EMDR
EMDR, Eye Movement Desensitization and Reprocessing yani Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yine Sürece olarak isimlendirilen bir psikoterapi usulüdür. EMDR yolunda gaye, kişinin hayatını olumsuz tarafta etkileyen ‘Beceriksizim, kimseye güvenemem, hislerimi belirli edemem, denetim bende değil, beceriksizim, tehlikedeyim, başaramam, çaresizim…’ üzere daima tekrarlayan ve engelleyici kanıların olumlu ve fonksiyonel olan niyetlerle yer değiştirilmesidir. Bu niyetler bir kere değiştirildiğinde artık kişinin hayatını olumsuz istikamette etkilememektedir.
Panik Ataklarda EMDR Kullanımı
İnsanlar birçok nedenden ötürü panik atak yaşayabilmektedir. Panik ataklar ölümcül yahut yaralayıcı ataklar değildir ancak çok can sıkıcı ve rahatsız edici ataklardır.
Panik ataklar hissedilmeye başlandığında ekseriyetle zihinde ‘kontrol bende değil’ halinde bir niyet belirmektedir. Bu niyet gerçekte hakikat olan bir fikir değildir ama zihni ele geçirdiğinde artık kişi ataklarını denetim edememeye başlamaktadır. Ataklar denetim edilemediğinde ise ‘kontrol bende değil’ kanısı giderek gerçeklik kazanır ve kişinin artık bir modülü olmaya başlar. Bu bu türlü kısır bir döngü içine girdiğinde kişi artık kendisini çaresiz ve güçsüz hissetmeye başlayabilir. Bu döngü kırılmadığı sürece tekrarlayacaktır. EMDR formülü ile bu döngüyü kırabilmekteyiz. EMDR yolunda yer alan kimi teknikleri kullanarak şahısta yerleşmiş olan ‘kontrol bende değil’, ‘çaresizim’, ‘tehlikedeyim’ üzere olumsuz fikirleri değiştirebilmekteyiz. Tedavi süreci sonunda bireyde bu kanılar artık büsbütün kaybolur ve yerini olumlu ve özgüvenli niyetler alır. Yeni niyetler sayesinde ise ataklar düzelmiş olarak kişinin tedavisi tamamlanmış olmaktadır.
Psikolojik Travmalarda EMDR Kullanımı
Psikolojik yahut ruhsal travma olarak isimlendirdiğimiz durumlar toplumda birçok kişinin başına gelebilmektedir. Daha evvel yaşadığı zahmet verici bir olaydan sonra bireyde vakit zaman tekrarlayan ve çoğunlukla mana verilemeyen kimi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler kıymetsiz olarak isimlendirilse bile birden fazla vakit çoğumuzun hayatını az da olsa etkilemektedir. Bu cins durumlarda EMDR tekniğini kullanabilmekteyiz. Kişi daha evvel yaşadığı olumsuz bir tecrübe sonucunda üstte bahsedilen olumsuz niyetler üzere kanılar kazanabilir. Bu niyetler kişinin yaptığı aksiyonları, hayat biçimini ve kararlarını etkileyebilir. Toplumsallaşma yeteneği, irtibat yeteneği, özgüven üzere özellikler bu durumdan etkilenebilir. EMDR metodu ile kişinin gerçekte var olan ve yaşadığı ruhsal travma ile giderek kaybolan bu özelliklerini yine ortaya çıkartmaktayız. Tedavisi tamamlanan kişi hayatının devamında benzeri durumlarda karşılaştığında artık başa çıkabilmek ismine en yeterli metotlara sahip olmaktadır. Daha özgüvenli, daha güçlü ve daha şuurlu bir yaşama adım atabilme bahtına sahip olmaktadır.
