EŞ TERAPİSİ

“İlişkimizde sorun var”diye başvuranların yanında, asıl sorunu örterek; depresyon, psikosomatik şikayetler, ve fobik tepkilerle terapiste başvuranlarada sıklıkla rastlanmaktadır.” Birtakım çiftlerin terapiste başvurma gayeleri;ilişkilerini, evliliklerini kurtarmaktır. Hem terapi ortamı, hemde terapist evliliğin bitmesine ya da devam etmesine karar veremez.Terapi ortamı; İrtibatı açık ve net hale sokan, üçüncü bir kişinin (terapist) yardımıyla karşılıklı anlaşılabilir konuşmayı öğreten, kişinin olaylara tek istikamet olan bakış açısını zenginleştiren, kendinin farkındalığını sağlayan bir ortamdır. Bu ortamdan yeteri derecede faydalanabilmek yinede çiftlerin kendilerine bağlıdır.Terapinin emeli irtibatı sağlıklı hale getirmektir. Bir bağlantının sağlıklı formda devam etmesi, çiftlerin uzlaşmazlıklarını çözebilme yeteneğine ve isteğine bağlıdır. Çiftler ortasında bağlantının sorun haline geldiği durumlarda şu cümleler sıklıkla kullanılmaya başlamıştır artık.“Beni sen hiç anlamıyorsun. ”
Çiftlerde ortaya çıkan sıkıntılar, aslında sorun diye görülmeye başladığı vakitten daha evvel den de vardır. Lakin hayat döngüsünün çeşitli devrelerinde(evlilik, çocukların doğumu, çocukların okulu, eşlerin iş-meslek rolleri, geleceği yapılandırma)çiftler makul hedefler üzerine odaklaşırlar.
Böylelikle ilginin yürümesini engelleyen “şeyleri” göremez ya da görsede farketmemeye, farketsede bir mühlet sonra bunun değişeceğine kendini inandurmaya çalışır. Lakin bu hayat döngüsü içinde ani ve büyük değişimler, zorlanmalar, kayıplar ve bu döngünün oturtulmasıyla, bireyler o ana kadar belkide hiç yapmadıkları, yada bazen düşündüğü hatta bazen tecrübeye geçirdiği “kendinin farkındalığı” üzerine ağırlaşmaya başlar. Ben neyim? ne oluyor? ne istiyorum üzere kendine yönelik sorular sormaya başlar. Farkına varmaktan kaçındığı “şeyler” üzerine gidip onları araştırmaya, çözümlemeye çalışır. Bağın bileşenleri olan üçlü; kominikasyon-güç-duygu o anda gerçek sıkıntılar olarak görülmeye başlanır. Bağlantıda o ana kadar çıkıpta başedilen problemler bir anda üstesinden gelinemez bir hal almaya başlar. İlginin tarifini yapacak olursak;özel makul bir bağlamda şahıslar ortasında oluşan his ve fikir, davranışlarda şekillenen bir bildiri iletimi, daha da ötesi istek, istek ve gereksinimlerin yanıt bulmasına yönelik bir alış-veriştir. Bağın olması için iki kişinin olması ne kadar olmazsa olmaz bir kuralsa, bağlantıda hangi kontekstin geçerli olduğı konusuda o kadar kıymetlidir. İlginin şekillendirilmesi; makul bir durum, ortam dahilinde olmalıdır. Eşlerden birinin sevgisini söz etme biçimi başkasında sevgi olmazda öfke, kızgınlık formunda algılanabilir. İlgide değerli olan bir noktada “burada ve şimdi” dir. Bireyler ortası alakalarda, bireylerin etraflarındaki üçüncü ve dördüncü şahıslar (anne, kayınvalide, baba, arkadaş) tarafından bağa yandan müdahale yapılacağı üzere, bir profesyonel (terapist) tarafından da terapötik müdahaleler yapılabilir. Gerçek ömürde bağlarda belirlemeler, tanımlamalar ve yorumlar olduğu surece, müdahaleler her vakit bir halde vardır. Ancak bir sorun yaşandığında:kişilerin “eylem kapıları yapılanmış” olması yahut “sonu gelmeyen oyunlar”söz konusu olduğunda, sistemin dışından bir kişinin müdahalesine ihtiyaç vardır. Zira sistemin devam etmesi için, sistemin kurallarının değişmesi gerekmektedir. Sistemi değiştirmek, o sistem içindeyken mümkün değildir. Lakin dışardan birisi(terapist)sisteme muhtaçlığı olanı verebilir.
