Kalça eklemini oluşturan kemikler ortasındaki doğuştan gelen uyumsuzluğa gelişimsel “kalça displazisi” ismi verilir. Kemikler ortasındaki kolay bir uyumsuzluktan, kalça çıkığının olduğu en ileri safhaya kadar görülen tüm sıkıntılar, gelişimsel kalça displazisinin kapsamına girer.
Önceki yıllarda doğumsal kalça çıkığı olarak tanımlanan bu durum, 80’lerde yapılan araştırmalar sonucunda çocuklarda yalnızca kalça çıkığı görülmediği, büyük bir kısmında kalçadaki eklemin uyumsuzluğundan kaynaklanan meselelerin da ortaya çıktığının saptanmasıyla daha geniş bir tarif olan “gelişimsel kalça displazisi” (GKD) ismini almıştır.
Risk Faktörleri
Gelişimsel kalça displazisi oluşumunda birtakım risk faktörleri vardır. Olağan doğum sırasında bebeğin zıt gelişi (makat geliş), çoğul gebelikler, amniyon sıvısının azlığı ya da fazlalığı ile ilgili meseleler, birinci doğum, çocuğun anne rahmindeki konumu üzere durumlar riski artırır. Öte yandan kız çocukları da bağları daha esnek olduğu için gelişimsel kalça displazisine yatkındırlar.
Doğuma bağlı risklerin yanı sıra doğum sonrası yapılan kimi yanlış uygulamalar da vardır. Bunların başında da bebeği klâsik yollarla kundaklamak gelir. Yapılan araştırmalarda kundaklamanın gelişimsel kalça displazisini önemli manada artırdığı görülmüştür. Klasik kundaklamada bebeğin bacakları dümdüz birbirine yapışık biçimde hareket etmesine müsaade vermeden sarılır. Halbuki kalçanın doğal gelişiminin sağlanması için bacakları özgür bırakmak gerekir. Günümüzde klasik kundaklama üzere olmayan bebeği yalnızca gövdeden saran, bacakları hür bırakan taşıma, sarma prosedürleri de vardır. Bunlar klâsik kundaklamadan farklıdır, zira bacakları hür bırakır.
Tanı Aşaması
Bebek doğduğunda çocuk tabipleri tarafından yapılan birinci muayenede kalçaya da bakılır. Bu sırada şayet çıkık fark edilirse çabucak tedaviye alınır. Ayrıyeten bacaklar ortasında uzunluk farkı, bebeğin uyluk kısımlarındaki cilt katlarında asimetri varlığı kalça çıkığı kuşkusu uyandırmalıdır.
Bunun dışında doğum sonrası 4-6 hafta ortasında kesinlikle yapılması önerilen kalça ultrasonu muhtemel bir sorunun saptanması açısından son derece değerlidir. Bu haftalarda ultrason yapılamayan çocuklara şayet 6 aydan büyükse ultrason yerine röntgen ile tarama yapılır. Unutulmamalıdır ki kalçadaki sorun ne kadar erken teşhis edilirse tedavi de o derece kolay olur.
