El Bileği Kırığı Nedir?
El bileği eklemi, iki ön kol kemiğinin alt ucu , 8 tane küçük el bileği kemiği ve eldeki tarak kemiklerinin taban kısımlarının oluşturduğu 15 kemik ve ortalarındaki onlarca eklem yüzeyinden oluşan bedenin en karmaşık eklemlerinden bir adedidir. Bu karmaşık ve komplike yapısından ötürü el bileği eklemi 3 boyutlu düzlemde son derece geniş eklem hareket genişliğine sahip bir yapıdadır.
El açık vaziyette yere düşüldüğünde bu kemiklerin rastgele birisinde kırık oluşabilir. Trafik kazası yada yüksekten düşme üzere yüksek güçle oluşan travmalarda kesimli ve önemli kırıklar oluşabilmektedir. İleri yaşlarda görülen osteoporoz (kemik erimesi) ise daha düşük güçlü kolay travmalarla kırıklara neden olmaktadır. El bileğinde daha çok kırılan kemik radiustur. Kırık oluştuğu vakit el bileği etrafında şişlik ve ağrı, el bileği ve elin kullanımında zorluk ve kısıtlılık olur.
El bileğinin formu ekseriyetle bozulmuştur. Birtakım kırıklar daha kolay, yerinden ayrılmamış şekilde olurken; birtakım kırıklar çok kesimli , yerinden ayrılmış ve biçim bozukluğuna neden olacak üslupta parçalanmış olabilir. Eklem yüzüne kadar ilerleyen ve eklem sınırında düzensizliğe neden olan kırıkların eklemin geleceğini olumsuz tarafta etkileyecek özellikleri vardır. Şayet kırık açık yaralarla birlikte olucak kadar yüksek güçle oluşmuşsa enfeksiyon dahil bir çok komplikasyonlana neden olabilir.
El Bileği Kırıkları Nasıl Kıymetlendirilir ?
Bir el bileği kırığının her tarafıyla anlaşılabilmesi için muayeneden sonra detaylı olarak görüntülenmesi gerekir. Olağan rontgen incelemesinden diğer bilgisayarlı tomografi ve/veya MR incelenmesi yapılıp hem kırığın detaylarıyla ortaya konmasına çalışılırken hem de beraberinde yumuşak doku yaralanmalarının varlığı ve ciddiliği araştırılır. Kemiğin bütünlüğünün kaybıyla birlikte etrafındaki ligamentlerin, bağ ve kapsüler yumuşak dokuların, tendonların, kas ve hudutların de yaralanma ihtimalleri olduğu için bu yapıların hepsinin tek tek bütünlüğünün tespit edilmesi gerekir. Yalnızca kırığın değil etraf yumuşak dokuların da tedavisi kaidedir.
El Bileği Kırığının Tedavisi
Tedavi planlanırken kırığın kaymamış ve yerinde duruyor olması yada kemiğin yapısının bozulduğu, yerinden oynamış olup olmaması ortaya konur. Ayrıyeten hastanın yaşı, genel sıhhat durumu, hangi elinin etkilendiği, iş ve toplumsal ömrü, beraberinde öteki yaralanmaların olup olmaması, el bileği ekleminde yahut etraf eklemlerde kireçlenme üzere diğer rahatsızlıkların olup olmaması üzere durumlar göz önünde bulundurulur.
Eğer kırık yerinden ayrılmamışsa ya da düzeltildikten sonra yerinde kalabiliyorsa bir alçı ya da atel ile tedavisi mümkündür. Şayet kırık ayrılmış ve yerine konamıyor ise ya da çok parçalıysa, eklem sınırına uzanıyorsa cerrahi tedavi gerektirebilir. Ameliyatlı tedavide kırık yerine yerleştirildikten ve olağan anatomik yapı oluşturulduktan sonra tespit olarak çeşitli çiviler, teller, vidalar, plaklar yada eksternal fiksatör denen aygıtlar kullanılır.
Bazen eklem sınırının tekrar düzeltilmesi ve denetimi için el bileği artroskopisi üzere endoskopik sistemler kullanılabilir. Hekim her hastanın özelliğine nazaran ve kırığın karakterine nazaran en uygun tedaviyi seçmeye çalışır. Çok parçalanmış, ezilmiş ya da kemik kaybıyla giden yüksek güçlü travmalarda kırık düzeltildikten sonra yapıda kemik eksiklikleri olabilir. Bu türlü durumlarda değişik kemik yamaları (kemik greftleri) gerekebilir.
Bu durumda ya bedenin diğer bir yerinden kemik alınarak eksiklikler giderilmekte ya da değişik kemik greftleri yahut kemik gibisi eserler kullanılmaktadır. Beraberinde şayet elde yahut parmaklarda diğer bir sorun yoksa, el bileği kırığı güzelleşirken bir an evvel parmakların hareketinin sağlanması çok değerlidir. Şayet parmakların hareketinin üzerinde durulmazsa önemli parmak hareket kısıtlılıkları olup el işlevleri bozulabilir.
Bu nedenlerle kırık ne halde ve hangi tedavi sistemiyle tedavi edilirse edilsin hem parmakların hem de kırılan el bileğinin yanlışsız rehabilitasyonu kuraldır. Radyolojik manzaralar kusursuz, çok uygun olmasına karşın kalıcı sakatlıkların gelişmesi az görülen yanılgılardan biri değildir.