Yardım isteği ile başvuran çiftlerden biri “ben boşanmak istemiyorum yahut ben boşanmak istiyorum” isteğiyle geldiğinde, birinci müdahalemiz ;boşanmak için münasebetin düzelmesinin gerektiği zira burada sorunun, ilginin aslı olduğunu söylemektir. Sıkıntılı bağlantılarda boşanmak;ağızdan kolay kolay çıkan kolay bir tahlil olarak gelsede gerçeğe yakınlaştıkça, uzaklaşılan ve alınması güç bir karar haline gelmektedir. Çiftlerde, terapide kullanılan birinci tekliflerden biri;ilişkinin bir mühlet askıya alınmasıdır(askı modeli). 15 gün müddet ile asla yüz yüze görüşme yapılmaması, telefonla konuşulmaması, farklı yerlerde yaşama ve bu müddette varlıklarından bile haberdar olunmaması önerildiğinde, buna “boşanmak en düzgün tahlil “diye yaklaşan çiftlerde dahi birinci reaksiyon red etme olabilmektedir. Çift terapisine başvuranların çoğunluğunu bayanların oluşturduğu ve bir kısım eşlerin terapiye sıcak bakmadıkları göz gerisi edilmeyecek bir gerçektir. Terapiye her iki tarafında katılması sonuç almayı kolaylaştırdığı üzere terapi süresinide kısaltır. Lakin çok değerli olan bir gerçekte, bağda magdur olan bireyin; (çoğunluğu kadın) tek başına yapacağı terapi seyahatinde hem alaka ismine hem de kendi ismine çok yol katedebileceğidir.
Evlilik Öncesi
Flört ya da nişanlılık periyotlarının uzadığı alakalarda sorun yaşama riski giderek artmaktadır. Bilhassa, bağlantıda ailelerin de yer almaya başlaması eşler ortasındaki nazik istikrarları bir formda etkilemektedir. Bunlara karşın nişanlılık ve flört devirleri evlilik hayatı hakkında eşlere ipuçları da vermektedir. Bu nedenle çok düzgün değerlendirilmesinde yarar vardır.
Evlilik Kararı
Bireyler evlilik kararı alırken farklı nedenler düşünmektedirler. Bu kararı verirken yapılan yanlışların kimileri şu halde sıralanabilir;
Birinci Bakışta Aşk: Birinci görüşte aşk, şahısların mantıklı düşünmelerine ve yanlış kararlar almalarına neden olabilmektedir. Bu nedenle çiftlerin birbirlerini tanımak için vakit tanımaları ve alacakları karar öncesinde düzgün düşünmeleri gerekmektedir.
Meskenden Kaçış: Kimi beşerler memnun olamadıkları ve daima sorun yaşadıkları bir ortamdan kurtulabilmek için evliliği bir deva olarak görmektedirler ve evlilik kararı almaktadırlar. Bir kaçış olarak da değerlendirebileceğimiz evlilik kararı her vakit gerçek olamayabilmektedir.
Cinsel İsteklerin Karşılanması: Beşerler bazen cinsel gereksinimlerini giderebilmek için evlenmek istemekte ve evliliğin asıl temellerini gözardı ettikleri için yanlış kararlar verebilmektedirler.
Yalnızlıktan Kurtulma İsteği: Beşerler bazen yalnızlıktan kurtulmak için evlilik yapmayı deneyebilirler. Lakin yalnızca bu maksatla yapılan evlilikler ekseriyetle hakikat evlilikler olmamaktadır.
Evlilik İle İlgili Beklentiler
Gerçekçi olmayan evlilik ile ilgili beklentiler, eşlerin önemli hayal kırıklıkları yaşamalarına, evliliklerinde sıkıntılar yaşamalarına ve hatta çıkmaza girmelerine neden olabilmektedir. Bunlardan kimileri ise şöyledir;
‘Eşim en yakın dostumdur’ kanısı: Bireyin hayatında eş ve arkadaş çok değerli şahıslardır. Bir bireyin eşine arkadaş rolünü de yüklemesi epey yanlıştır, zira her iki bağ çeşidinin de o kişi için farklı getirileri vardır.
