenmanı ile birlikte fizik tedavi yeterli sonuçlar verebilir. Dirençli olgularda cerrahi tedavi, sıklıkla tendon gevşetilmesi uygulanır.
Kas kuvvetinin %70 kazanılması ve ağrısız tam hareket genişliği kazanıldıktan sonra spora dönüş yapılabilir. Bu akut yaralanmalarda 4–8 haftayı, kronik yaralanmalarda 6 ayı bulabilmektedir.
- Osteitis Pubis
Simfizis pubis ve etrafındaki yapıların ağrılı, enflamatuar ve non-enfeksiyöz bir hastalığıdır. Kronikleşme ve eklemde bozulma esas özelliğidir. Futbolcular, koşucular (uzun mesafe-engelli) ve yüzücülerde sıkça görülür.
Nedenler ortasında, karın kasları ve adduktor kasların oluşturduğu mikro travmalar, kas dengesizliği, adduktor ve karın kaslarının gerginliği, kalçalarda iç rotasyon kısıtlılığı, sakroilyak eklem yahut simfizis pubiste instabilite, çok bel çukurluğu ve pelvik anteversiyon, alt ekstremite eşitsizliği, artmış pronasyon, varus ve valgus deformiteleri sayılabilir.
Tanı: Klinik bulgu olarak pubik bölgede, uyluk iç tarafında tek ya da iki tarafa yayılan ağrı vardır. Kalça yahut kasık bölgesine yayılabilir. Fizik muayenede simfizis hassaslığı, adduktor longus ve inferior pubis kolu hassaslığı, kalça rotasyon sonluluğu, pelvik uyumsuzluk, sakroilyak eklem hassaslığı ve mobilite sonluluğu tespit edilebilir. Tek bacak zıplama ile kasık yahut pubik bölgede ağrı olması manalı test olarak tanım edilir. Faal adduksiyonda ve spor aktivitesi ile ağrı artabilir. Dik oturma ile ağrı provake edilebilir. Direkt grafi erken devirde olağandır. Yakınmalarla paralellik göstermeyebilir.İlerleyen periyotta simfizis pubiste genişleme, periartiküler skleroz, eklem kenarında düzensizlik ya da pubis kollarında güve yeniği imgesi olabilir. MR’da kemik iliği ödemi görülür.
Tedavi: Tedavinin temeli rehabilitasyondur. İstirahat ve ağrı tedavisini fizik tedavi takip eder. Kalça hareket genişliği idmanları, adduktor germe ve kuvvetlendirme idmanları yapılır. Antrenmanlar yapılırken ağrıdan kaçınılmalıdır. Kortikosterod enjeksiyonu tartışmalıdır. Cerrahi tedavi seçenekleri, drilleme, küretaj, rezeksiyon ve artrodezdir (eklemin dondurulması). Tedavi boyunca hekim, fizyoterapist, atlet ve antrenör işbirliği değerlidir. Hasta tam ağrısız olduktan sonra spora dönmelidir. Ortalama düzgünleşme müddeti 6–9 aydır.
- Sporcu Hernileri
Nedenler:
Arka kasık – karın duvar anomalileri, çok kullanıma bağlı art kasık duvarı kas yırtıkları, kas dengesizliği (zayıf abdominal – kuvvetli adduktor), kas kısalması olabilir.
Tanı: İyi bir klinik hikaye alınmalıdır. Sinsi başlar, yavaş ilerler. Ağrı en kıymetli bulgudur. Yaygın ve derin kasık ağrısı halindedir. Rektus abdominusa, adduktorlara, perineum ve kasığa yayılabilir. Karın içi basıncını artıran hareketler ağrılıdır. Ultrasonografi karın art duvar anomalisini ortaya koyabilir. Herniografi yapılabilir.
Tedavi, çoklukla cerrahidir. Endoskopik yahut açık usulle yapılabilir. Tamir – mesh uygulaması yapılır. %97 oranında başarılı sonuçlar alınabilmektedir. Spora dönüş, 6–8 haftada olabilir.
- Kalça Eklemi Sorunları
Kalça eklemi yüksek oranda ek gerilimlerle karşılaşan ve yaralanmaya açık bir eklemdir. Kalça yaralanması geçirmiş bir atlette 4–6 hafta geçmesine rağmen devam eden yakınmalarda eklem içi bir sorun düşünülmelidir.
- Kapsüler Laksite
Nedeni bilinmeyen kalça instabilitesidir. Eklem kapsülünde uzama-gevşeme vardır. Jimnastik, futbol, bale, tekvando üzere sporları yapan, profesyonel ve üst seviye atletlerde görülebilir.
Sporcu, kayma hissi, dışa dönme hissi, güvensizlik, ağrı, ağrılı kütleme, dış rotasyon boşluğu üzere şikâyetleri tabir edebilir. Röntgen, MR artrografi, floroskopik denetim teşhiste yardımcıdır. Tedavi ekseriyetle cerrahidir. Gaye kapsüler volümün azaltılmasıdır. Kapsüler gerdirme, artroskopik termal kapsülorafi yapılabilir. Spora dönüş 13–17 haftadır.