Fobilerde EMDR Kullanımı
Fobiler (yükseklik korkusu, hayvan korkusu, uçuş korkusu, vs) psikiyatri dünyasında en sık görülen ruhsal rahatsızlıklardır. Ancak ekseriyetle beşerler bunu bir sorun olarak görmediklerinden ötürü psikiyatriye müracaat sayıları hayli azdır. Halbuki ki örneğin bir kedi fobisi kişinin gerilim düzeyini yükselterek gereksiz yere kortizol salınımı sonucu bağışıklık sisteminde zayıflama, kalp damar hastalıklarına taban hazırlama, daima kortizol salınımı sonucu Alzheimer riskinde artış üzere gözle görülmeyen ve fark edilemeyen sonuçlara hakikat gidebilir. Daima yoluna kedi çıkacağı yerlerden geçmeyerek gittiği ve bildiği yolları değiştirmek durumunda kalabilir, konutunda kedisi bulunan sevdiği beşerlerle bağlantısını koparabilir, kedi görme ihtimali nedeni ile tabiat aktivitelerinden uzak durabilir. Böylelikle yalnızca kedi korkusu olarak isimlendirilen bu durum aslında kişinin hayatını önemli derecede etkileyen bir durum olduğunun farkına varılmasını engelleyebilir.
Fobilerin birçoğunun oluş nedeni bilinmemektedir. Örneğin, yüksekten korkan birinin daha evvel yükseklik ile ilgili bir anısının olması gerekmez. Bu bir öğrenilmiş bir davranış olabildiği üzere çocukluk devrinden gelen yanlış bilgiler sonucunda da yerleşmiş olabilir. EMDR metodu ile fobilerin oluşum nedenlerinin bulunmasına yardımcı olabilmekteyiz. Neden bulunamayan durumlarda ise fobinin yarattığı ‘başaramam’, ‘kontrol bende değil’, ‘zarar görürüm’, ‘tehlikedeyim’ üzere olumsuz kanıları değiştirebilmekteyiz. Bu kanılar değiştikten sonra kişi artık fobinin verdiği rahatsız edici tesirlerden kurtulmuş olmaktadır. Örneğin kedi fobisinin tedavisi sonucunda kişi kedileri sevmek zorunda değildir. Bazen şahıslar tedavi tamamlandığında fobisi olduğu durumları seveceklerinde korkarlar ama bu yanlışsız değildir. Kedi fobisi tedavi edilen kişinin daha sonra kedileri sevmesi yahut konutunda kedi beslemesi kararı büsbütün kişinin kendisine kalmış bir durumdur.
Ölüm ve Yas Durumlarında EMDR Kullanımı
Ölüm, hayatın doğal sürecinde hepimizin karşılaşacağı doğal bir durumdur. Mevt sonrası belirli bir seviyede ve müddette gerçekleşen yas süreci de doğal ve olması gereken bir durumdur. Ama çoklukla beklenmeyen ölümlerden ötürü bu yas süreci çok uzun ve sancılı olabilmektedir. Yas süreci kişinin hayatını olumsuz tarafta etkilemeye ve giderek uzamaya başladığında patolojik yas durumundan kelam edebiliriz. Patolojik yas durumlarında tedavide EMDR kullanabilmekteyiz. EMDR usulü ile kişinin yaşadığı vefat travmasının sonucu olan yas durumunu sağlıklı bir biçimde çözebilmekteyiz. Bu süreçte vefatın manalandırılması, ölen kişinin bıraktığı izlerin kıymetlendirilmesi, vefat sonrası devam eden hayatla yaşama süreçlerini tedavimizde ele almaktayız. Birtakım beşerler tedavi sonucunda ölen bireye ilişkin anılarının silineceği yahut onu unutacağına dair dehşetler yaşamaktadır. Ancak bu hakikat değildir. Kişi hayatı boyunca ölen kişiyi hatırlayacak ve anısına sahip çıkacaktır. EMDR tedavisi ile birlikte bu sürecin sancılı olması önlenmektedir.