‘Evlilikte yarı yarıya paylaşım gerekir’ kanısı: Bu fikir, bağlar içinde bireyler için gerekli ve kaçınılmazdır. Lakin, paylaşım kanısı bir orana sabit kılınamaz. Hayatta karşılaşılacak olan durum ve imkanlar gözönünde bulundurularak, kimi vakit birinin başkasına oranla daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerekebilir. Paylaşım konusu, uzun bir vakit dilimi için düşünülmelidir. ‘Çocuk sahibi olmaksızın bir evlilik olamaz’ kanısı: Eşler için çocuk sahibi olmak evliliğin en değerli emellerinden biridir. Bu sayede çiftler birbirlerine daha çok yakınlaşacaklarını, ortalarındaki meseleleri daha kolay çözebileceklerini düşünürler. Bu niyetler çocuk sahibi olma kararını çok önemli bir biçimde tesirler. Lakin aslında başarısız bir münasebette çocuk sahibi olmak her vakit tahlil olamayacağı üzere şahıslar ortasında öteki meselelerin da yaşanmasına neden olabilmektedir. ‘Eşime şimdiye dek yaşadığım her şeyi anlatmalıyım’ fikri: Evlilik kararı almak üzere olan çiftlerin birbirlerini tanımaya çalışmaları çok olağandır. Lakin o vakte dek yaşadıkları olayları ve deneyimleri birbirlerine aktarırlarken de dikkatli olunmalıdır. Çiftler bağlantılarının nasıl etkileneceğini iddia edemedikleri mevzularda konuşacakları vakit aile terapistlerinden dayanak alabilirler.
Sosyo-Ekonomik Seviyelerin Birbirine Yakın Olması: Birebir sosyo-ekonomik çevrelerden gelen bireylerin yaptıkları evliliklerin muvaffakiyet oranlarının yüksek olduğu bilinen bir gerçektir.
Güç Seviyelerinin Benzerliği: Şahısların güç seviyelerinin birbirine yakın olması evlilikte ulaşılan doyumu yanlışsız oranda etkilemektedir.
Hayata Bakış Açılarının Benzerliği: Eşlerin hayatın suratına ayak uydurabilme, değişime ve değişikliğe olan gereksinim yahut durağanlığı sevme üzere bahislerde birbirlerine benzemeleri, evlilikteki ahengi da artırmaktadır.
Evlilikte Danışmanlık
Neden evlenmek istiyorum?: Bu soruya verilecek yanıt çok kıymetlidir. Kişinin hakikaten sevdiği beşerle birlikte yaşama isteğiyle bir evlilik kararı alıyor olması gerekmektedir.
Neden ‘onunla’ evlenmek istiyorum?: Çiftlerin birbirlerini gereğince tanıdığını, hayata karşı emsal bakış açılarına sahip olduğunu, bir ömür uzunluğu birlikte yaşamak istediklerini düşünmeleri onların alacakları evlilik kararında gerçek yolda ilerlediklerinin bir göstergesidir.
Hayata nasıl bakıyoruz?: Eşlerin hayata misal pencerelerden bakmaları onların evlilik hayatlarını direkt etkileyecektir. Olayları, insanları ve genel manasıyla hayatı birbirine yakın biçimde değerlendirebilen ve misal reaksiyonları veren eşlerin evlilikleri çok daha sağlam adımlarla ilerlemektedir.
Nasıl bir eş istiyorum?: Kişi, nasıl bir eş istediğini, nasıl biriyle hayatını birleştirmek istediğini âlâ analiz etmelidir. Klâsik, çağdaş, farklı düşünen, gözetici biri mi olacağını yeterli düşünmelidir. Lakin bunun için de,eşler flört ve nişanlılık periyotlarında kendilerini oldukları üzere yansıtmalıdırlar. Olumsuz taraflarını karşı taraftan gizleyip,olumlu istikametlerini ön plana çıkarmamalıdırlar. Aksi taktirde,verilecek evlilik kararındaki etkenleri yanıltmış olurlar. Hasebiyle kişi hayal ettiği ve istediği eş modelinden çok daha farklı biriyle karşılaşabilir ve verilen yanlış kararlar işleri çıkmaza sokabilir.
