Normal sağlıklı insanların dizlerini oluşturan kemikler birebir düzlem üzerindedir. Yani karşıdan bakıldığından düz bir çizgiye yakın görünürler. Yalnızca diz altındaki kemikte hafif bir dış açılanma vardır. Kimi insanlarda çocukluk çağlarından itibaren kimi insanlarda ise sonradan dizler çarpılabilmektedir. Dizin çarpılması insanların birçoklarında içe yanlışsız olur. Yani dizlerin iç kısımları birbirinden uzaklaşarak bacaklar O formunu alır. Bu hadiselerde dış yan bağlar gevşemiştir. Az bir kısım hadisede ise dizler dışa yanlışsız çarpılır. Bu olaylarda dizlerin aşağısında kalan bacak kısmı dışa gerçek açılır. Bu vaklarda ise iç yan bağlar gevşemiştir. Çocukluktan itibaren olan olayların çoğunluğunda D vitamini eksikliği sorumludur. D vitamini eksik olduğunda kanda kalsiyum ölçüsü düşer ve kemikler yumuşar. Vakitle beden tartının tesiri ile kemikler eğilir ve dizle çarpılır. Bu çarpılma çocukluk ve yetişkinlik çağlarında kozmetik görünüm dışında bir şikayet konusu olmasa da ileri yaşlarda diz kireçlenmesi başladığında çok önemli sorun yaratabilmektedir. Daha asık görülen sekorder dediğimiz sonradan olan olaylarda en kıymetli sebep çok kilodur. Kilonun tesiri ile dizler içe gerçek çarpılı ve bu dizin iç kısmına gelen baskıyı daha da artırır. Bu bölgeye binen yükün tesiriyle kıkırdak hasar görür ve incelir. Dizin dış yan bağları düzgünce uzar. Artan diz ağrıları nedeni ile yürüyemeyen hasta daha fazla kilo alır. Bu kireçlenmeyi daha da artırır ve sonuçta hastanın diz çarpılması süratle ilerler.
Bu diz çarpılmasının birden fazla vakit tam önleyemesek de ilerleme suratını önemli bir biçimde yavaşlatabiliriz. Temelde çarpılma tedavisi kireçlenme tedavisi ile birebir manaya gelmektedir. Zira çarpılma kireçlenmeyi kireçlenme de çarpılmayı doğurur. Geç kalmış hadiselerde operasyon dışında seçenek olmasa da erken hadiseler aktif bir biçimde tedavi edilebilmektedir. Tedavide üç olmazsa olmazımız var. Birincisi hastanın dizine güzel bakmasıdır. Yani çömelmek bağdaş kurmak, dizlerini kırarak oturmak, çok yol yürümek, mediven inip çıkmak üzere dizi zorlayacak aktivitelerden kaçınmalıdır. İkinci olmazsa olmazımız ise gözetici diz egzersizleridir. Bu idmanlar hastanın tabibi tarafından kireçlenme derecesine, hastanın kondüsyon durumuna ve yaşına nazaran verilir. Genelde yorucu olmayan kolay egzersizlerdir. Hastalar bu idmanları konutta kendi başlarına kolay kolay yapabilirler. Üçüncü ve en kıymetli olan ise kilo denetimidir. Bu hastalarda “kilo artışı-dizin kötüleşmesi-ağrının artması-hareketsizlik-kilo artışı-dizin kötüleşmesi” biçiminde gelişen kısır döngü kesinlikle kırılmalıdır. Aksi takdirde hasta çok süratli bir halde kilo almaya devam edecektir. Hastalar bu hususta profosyonel bir yardım almalıdır.
Diz ağrısını azaltarak bu kısır döngüyü kırmak için dizden enjeksiyon tedavilerini sıkça uyguluyoruz. Ağrısı çok olan dizlerde kortizon enjeksiyonlarını tercih edilmelidir. Ağrı çok şiddetli olmayan hastalarda PRP tedavisi uzun periyodik tesiriyle en uygun seçenek olmaktadır. Kortizonla ağrısı kesilen dizlerde de bir ay kadar sonra PRP enjeksiyonu yapılabilmektedir. Gerekirse bu enjeksiyon tedavileri fizik tedavi ile desteklenmelidir. Ayrıyeten eğilen dizler nedeni ile ayaklar dışa bastığından ayak altlarına lateral kama dediğimiz ayak tabanının dış tarafını yükselten slikon tabanlıklar verilmeldir. Bu sayede hastanın basma fazında dışa dönme kuvveti yaratılarak diz çarpılması azaltılabilmektedir.
Erken müdahale ile sonuçlar yüz güldürücü olduğundan diz çarpılması fark edildiğinde çabucak tedaviye geçilmelidir. Hasta eğitimi, antrenman, kilo denetimi, ağrının azaltılması için yapılacak teşebbüsler ve tabanlık tedavinin temelidir.
