El Bileğinde Hudut Sıkışması (Karpal Tünel Sendromu)
KTS el uyuşma ve ağrılarının yaygın sebeplerinden biridir. Bayanlarda erkeklerden daha sık olarak görülür.
Anatomi
El bileğinde median hududun geçtiği tünele karpal tünel denir. Tünel dar olup tabanında ve yanlarda karpal kemiklerden oluşur. Bu U halindeki kemik yatak transvers karpal ligament isimli bağ ile örtülür. Median sonunun bu bağ altında sıkışmasına karpal tünel sendromu denir.
Median hudut başparmak, işaret parmağı ve orta parmağın duyusunu ve hareketlerini denetim eder. Bu tünelde median sonla birlikte parmaklara hareket kabiliyetini veren tendonlarda geçmektedir.
Sebepler
Karpal tünel sendromu, tüneldeki bağ dokuları, tendonların yahut transvers karpal ligamentin kalınlaşması sonucu median sona yapılan baskı ile oluşur. Tendon kılıflarının etrafında sinovium denilen kılıf olup bunların ödem ve kalınlaşması sık görülür. KTS oluşumuna sebep olan nedenler;
Genetik ki kimi ailelerde sık görülür
- Elin çok kullanımı; Klavye, dantel personelliği, el halı dokumacılığı
- Hormanal değişikler; Hamilelerde sık
- İleri yaş da sık görülür
- Diyabet, romatizmal hastalıklar ve troid hastalarında sık görülür.
Birçok hadisede ise rastgele bir sebep bulunamaz.
Klinik Bulgular ve Şikâyet
En yaygın belirtiler;
- Uyuşukluk, karıncalanma ve ağrı
- Başparmak, işaret ve orta parmakta elektriklenme
- Omuza ve dirseğe yayılan ağrı ve sızlanmalar
Belirtiler çoğunlukla yavaş yavaş başlar ve bilhassa başparmak da daha fazla etkilenir. Rastgele bir vakitte ortaya çıkar, ama bilhassa geceleri kendini hissettirir ve uykudan uyandırabilir. Gündüz şikâyetler telefon ile konuşurken, araç kullanırken ve kitap okurken artabilir. Elini sallama ile rahatlama hissi olur.
Belirtiler başlangıçta gelir ve masraf ancak vakitle kalıcı hale gelir. Sakarlık artar, düğmeleri güç ilikleme, bulaşık yıkarken bardak düşürme olabilir. Çok ilerlerse el kaslarında zayıflama görülür.
Hekim Muayenesi
Hekim ile tıbbı geçmişiniz ve şikâyetleriniz konuşulduktan sonra, fizik muayeneniz yapılacaktır;
- El kaslarında zayıflık
- Kavrama kuvveti
- Eli muhakkak konumlarda tutarak uyuşma ve karıncalanmayı sınamak
- El bileğinde median hudut trasesine basarak şikâyetleri provoke edici testler
- Parmak duyularını ve hislerini gözler kapalı değerlendirmek
Sinir iletimini pahalandırmak için EMG, kemik yapıları görüntülemek için röntgen çekimi yapılabilir.
Tedavi
B irçok hastada tedbir alınmasına karşın hastalık ilerleyebilir.
Cerrahi dışı tedavi;
Şikâyetler hafif ise ve sebebi bilinmeyen bir KTS kelam hususuysa aktivite kısıtlaması, atel kullanma, ilaç ve lokal streoidler ile ameliyatsız tedavi mümkündür. Ağrıyı provoke eden hareketlerden kaçınma kıymetlidir.
Cerrahi Tedavi;
Şikâyet ve klinik durum ilerlerse, cerrahi tedavi dışı sistemlere cevap alınamazsa cerrahi düşünülebilir.
Bir çok önemli olayda cerrahi dışı usullere cevap yoksa cerrahi en kısa vakitte önerilir zira, uzun vadeli hadiselerde median hudutta geriye dönüşümü olmayan hasarlar meydana gelmektedir.
Cerrahi Teknik
Bir çok hadise günübirlik ve ayakta hasta olup lokal anestezi ile yapılır. Transvers karpal ligament vertikal olarak kesilerek median hudut gevşetilerek rahatlatılır.
Cerrahi sonrası ameliyat olan el birkaç gün kalp düzeyinin üstünde tutularak şişmesi engellenir. Bu işime ve serliği azaltacaktır.
Ağrı, şişlik ve sertlik cerrahi sonrası gelişmesi olağandır. 3 haftaya kadar bilek dinlendirilmelidir. Bir kaça hafta sonra el kolay işlerde kullanılabilir.
Uyuşma ve karıncalanmanın geçmesi altı ayı bulabilir. İşe dönüş mühleti, otomobil kullanma ve öteki günlük aktiviteleri doktorunuzla konuşarak başlayabilirsiniz.
Komplikasyonlar
Nadiren kanama, iltihap ve hudut yaralanması olabilir.
Uzun periyot sonuçlar
Karpal tünel nadiren tekrarlayabilir ve ek ameliyat gerekebilir.