Evlilik Öncesi
Bir evlilikte eşleri etkileyen pek çok ruhsal sebepler vardır. Bu nedenle çiftlerin evlilik kararını almadan evvel birbirlerini gereğince tanımaları ve evlilik sorumluluğunu alıp alamayacaklarını düzgünce düşünmeleri gerekmektedir. Bilhassa toplumumuzda, erkeklerin sorumluluk alma konusundaki istek ve kararlılıklarını pek çok sefer gözden geçirmeleri tavsiye edilmektedir. Evlenmeden evvel dikkat edilmesi ve kıymetlendirilmesi gereken kimi kriterler vardır. Evlenmeden evvel eşlerin birbirleri hakkında kişilik özelliklerini, evliliğe ve hayata bakış açısını, kendisine her bahiste takviye olup olamayacağını, mesleği ve gelir seviyesini, sıhhat durumunu, çocuk sahibi olmak isteyip istemediğini, cinselliğe bakış açısını, her iki tarafın ailesiyle olan münasebetlerini, ruhsal bir sıkıntısının olup olmadığını bilmeleri gerekmektedir. Bu kriterler ve daha pek çok mevzu çiftler ortasında tartışılmalıdır. Evlilik öncesi depresyonu bilinen bir gerçektir. Evlilik sorumluluk gerektirmektedir ve şayet kişi bu sorumlulukları üstlenemeyeceğini düşünüyorsa biraz daha beklemekte yarar vardır. Karşılıklı sevgi ve anlayışın var olmadığı evliliklerde bu sorumluluklar şahısların özgürlüklerinin elinden alınması üzere algılanabilir. Bu nedenle evlilik kararı üzerine yeterli düşünülmeli, sevgi ve anlayışın hakim olduğu ilgiler geliştirilmelidir.
Evlilik öncesinde bahsedilen bu kriterler dikkatle ele alınmalıdır. Gerekli hallerde evlilik-ilişki danışmanlarından dayanak istenebilir. Objektif ve uzman birinin rehberliğinde, bireylerin evliliğe hazır olup olmadıkları, birbirleri ile ahengi, hayata bakış açıları ve evlilikten beklentileri masaya yatırılır. Yapılan bu görüşmeler şahısların verecekleri kararda belirleyici ve yol gösterici bir kaynak olabilir.
Hakikat Eş Seçimi
Bir kişinin evlilik kararı almasında o vakte kadar edindiği hayat deneyimi ve kişilik özellikleri çok kıymetlidir. Bu etkenleri gözönünde bulundurarak geliştirilmiş kimi kuramlar vardır;
Bütünleyici İhtiyaçlar Kuramı Bu kurama nazaran, evlilik kararı alacak olan kişi, kendi kişiliğinde eksik olan özelliklerini eşinden tamamlamasını beklemektedir. Örneğin, ilgi ve şefkate gereksinim duyan biri, şefkat dolu ve kendisine çok ilgi gösteren birini eş olarak seçebilmektedir.
Uyarıcı – Paha – Rol Kuramı: Bu kuramın birinci basamağı bireyin karşısına çıkan kişinin kişilik özelliklerinden etkilenmesidir. Uyarıcı kademe denilen bu etapta şahıslar alakalarının değerlendirmesini yaparlar. İlgi kendileri için değerli bulunursa ikinci basamak olan kıymet kademesine geçilir. Bireyler fizikî, zihinsel ve toplumsal olarak ortak kıymetlere sahip olduklarını düşünüyorlarsa son kademe olan rol etabına ulaşırlar. Bu basamakta, bireyler birbirlerini hayatta üstlenecekleri roller (eş, ebeveyn gibi) içindeki davranış biçimlerini kestirmeye çalışırlar. Bu basamağın akabinde ise evlilik kararına yönelik teşebbüsler hayata geçer. Yanlışsız eş seçimi için karşı taraftan beklentilerinizi net olarak düşünmeli ve yanlışsız karar almak için adımlarınızı atmalısınız.
