Femurbaşı avasküler nekroz osteonekroz olarakda isimlendirilir.Osteonekrozis kalça ekleminin ağrılı bir hastalığıdır. Kalça eklemine gelen kan akımının bozulduğu durumlarda ortaya çıkar. Kan akımının olmaması durumunda kemik hücreleri ölür ve kalça eklemi süratli bir halde kireçlenir yahut artrit gelişir.
Osteonekroz birebir vakitte avasküler nekroz yahut aseptik nekroz olarak da isimlendirilir. Bu hastalık rastgele bir kemikte ortaya çıkabilir ancak en sık olarak kalça ekleminde ortaya çıkabilir. Bir çok hastada her iki kalça eklemi birden tutulur.
Anatomi
Kalça, topuz ve soketten oluşan bir eklemdir. Soket, büyük pelvis kemiği tarafından oluşturulur, topuz ise femur denilen uyluk kemiği tarafından oluşturulur. Kaygan bir yapıya sahip kıkırdak dokusu ise soket ve topuzun etrafını örter ve düşük sürtünme yüzeyleri oluşturur.
Soketin iç kısmında, topuzun yaslandığı ve amortisör görevi gören labrum denilen fibrokartilaj bir yarım ay şekli yapı vardır.
Sebepler
Uyluk topuzuna gelen kan akımının azalması sonucu ortaya çıkar. Kâfi kan akımının olmaması durumunda uyluk topuzundaki kıkırdak dokuları ölür ve süratli bir formda baş çöker. Sonuç olarak kıkırdak ortadan kalkar ve topuz ile soket ortasında süratli bir kireçlenme ile sonuçlanır.
Risk Faktörleri
Kan akımı azalması dışında farklı birçok risk faktörü vardır;
- Yaralanma- Kalça çıkığı femur başı deveranını bozabilir.
- Alkolizm
- Uzun vadeli Kortikostroid kullanımı
- Diğer tıbbı şartlar; Keşan hastalığı, orak hücreli anemi, vaskülit üzere hastalılar
İnsidans
Osteonekroz her yaştan insanı etkilemekle birlikte, en sık olarak 40 ve 60 yaşları ortasında ortaya çıkar. Erkeklerde bayanlardan daha sık olarak görülür.
Klinik Bulgular
Ostenekrozun çeşitli evreleri vardır. Kalça ağrısı çoklukla birinci belirtidir. Bu kasık bölgesinde ve uylukta künt ve zonklama usulü ağrıyı yol açar. Hastalık ilerledikçe ayakta durmak zorlaşır, kalçayı taşımak ve yürümek ağrılı hale gelir.
Hastalığın önemli olarak ilerlemesi 3 ay ile 1 yıl ortasında sürer. Bu hastalığın erken teşhisi ile âlâ sonuçlar elde edilebilir.
Doktor Muayenesi
Klinik şikayetler ve hastalık öyküsü dinlendikten sonra, doktorunuz ağrıya sebep olan spesifik kalça hareketlerinizi muayene edecektir.
Görüntüleme Yöntemleri
Röntgen:Kemik yapısını âlâ kıymetlendirir. Femur topuzundaki çökme ölçüsü ve derecesi hakkında âlâ bilgi verir.
MRI
Röntgen erken evre osteonekrozisi göstermeyebilir. Ama MRI erken evrede kemik yapısı yahut femur topuzu hakkında ayrıntılı bilgi verecektir.
Evreleme kanlanma açısından Sintigrafi çekilmelidir.
Tedavi
Cerrahi dışı tedavi seçenekler olan ilaç, koltuk değnekleri , istirahat ve ozon tedavileri evre 1 yahut erken evrede hastalığın ilerlemesini yavaşlatıp ve ağrıyı azaltıp başarılı sonuçlar alınabilmektedir. Özellikleozon tedavisiile başarılı bildirimler mevcuttur.İleri evre hastalarda cerrahii müdahale düşünülmelidir.
Core Dekompresyon
Bu tedavi formülü ile femur topuzuna gelen kan akımını artırmak ve burdaki basıncı düşürmek için femur yan tarafından femur başına yanlışsız kanallar açılmasıdır. Oluşturulan bu kanallar femur başına olan kan akımın artırarak beslenmesini ve dokunun kendini yenilemesini sağlar.
Şayet erken devirde osteonekrozis yakalanırsa bu tedavi tekniği çok başarılıdır.
Core dekompresyon ameliyatı kemik yapının kendini yenilemsine yardımcı olması için, kemik greftleri ile desteklenebilir.
Damarlı fibula Greftleme
Diger bir tedavi seçeneği olup bacak yan kısmındaki fibula kemiği damarlı olarak alınır ve kalça eklemine transplante edilir. Bu greft, femur topuzunda hazırlanmış olan büyük bir kanala yerleştirilir.
Total Kalça Eklem Protezi
Eğer kalça ekleminde kollaps yani çökme gelişmiş ve osteonekroz ilerlemiş ise bu durumda total kalça protezi çok başırılı bir tedavidir. Bu tedavi kalça eklem hareket kabiliyetini artırır ve ağrıyı ortadan kaldırır. Tüm tedaviler için en başarılı olanıdır.
Sonuç Olarak
Core dekompresyon tedavisi kalça ekleminde önemli kireçlenme oluşumunu engelleyebilir lakin bu tedaviye karşın hastaların %25 ile %85 i total kalça protezi olmak zorunda kalırlar.Bu durum hastalığın ilerlemesi ve evresi ve çökmenin ölçüsüne bağlıdır.
Erken evrelerdecore dekompresyontedavi sonuçları başarılıdır. Bir çok olayda kore dekompresyon sonrası kemik kan akımı artar ve kemik güzelleşmesi düzelir. Tedavi süreci birkaç ayı bulur ve bu mühlet zarfında hasta kalçaya yük vermemeli, yürüteç yahut koltuk değneği kullanmalıdır.
Başarılı bir kore dekompresyon sonrası yardımsız yürüme ortalama 3 ayı bulur.
Ancak hastalık herşeye karşın ilerler ve çökme gelişirse total eklem protezi düşünülmesi gereken başarılı bir tedavi seçeneğidir.
