Freud’a nazaran bellek yas karşısında direnir, zira yitirilen yalnızca bir kişi/nesne değil, insanın o kişi/nesneyle kurduğu bağlantıdır tıpkı vakitte. Bu nedenle bir “yas çalışması”na gereksinim vardır: yani “öleni öldürme süreci”ne. Freud, “Yas ve Melankoli” başlıklı yazısında “sağlıklı/başarılı yas” ve “patolojik/başarısız yas” ayrımı yapar. Başarılı yas kaybedilen nesnenin/kişinin yerine öteki bir nesneyi/kişiyi koymakla ilgilidir; başarısız yas ise engellenmiş yastır, patolojik bir durumdur ve melankoliye yol açar. Bu patolojik durumda, ego kaybedilen obje tarafından ele geçirilir, kaybedilen objeye kendini adar. Birinci yazılarında melankolinin sıhhatsiz bir takıntı hali olduğunu vurgulayan Freud sonraki yazılarında melankoliyle birleştirdiği tavra ayrıcalık tanımıştır; yas için temelde değerli olan şey yitirileni bünyeye katmak, kayıp nedeniyle sonsuza kadar değişmeye istek göstermektir.
Burada kelam konusu olan, kayba bağlılığın kesin koparılışı değil, bağlılığın özdeşleşme olarak vücuda alınışı ve bu yolla kaybın vücutta ikâmet etmeye başlayışıdır: Tam olarak terk edilmeyen kayıp dışarıdan içeriye aktarılmakta ve egonun bir modülü olarak korunmaktadır. Freud’un Ben ve İd’deki çözümlemelerinin temel vurgusu, kaybın dönüştürücü tesiridir. Butler bu vurguyu çok önemser: Gerçek yas kişinin kayıp tarafından ele geçirilmeye razı olmasıyla tutulabilir; bu, tıpkı vakitte ötekine/belirsiz olana/temsil edilemeyene teslim olmaktır. Geçmişin hayaletleri ve tartısıyla hantallaşmış olan günümüzde politik özne olmanın şartı da bu melankoli ya da yitenleri şimdide tutmaya adanmış uzlaşımsız yastır.
Uzlaşımsız yas, Walter Benjamin’in “Tarih Kavramı Üzerine” başlıklı yazısında Paul Klee’nin “Angelus Novus” isimli tablosunu betimleyişini akla getirir: Bu tabloda Klee,
“…bakışlarını ayıramadığı bir şeyden güya uzaklaşıp gitmek üzere olan bir meleği tasvir eder: Gözleri faltaşı üzere, ağzı açık, kanatları gerilmiş. Tarih meleğinin görünüşü de lakin bu türlü olabilir, yüzü geçmişe çevrilmiş.Bize bir olaylar zinciri olarak görünenleri, o tek bir felaket olarak görür, yıkıntıları durmadan üst üste yığıp ayaklarının önüne fırlatan bir felaket. Biraz daha kalmak isterdi melek, ölüleri hayata döndürmek, kırık modülleri yine birleştirmek… Ancak Cennet’ten kopup gelen bir fırtına kanatlarını o denli bir şiddetle yakalamıştır ki, bir daha kapayamaz onları. Yıkıntılar gözlerinin önünde göğe yanlışsız yükselirken, fırtınayla birlikte çaresiz, sırtını döndüğü geleceğe sürüklenir…”
Bu alıntı tarihin enkazını seyredenin müphem varoluşunu da mükemmelen söz eder. Geçmişi, geleceği, elbette şimdisi de kendisine ilişkin olmayan seyirci, muhtemelen, gördüğü felaketten bir anlığına uzaklaştığında fırtınaya kapılacak, sırtını döndüğü geleceğe sürüklenecektir; bu, tarih karşısında edilgin konumlanıştır. Tarihin enkazıyla kurulacak aktif alaka ise geçiş/akış değil de “kopuş” olan “şimdi”nin vaktinde, “olay”a sadakatle mümkündür.Kurma-yıkma diyalektiğini askıya alan mesiyanik an, geçmişi kurtarmak ve geçmişi geleceğe yöneltmek için tarihte ilerleme denilen şeyi askıya almalıdır.