Alaka Danışmanlığı
Ülkemizdeki evliliklerin büyük kısmı ailelerin tavırları yüzünden bitmektedir. Ayrıyeten, ekonomik dertler, alkol ve husus bağımlılığı, şiddet, cinsel meseleler, kişilik ve beklentilerin farklılığı üzere nedenler de evlilikleri sona erdirmektedir. Bu nedenlerin temelinde ise çoklukla iletişimsizlik karşımıza çıkmaktadır. Eşler birbirlerine gereksinimleri olduğu vakitlerde birlikte olamadıklarında evlilikleri çıkmaza girmektedir.
Evliliklerde birçok etken o evliliğin geleceğini tesirler. Yaşadığımız toplumda ailelerin evlilikler üzerindeki ağır tesirini gözönünde bulundurursak, çiftlerin ekstra sorumluluklar üstlenmesi gerektiğinin de farkına varılabilir. Bilhassa erkeklerin bu bahisteki isteksizlikleri ve yetersizlikleri, evliliği bayanlar için daha da sıkıntı hale getirebilmektedir.
Evlilik bir manada sorumluluk almak demektir erken yaşta evlilik kararı alan çiftler bilhassa bu sorumluluğu kaldırabileceklerinden emin olmaları gerekmektedir. Bu nedenle eşlerin aşikâr bir yaşa gelmiş olmaları ve alınacak bu sorumlulukları çarçabuk üstlenebilmeleri gerekmektedir. Erkekler için 29-30, bayanlar için ise 25-26’lı yaşlar uygun vakitler olarak görülmektedir. Kişinin karakterinin oturmuş olması, hayattan ne istediğini bilmesi ve olgunlaşması açısından bu yaşlarda yapılan evliliklerin daha sağlıklı yürütüldüğü kanaati doğmuştur.
Farklı başlıklar altında toplanan bu bilgiler ışığında, kişi kendisini ve evlenmek istediği kişiyi uygun değerlendirmelidir. Her şeyden evvel evlilik kararına bir his yoğunluğuyla değil, mantık çerçevesinden bakmak yarar sağlayacaktır. Şahıslar yapmayı planladıkları evlilikle ilgili kuşkular taşıyorlarsa evlilik kararı öncesinde bir aile danışmanından dayanak istemeleri epey yanlışsız bir karar olacaktır.
Evliliklerde Yaş Farkı
Günümüz toplumlarında, eş seçimi konusunda bayanların ve erkeklerin geliştirmiş oldukları farklı standartlar gözlenmektedir. Bayanlar için kendisinden yaşça büyük, ekonomik ve eğitim düzeyi olarak daha üstün bir erkekle; erkekler için ise kendisinden yaşça daha küçük, ekonomik ve eğitim düzeyi olarak daha düşük olan bir bayanla evlenmesi olağan karşılanmaktadır. Lakin bu anlayış bilhassa bayanlar için değişmeye başlamıştır. Artık bayanlar da yaş, eğitim ve gelir düzeyi olarak kendileriyle birebir düzeyde olan erkekleri tercih etmektedirler. Bayanların kendilerinden on yaş ve üstü olan erkeklerle evlenme oranları süratle düşmektedir.
Evlilikte yaş farkı için büyük yaş ortalarından yaşları 50-70 ortasında değişen erkeklerin büyük çoğunluğu, evlilik için kendilerinden en az 5-10 yaş küçük bayanları tercih ettikleri gözlenmektedir. Buna karşılık tıpkı yaş gurubundaki bayanlar için ise kendi yaşıtlarındaki erkeklerle evlenmek istedikleri saptanmıştır.
Bir alakayı değerlendirmeden evvel bireyi pahalandırmak gerekir. Bir birey öncelikle kendini güzel tanımalı, hayata dair isteklerini, hayallerini ve beklentilerini düzgün bilmelidir. Böylece, karşısındaki beşerden beklentilerini de daha rahat tabir etme imkanı bulur. Birey, karşısındakinden çok fazla şey beklerse, o şahsa ve yaşanacak ilgiye de o kadar çok yük yüklemiş olur. Gerçekleştirilemeyen hayaller ve karşılanamayan beklentiler ise vakit içinde yaşanan ilgiye ziyan vermeye başlar. Mutsuz çiftlerin yaptığı en büyük yanlışlardan biri, birbirlerini değiştirme uğraşıdır. Bu türlü durumlarda kimsenin kazanabileceği bir şey yoktur. Ortaya çıkan şey ise yalnızca bir güç savaşıdır ve mutsuzluktan öbür bir şey getirmez.