- Asetabuler Labrum Yırtıkları
Sporcularda kasık ağrısına yol açan en değerli kalça eklemi meselesidir. Atletlerde haftalarca geçmeyen kalça ağrısında labrum yırtığı düşünülmelidir. Yaralanma nedenleri ortasında sıkışma, eklem gevşekliği, travma (çıkık, yarı çıkık), gelişim geriliği sayılabilir. Teşhiste, hikaye çok kıymetlidir. En besbelli belirti, derin ön kasık ağrısıdır.Aktivite ile kimi durumlarda artar, dinlenmekle geçer. Ağrılı klik yahut takılma, süreksiz kilitlenme, hareket sınırlanması, kayma hissi, performans düşüklüğü, günlük aktivite sınırlanması olabilir. Fizik muayenede kalçanın fleksiyon, iç rotasyon ve adduksiyonunda ağrı manalıdır. MR, MR Artrografi %90 – %95 hassastır. Artroskopi ile%98 kesin teşhis konur.
Tedavide öncelikle ağrı tedavisi, fizik tedavi, eklem içi enjeksiyon, yatak istirahatı, traksiyon, yüklenmeme üzere konservatif teknikler uygulanır. Cerrahi tedavi olarak artroskopi, altın standarttır.
- Femoroasetabuler sıkışma
Önemli bir kasık ağrısı nedenidir. Bilhassa genç atletlerde görülür. Femur baş ve boynunun olağandışı yapısı ve displazik asetabulum neden olabilir. Hastanın kasık ağrısı vardır ve sportif aktivite ile artar. Ağrı keskin ve bıçak saplanır üzeredir. Kalçanın fleksiyon ve iç rotasyonu ağrılıdır. Röntgen, MR, MR artrografi teşhiste yardımcıdır.
Tedaviye konservatif sistemlerle başlanır. Aktivite modifikasyonu, aktivite sınırlaması, çok kalça hareketinin denetimi, ağrı kesiciler, fizik tedavi (pasif germe) uygulanır. Cerrahi tedavi, açık ya da artroskopik yapılabilir. Femur baş-boyun bölgesi konturlarının düzeltilmesi, bazen asetabulum ön kenarı için rezeksiyon yapılır.
- Ligamentum Teres Yaralanması
Bale, judo, karate, tekvando sporu yapanlarda görülebilir. Ağrı, güvensizlik, kayma ve dışa dönme hissi esas belirtilerdir. MR ile teşhis konabilir. Artroskopi ile teşhis ve tedavi muhtemeldir.
Diğer Kalça Eklemi Problemleri (İntraartiküler); femur başı avasküler nekrozu, sinovitis (toksik, enflamatuar), transiyent sinovitis, osteokondritis dissekans, osteoartritis (posttravmatik,enflamatuar), eklem faresi, gerilim kırıkları, kırıklar, travmatik kalça çıkığı, Perthes-Calve-Legg hastalığı, displazi, pigmente villonodüler snovit, femur başı epifiz kayması, femur başında kondral yaralanmalar, kapsüler yırtıklar, kapsüler sertlikler, tümörler, enfeksiyonlar.
- Kalça Etrafı Meseleleri (Ekstraartiküler)
Stres Kırıkları (Pubis Kolu), bursit, snapping hip sendromu, gluetus Medius Sendromu (Siyatik sinir), kas-tendon yaralanmaları, miyositis ossifikans, avulsiyon kırıkları.
- Nöropatiler
Pudendal nöropati, genitofemoral nöropati, obturator nöropati, lateral femoral kutanöz hudut kompresyonu, siyatik nöropati (Priformis – Hamstring)
- Lumbosakral Sorunlar
Bel fıtıkları, belde darlık, bel kayması, romatoid artrit, ankilozan spondilit, gut, kemik enfeksiyonları.
- Ürogenital Sorunlar
Üriner sistem enfeksiyonları, prostatitis, uretritis, böbrek taşı, skrotal ve testikular sıkıntılar.
- İntraabdominal Sorunlar
Anevrizmalar, apandisit, divertikülozis, tümörler, enflamatuar bağırsak hastalıkları.
Kasık Yaralanmalarının Önlenmesi
- Kuvvet eksikliğinin giderilmesi
- Fleksibilite
- Pelvis etrafı kas istikrarı (adduktor, abduktor, abdominal)
- Pelvik propriosepsiyon
- Spora iştirak öncesi ayrıntılı muayene
- Risk faktörlerinin giderilmesi
- Fiziksel uygunluk – Kondisyon
- Yeterli ısınma – Soğuma
- Progresif idman programları
- Doğru teknik
- Uygun ekipman – ortotik
- Doğru beslenme ve sıvı alımı
- Yeterli uyku
- Ekip çalışması