Gonartroz, diz ekleminde oluşan kıkırdak kaybı hastalığıdır.Halk ortasında “Kireçlenme” olarak bilinir ve yarattığı algı diz ekleminde bir birikme formunda olsa da, gerçekte kıkırdakta bir kayıp kelam bahsidir.
Kireçlenme’nin Sebepleri Nelerdir?
Genetik faktörler, çok kilo, genel eklem gevşekliği ve yaşlanma üzere temel etkenlerin yanısıra, kazaya bağlı üzere bir travma sonucu oluşan eklem içi kırık, geçirilmiş enfeksiyon, menisküs ve ön çapraz bağ yaralanmaları ve romatoid artrit üzere iltihaplı eklem hastalıkları kireçlenmeye sebep olan etkenlerdir ve her hastada kireçlenmenin derecesi farklıdır.
Peki Diz Kireçlenmesi (Gonartroz) Nasıl Tanınır?
Diz kireçlenmesi yavaş ilerler.Genellikle başlarda merdiven inip çıkarken ve dizlerin bükülmesiyle hissedilen ağrı, ilerleyen yıllarda hastanın günlük kolay aktivitelerinde dahi görülebilmektedir. Daha ileri yıllarda ise, yaşlanma hasebiyle kas güçsüzlükleri nedeniyle yürüme daha da sıkıntı hale gelir. Vakitle her iki bacak içe çarpık hale gelir ve günlük aktiviteleri yapmak dahi zorlaşır. Çok ileri düzeye ulaşmış diz kireçlenmesinde ise hasta, koltuk değneği, yürüteç (walker), tekerlekli sandalye ile günlük ömrünü idame ettirebilir duruma gelir.
Hastalarımız genellikle
“Namazımı oturup yerde kılamıyorum”,
“Yere çömelemiyorum”,
”Merdiven inip çıkarken çok zorlanıyorum”,
“Yürüme aralığım kısaldı, evvelden şu kadar yol yürürdüm artık artık imkansız”
“Sabah uyandığımda yataktan kalkınca attığım birinci adımda çok şiddetli ağrım oluyor”
gibi şikayetlerle bizlere başvurmaktadırlar.
Diz Kireçlenmesi Önlenebilir Mi?
Diz kireçlenmesinin oluşumunu önlemek yahut var olan kireçlenmenin tesirlerini geciktirmek için birtakım tedbirler doğal ki alınabilir.
Bunlardan birincisi kiloya dikkat etmekle başlar. Çok kilo, obezite, bilhassa diz kireçlenmelerinin oluşmasında yahut ilerlemesinde çok kıymetli bir etkendir.
Bir başka korunma faktörü de gerçek fizikî aktivitelerde bulunmaktır. Gerçek fizikî aktivite demek; Yapacağınızsportif faaliyetlerin tümünün, bedene yararlı olmadığı manasına geliyor. Yani dize çok baskı yapan spor kısımları uzun vadede kireçlenmeye yol açan etkenler ortasında kabul edilir. Örneğin koşmak yerine yürüyüş yapmak yahut bisiklet sürmek hem ayak bileği ve diz sıhhati açısından faydalıdır, hem de formda kalmanızın keyifli yollarından biridir. İmpakt sporlardan olmayan, yerçekimi tesiri olmaksızın uygulanan yüzme de yeniden diz sıhhati ve genel beden sıhhati açısından son derece yararlı bulduğumuz bir koldur.
Evde antrenman yapmak isteyen hastalarıma ise en çok pilates yapmaları teklifinde bulunuyorum. Tüm kas ve iskelet sıhhati açısından yararlı olan pilatesi, diz eklemi ve ayak-ayak bileği sıhhati açısından da faydalı buluyorum. Bacak ve kalça kaslarının güçlü kalması, diz kireçlenmesine karşı alınabilen en kıymetli tedbirlerdendir.
Diz Kireçlenmesi Tedavi Yaklaşımları
Kireçlenmenin birinci basamağında bizim öncelikli amaçlarımız belirlidir; Hastalığın seyrini yavaşlatmak, hastamızın ağrılarını dindirmek ve hastamızı işlevsel halde tutmak. Bu yaklaşımla, ağrı kesiciler ve kas gevşeticilerle bir tedavi düzenleriz.
Yine hastalığın birinci kademelerinde, yani kıkırdak kaybının tam olmadığı hastalarımızda, kıkırdak besleyici diz içi enjeksiyonlarla tedavi düzenleriz.
Tedavide değerli ögelerden biri de her gün uygulanması gereken ve dizi muhafazaya yönelik bir idman programının hastaya sağlanmasıdır.
Bu uygulamalara karşın hastamızın şikayetleri hala devam ediyorsa cerrahi tedavi metotları uygulanır.
Cerrahi Tedavideki Yenilikler
Dünyada son 5 yılda diz kireçlenmesi cerrahi tedavisinde çok değerli gelişmeler kaydedilmiştir.
Bu gelişmeler sayesinde hastalar genel anestezi olmadan, yalnızca bacakların uyuşturulduğu prosedürle ameliyat edilmektedirler. Ameliyat oldukları günün sonraki günü ayağa kalkıp yürüyebilmekteler ve ameliyatın akabinde 3. gün kendi günlük muhtaçlıklarını yardımsız yapabilmektedirler. Cerrahi teknikte ameliyat yarasının daha küçük açılması ve kaslara yapılan minimal kesiler sayesinde güzelleşme süreci epeyce kısalmıştır. Hastalar çoğunlukla kimsenin yardımı olmaksızın ameliyat sonrası süreci yalnız ve tam sağlıklı geçirebilmektedirler.
Ameliyat sonrası enfeksiyon riski, doktor cerrahın kullandığı cerrahi teknik ve gelişen teknolojinin yardımıyla alınan tedbirler sayesinde tarihe karışma basamağındadır.