İlgileri flört, nişanlılık ve evlilik süreçlerine ayırabiliriz. Her bir sürecin kendine has özellikleri vardır. Flört devrinde çiftler birbirlerini rastgele bir baskı olmaksızın, özgürce tanıma imkanı bulurlar. Nişanlılık devrinin ise öbür periyotlara nazaran daha güç ve sancılı geçtiği belirlenmiştir.
Evlilikte Çatışma
Çatışmalara yol açan birçok durum kelam mevzusudur; irtibat sorunları, evlilik dışı bağların varlığı, kültürel farklılıklar, eşlerin evlilikten beklentilerinin farklı olması, cinsel meseleler, maddi hususlar, eşlerin aileleriyle ilgili yaşanan sorunlar, alkol ve kumar üzere alışkanlıkların varlığı bunlardan bazılarıdır.
Evliliğin sağlıklı bir formda devam etmesi, çiftlerin yaşadıkları çatışmaları nasıl çözdüğüne bağlıdır. Çatışmalarını sağlıklı bir formda çözen çiftler, evliliklerinden doyum alabilirler ve evliliklerinde memnundurlar. Hatta çatışmadan ötürü evlilikleri tehlikeye girmek yerine alakaları daha da güçlenir. Sağlıklı evliliklerde bir ölçü çatışma olması çok olağandır.
Şayet bir evlilikte hiç çatışma yoksa, bu o evliliğin tehlikede olduğunu gösterebilmektedir. Eşler o kadar çok birbirlerine ilgilerini kaybetmişlerdir ki, artık çatışma dahi yaşamaz olmuşlardır.
Çiftler, çatışmaları yönetme konusunda gerekli hünerleri edindikleri takdirde, yaşanan çatışmalar artık evliliği sarsamaz. Değerli olan sıkıntıların göz gerisi edilmemesidir. Yaşanan problemler göz arkası edildiği takdirde, ileride daha önemli problemler ortaya çıkmaktadır.
Eşleri birbirleri ile akraba yapan, sonsuza dek birbirlerinin genlerinde yaşamalarını sağlayan tek şey çocuk sahibi olmaktır. Çocuk sahibi olmak birebir vakitte geri dönülmezlik hissini beraberinde getirir, bu durumda eşlerde kaçıp kurtulma isteği ortaya çıkar. İsteyerek çocuk sahibi olan bireylerde de durum değişmez. Hareket kabiliyetlerinin kısıtlanması, özgürlüklerin kaybı, tüm çiftleri derinden yaralar. Evli çiftler bu noktada bir bayan ve bir erkek olmaktan, anne ve baba olma noktasına ulaşabilirlerse, bu krizi atlatabilirler. Emsal krizler çocukla ilgili ortak kararlar verme noktasında da kendini gösterir. Aslında çoklukla meskene gelen o minik birey mesken içindeki coşkuyu artırır, hatta birden fazla vakit eşler ortası bağlantısı güçlendirir. Fakat vakit zaman ebeveynlerin yanlış tavırlarından ötürü sıkıntılar ortaya çıkabilir! Pekala niye? Mesken içinde rollerin sağlıklı bir biçimde belirlenmemiş olması bu durumun en kıymetli nedenidir. Bireylerin anne – baba olduktan sonra eş olma rollerini unutmaları ve önceliği her vakit çocuğa vermeleri ile öbür eş ihmal edilebilmektedir. Bu durumda eşler, ebeveyn olmadan evvelki ortamı arar ve eşi ile eski yakınlığını özler. Çocuğun kendisine olan ilgiyi azalttığını düşünür. Çocuk mazeret edilerek eşin kimi isteklerine karşılık verilmemesi, eşe vakit ayırma çabasının gösterilmemesi, mesken içinde eşlerin birbirlerine daima, “annecim, annemiz, babacım, babamız” sözleriyle seslenmeleri yapılan başka yanlış davranışlardır. Ayrıyeten, çocuk bakımı ile ilgili sorumlulukların paylaşımının yeterli düzenlenmemesi tartışmalara yol açabilmektedir.
