Restorandan içeri girdiğimde herkes bana bakıyordu. Biliyorum, fark ediyordum- “Hep bu türlü olur bana”- Evvel kalbim süratli hızlı çarpmaya başladı. Kulaklarıma kadar kızardığımı hissettim. Eyvahlar olsun, ya bayılırsam? Rezil olmaktan korkuyordum. “Acaba şu an nasıl görünüyorum?” “Bende bir tuhaflık var mı?” Bu cümleleri düşünmeden edemiyordum… Gözüm arkadaşlarımı aradı. Birinci sefer onlarla bir yerde buluşmayı planlamıştım. Aslında onların yanına ilişkin olmadığımı düşünüyordum birden fazla vakit. Çok ısrar ettiler bu sefer gelmem için. Halbuki onlarla konuşurken bile zorlanıyorum. Yanlarında daima telaşlıyım. Farklı, hatta aşağı hissediyorum. Hiçbir yere uymadığımı düşünüyorum. Beni sevmeyecekler üzere geliyor. Tüm bunları bir kere daha yaşarken çabucak bir mazeret bulup restorandan çıkmalıydım. Düşündüğümü yaptım ve onları gördüğüm halde hiçbir şey söylemeden süratli adımlarla oradan uzaklaştım.
Bu giriş size bir yerden tanıdık geliyor mu? Siz ya da bir yakınınız, tahminen bir arkadaşınız bunları yaşıyor. Bu yaşantının oluşma sebeplerinden biri “sosyal izolasyon” şeması… Yaşama âlâ ahenk sağlayan yetişkinler olabilmemiz için çocukluğumuzun kusursuz geçmesi gerekmiyor lakin “yeteri kadar iyi” olduğunda olumlu tesirlerin açığa çıktığını görüyoruz. Bir çocuğun gelişimi için neye muhtaçlığı vardır sorusunun yanıtında, aslında her insanın karşılanmasına muhtaç olduğu bir kadro üniversal muhtaçlıklar yatıyor. Bir çocuğun öncelikle inançtan hissetmeye, özerkliğe, özsaygıya, kendini söz etmeye, gerçekçi sonlara ve diğerleri ile bağlılık hissetmeye muhtaçlığı vardır. Şayet bunlar karşılanırsa çocuğun psikolojisi sağlıklı ilerler. Şayet eksik kalırsa; karşılanmamış bu gereksinimlerin zedeleyici tesiri ile oluşan erken devir uyumsuz şemalar hayat uzunluğu gelişirler. Kendimizle ilgili değiştirilmesi güç çekirdek inançlarımızdır. Çocuklukta başlayan ve ömür uzunluğu tekrar eden özyıkıcı kalıplardır. İşte bunlardan biri de “sosyal izolasyon” şeması…Bu şemanın hissettirdiği öncelikli his yalnızlıktır. Kendinizi başkalarından farklı görür, istenmeyen biri olduğunuzu, dünyanın geri kalanının dışında kaldığınızı düşünürsünüz. Toplumsal ortamlarda ağır korku yaşayıp kendinizi başkalarından aşağı hissedebilirsiniz. Karşılıklı konuşmaları sürdürmekte zorlanabilirsiniz. Özgürce yanıt verebilmek, gülüp kahkaha atabilmek ve soru sormayı istersiniz lakin diğerlerinin sizin hakkınızda ne düşündüğü ömrünüzün odak noktasına oturduğu için bunları yapmaktan kaçarsınız. Şemayla başa çıkmak için farklı yollar denersiniz. Şemaya teslim olur, kaçar ya da bir kadro çok telafi yolları geliştirirsiniz. Çok telafi örneklerinden biri, toplumsal izolasyon şeması olan bireylerin hayatlarında yüksek standartların olmasıdır. Sosyal ortamlarda nasıl olunması gerektiği hakkında birtakım standartlar oluşturmuş olabilirsiniz (başarılı, çekici…). Bu kriterlerden daha azının başka şahıslar tarafından kabul edilemez olduğunu düşünürsünüz. Bununla bir arada daima inceleniyor ve bedellendiriliyor olduğunuzu düşünür, diğerleri tarafından olumsuz olarak yargılanmaktan korkarsınız. Arkadaşlarınızın ortasında ya da bir kümede iken daima gergin hisseder, dikkatinizi kendinizden alamazsınız. Birçok insan için farklı olduğunu ve dışarıda kaldığını düşünmek, içsel acı hissettiren bir tecrübedir. Sosyal izolasyon şeması olan bireyler ahenk sağlayamadıklarını fark ettiklerinde, yaşadıkları acı nedeni ile mutsuzluğa ve ümitsizliğe kapılıp depresif ruh hali yaşayabilirler. Ömrü böylesi zorlaştıran toplumsal izolasyon şemasının kökeni mizaç olabilir. Bununla birlikte başkalarından daha farklı bir ailede büyümek, çok seviyede eleştiren anne babaya sahip olmak şemayı tetikleyebilir. Bu şahıslar ebeveynleri tarafından gereğince düzgün olmadığı ya da nasıl göründüğü, nasıl konuştuğu konusunda eleştirilmiş olabilirler. Toplumsal izolasyon şeması ile çaba ederken kıymetli noktalardan biri, faal, kendine ilişkin kimlik ve tercihleri olan kişilik gelişimi açısından bireyi cesaretlendirmektir. Bireyin inandıkları ile aslında var olan gerçek ortasındaki farkı gösterebilmek kolaylık sağlar. Mizaç nedeni ile toplumsallaşmada zorlanabilecek bir çocuğunuz olsanız bile ebeveyn bakımını kâfi alan bu çocukların, durumu basitçe aşabileceklerini, daha rahat sosyalleşebileceklerini unutmayalım.