Ayrılık ve Aldatılma Durumlarında EMDR Kullanımı
Ayrılık ve aldatılma durumlarında gerçekleşen süreç mevt sonrası patolojik yas süreci ile benzerlik göstermektedir. Ayrılığın yahut aldatılmanın nasıl gerçekleştiğine nazaran bu süreç ve acısı değişebilmektedir. Ayrılıklar yahut aldatılma durumları şahısta bir kadro değişiklikler yaratabilir. Kişi özgüven kaybı yaşayabilir, insanlara inanç ile ilgili sıkıntılar ortaya çıkarabilir, kendisini yetersiz ve güçsüz görebilir, artık eskisi üzere olamayacağına inanabilir. Ancak gerçekte tüm bunlar hakikat değildir. EMDR prosedürü ile ayrılık yahut aldatmanın ortaya çıkardığı ‘çirkinim’, ‘yetersizim’, ‘kontrol bende değil’, ‘kimseye güvenemem’ üzere olumsuz niyetler değiştirilmektedir. Bu değişim gerçekleştikten sonra kişi yaşadığı ayrılık yahut aldatma travmasını geride bırakarak ömrüne sağlıklı bir halde devam edebilmektedir. Tedavi sonucunda oluşan yeni fikirler sayesinde kişi yeni bağlarında çok daha güçlü ve mantıklı bir halde yol alabilmektedir.
Sınav Telaşında EMDR Kullanımı
Sınav telaşı, imtihanlardan birkaç gün öncesinde ortaya çıkabilen ve imtihan esnasında da devam edebilen, kişiyi imtihandan başarılı olmaktan alıkoyan rahatsız edici belirtilere verilen isimdir. Bir şahısta imtihan tasası oluşabilmesi için illa bir imtihandan kalmış olması, imtihanlarının makus geçmesi yahut başarısız bir öğrenci olması gerekmez. Aile beklentisi, kişinin gayeleri, arkadaş ortamı, kültürel yapı üzere birçok nedenden ötürü imtihan telaşı oluşabilir. EMDR yolu ile imtihan tasasına yönelik etmenler belirlenerek, bu korkunun oluşturduğu ‘başaramam’, ‘beceriksizim’, ‘kontrol bende değil’, ‘yeterince zeki değilim’ üzere aslında gerçek olmayan olumsuz kanılar değiştirilir. Bu kanılar değiştirildikten sonra kişi artık imtihanlardan evvel ve imtihan esnasında minimal bir seviyede dert ile yoluna devam edebilmekte ve gerçek performansını ortaya koyabilme talihine sahip olabilmektedir. Unutmayalım ki maksadımız korkuyu büsbütün sıfırlamak değildir. Şayet büsbütün sıfır seviyesinde bir korkuya sahip olursak umursamaz bir hal alır ve telaş olmaması nedeni ile başarıyı da hedeflemeyiz ve süreci büsbütün boşlayarak bırakırız. Bu nedenle ömrümüzde minimal, az seviyede bir tasa gereklidir.
Hayatımızı Olumsuz Olarak Etkileyen ve EMDR Sistemi ile Değiştirebildiğimiz Olumsuz Fikirlerden Örnekler
Eğer bu kanılardan bir yahut birkaçı sizde varsa bunlardan kurtularak daha uygun bir yaşama devam edebilme talihine sahipsiniz.
-Kötü biriyim
-Sevgiyi hak etmiyorum
-Değersizim
-Utanılacak biriyim
-Sevimsizim
-Yeterince güzel değilim
-Kötü şeyleri hak ediyorum
-İyi şeyleri hak etmiyorum
-Aptalın biriyim
-Önemsizim
-Çirkinim
-Ölmeyi hak ediyorum
-Hayal kırıklığıyım
-Mutsuz olmayı hak ediyorum
-Diğerlerinden farklıyım
-Kötü bir şey yapmış olmalıyım
-Yanlış bir şey yaptım
-Tahmin etmeliydim/anlamalıydım
-Güvenilmez biriyim
-Kimseye güvenemem
-Tehlikedeyim
-Kendimi koruyamam
-Duygularımı belirli etmek inançlı değil
-Kararlarıma güvenemem
-Kontrol bende değil
-Güçsüzüm
-İstediğimi elde edemem
-Zayıfım
-Başaramam
-Başarısızım/beceriksizim
-Yetersizim
-Mükemmel olmalıyım