Evlilikte Yaşanan Sorunlar
Evlilik insanların hayatındaki birçok şeyi değiştirir. Evlendikten sonra bireylerin tercihleri, hayata bakış açıları ve davranışları değişebilir fakat bu değişim olumsuz bir değişim olmak zorunda değil, bilakis, bir oburuyla bir ortada yaşamayı öğrenmek bireye birçok olumlu özellikler katar. Bunların yanı sıra bireylerin evliliğe reaksiyon göstermeleri kaçınılmazdır. Zira evlilik insanın kendisine ilişkin dünyasını bir diğeriyle paylaşmasıdır. ‘İyi’siyle, ‘kötü’süyle paylaşmak. Evlenmeden evvel kendi işini, mesleğini, beklentilerini, planlarını ve problemlerini düşünmesi yeterliyken, evlendikten sonra bireyin benzeri şeyleri eşi için de düşünmesi gerekir. Evlenmek dünyadaki başka tüm alaka seçeneklerini yani tüm bayanları / erkekleri feda etmektir. Bunları kabullenmek ve ‘evli’ olduğu fikrine alışmak bireye sıkıntı gelebilir. Sonuçta evlendikten sonra eşlerin ve ortalarındaki ilgi biçiminin değişmesi çok doğaldır. Genç eşler, evlendikleri kişinin bir ‘yabancı’ olduğunu anladıklarında karar verme vaktidir, ya paniğe kapılıp, her şeyden vazgeçerler, ya da büyür ve evliliklerine sahip çıkarlar. Evlilik, bir evcilik oyunu değildir. İki gencin birbirinden hoşlanıp evlenmeye karar vermesi de onları pespembe bir geleceğin beklediği manasına gelmez. Eskilerin ‘nikahta keramet vardır’ kelamıyla de bir yere varılamayacağı kesin. Görücü yöntemiyle birbirlerini tanımadan evlenen şahısların ortak bir yaşama alışmaları elbette daha uzun vakit alır. Evliliğin yalnızca hislerle yürümeyeceğini kabul etmek gerek. Evlilikle devam edecek kadar önemli olan alakalarda bireyler, öncelikle ortalarında sosyo-kültürel farklılık olup olmadığına dikkat etmeliler. İçinde yetiştikleri aile ortamları birbirinden çok farklı olmamalı. Birinci aylar geçtikten sonra, eşler birbirlerinden çok farklı ortamlarda yetişmiş olduklarını anlayıp, oburunun farklı yanlarını kendi gerçek bildikleri ile değiştirme gayretine girişirse sonuç hiç de âlâ olmaz. Kimi evliliklerde bayan, erkeğe kendi zevklerini, isteklerini kabul ettirmek için gayret harcar, erkek de kendi isteklerinin yapılması için direnir. İki taraf da kendini haklı çıkarma telaşına düşer. Bu durumda, eşlerin birbirlerinin içinde yetiştiği çevreyi tanımaya ve anlamaya çalışması ve onun farklılıklarına saygılı davranmayı öğrenmesi gerekir fakat bunu başarmak söylendiği kadar kolay değildir.
Eskilerin eş seçiminde, aile yapısını, hayat şartlarını büyük bir titizlikle incelemeleri boşuna değildir. Günümüzde evliliklerin kısa ömürlü olmasında, eşlerin farklı kültürel çevrelerden ve aile ortamından gelmeleri kıymetli ölçüde rol oynamaktadır. Evliliğin birinci devirleri güç geçebilir.
Evliliğin yalnızca hislerle yürümeyeceğini kabul etmek gerek. Evlilikle devam edecek kadar önemli olan münasebetlerde bireyler, öncelikle ortalarında sosyo-kültürel farklılık olup olmadığına dikkat etmeliler. İçinde yetiştikleri aile ortamları birbirinden çok farklı olmamalı. Birinci aylar geçtikten sonra, eşler birbirlerinden çok farklı ortamlarda yetişmiş olduklarını anlayıp, oburunun farklı yanlarını kendi gerçek bildikleri ile değiştirme gayretine girişirse sonuç hiç de güzel olmaz. Kimi evliliklerde bayan, erkeğe kendi zevklerini, isteklerini kabul ettirmek için gayret harcar, erkek de kendi isteklerinin yapılması için direnir. İki taraf da kendini haklı çıkarma telaşına düşer. Bu durumda, eşlerin birbirlerinin içinde yetiştiği çevreyi tanımaya ve anlamaya çalışması ve onun farklılıklarına saygılı davranmayı öğrenmesi gerekir fakat bunu başarmak söylendiği kadar kolay değildir.
Eskilerin eş seçiminde, aile yapısını, hayat şartlarını büyük bir titizlikle incelemeleri boşuna değildir. Günümüzde evliliklerin kısa ömürlü olmasında, eşlerin farklı kültürel çevrelerden ve aile ortamından gelmeleri kıymetli ölçüde rol oynamaktadır. Evliliğin birinci devirleri güç geçebilir.
Evlilik Terapisti Nedir?
Evlilik sorunları için tesirli tedavi sistemleri vardır. Münasebetleri üzerinde çalışmaya karar verip kâfi gayret gösterildiği takdirde çiftler evliliklerini tekrar tatminkar hale getirebilir. Kimse evliliğe eksiksiz bir eş olarak başlamaz. Evlilik; kendini anlamak, eşini anlamak, tartışmayı bilmek (iyi arbede etmek), sorun çözmek ve farklılıkları kabul edebilmek üzere birtakım marifetler gerektirir. Bazen yetiştiğimiz ailedeki tesirli olmayan, olumsuz davranış kalıpları münasebete taşınabilir, kimi vakit da ömrün olağan zahmetleri memnun bir evlilik sürdürmeyi zorlaştırabilir. Evlilik terapisinde yapılan bir manada irtibat kurmayı öğrenmektir. Sorun çözme ve çok fazla incitmeden nasıl arbede edilebileceğini öğrenme üzere maharetleri oluşturmaya, alakayı tekrar kurmaya yardım eder. Evlilik terapisi ile; eşlerin birbirini insan olarak görmeyi öğrenmeleri hedeflenir. Karşısındakinin kişilik özelliklerini manaya ve uzlaştırılabilecek farklılıkları uzlaştırabilmeyi, uzlaştırılamayacak yanlarını ise kabul edebilmeyi öğrenmeleri sağlanmaya çalışılır. Eşler ortasında süregelen sorun alanları, tartışmaların ağırlaştığı muhakkak başlı hususlar olabilir. Evlilik terapisinde emel; eşlerin bu mevzuları konuşabilir hale gelmesi ve tahlil bulmalarına yardımcı olmaktır.
Eş Terapisinin Karşılaştığı En Yaygın Sorun Aldatılma
Evlilik yaşantısında çocuk kaybından sonra en gerilimli ömür olayı olarak belirlenen aldatmanın yıkıcı tesiri yalnızca eşlerden birinin evlilik dışı cinsel ilgi yaşaması yüzünden değil, temelde palavra ve kapalılık yüzünden olduğu görülmektedir. Palavra ve palavrası gizlemek ‘eşi atlatmak için girilen kasıtlı bir uğraş harcamak’ yıkıcı oluyor. Evlilik krizi nedeniyle ruhsal yardım için başvuran eşlerin ahenklerini etkileyen meselelerin saptanarak, terapi sürecinde bu sıkıntılar üzerinde durulması kıymetlidir. Eşler ortasındaki etkileşimin ve ahengin artması evlilik doyumunu da arttıracaktır. Ülkemizde eşler ortasındaki ahengi kıymetlendiren, geçerlik ve güvenirliği yapılmış ölçekler olmasına karşın bu hususta kültürümüze has ölçeklerin geliştirilerek kıymetlendirilmesi gerekmektedir. Tıpkı vakitte eşler ortasındaki ahenge ait çalışmalar incelenirken, ahenk, doyum, çatışma üzere kavramların tanımlanan ölçekler bağlamında değiştiği için bu kavramlarını yanlışsız kıymetlendirilmesi değerlidir. Bu bahiste daha aydınlatıcı bilgi için kültürümüze uygun geliştirilmiş ölçekler ile çok sayıda araştırmaya muhtaçlık duyulmaktadır.
Uzm Dr Zeynep Pınar